XIX yüzil-XX yüzilin əvvəllərində Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş memar, bənna, usta, nəqqaş və memaralıq bəzəyi ustalarından Ustad Tağı (Şamaxı, memar; Şamaxı qəbiristanlığındakı «Yeddi günbəz» türbələr kompleksi, 1816-17), Hacı Məhərrəm (memar; Bakıdakı cümə məscidinin hasarları, 1822), Mirzə Qədim İrəvani (rəssam-nəqqaş; İrəvanda Sərdar Sarayının divar rəsmləri, 1850 illər), Süleyman (xəttat; Abşeronun Əmircan kəndindəki məscidin kitabəsi, XIX yüzil), Mirzə Mehdi (Gəncə, xəttat; indiki Goranboy rayonu Rəhimli kəndindəki qəbiristanlıqdakı türbənin daş kitabəsi, XIX yüzil, Zeynal və Rəcəb (memar; Abşeronun Bilgəh kəndində məscid, 1839), Zeynalabdin (Bakı, memar; Abşeronun Binə kəndində məscid, 1844), Mirzə Cəfər (Şamaxı, nəqqaş), Usta Qənbər Qarabaği (Şuşa, nəqqaş), Səfər (usta Qənbər Qarabağinin qardaşı; nəqqaş), Usta Qurbanəli (Şamaxı; nəqqaş), Şükür Qənbər oğlu (nəqqaş) — hamısı Şəki xanları sarayının dekortaiv tərtibatı və bərpasında iştirak etmişlər, XIX yüzil), Cahangirbəy Əliyev (memar; Ağdaşın baş planı, 1910), Zirvərbəy Əhmədbəyov (mühəndis-memar; Bakıda Təbriz məscidi və s.).
Sovet dövrü Azərbaycan memarlığının ilk mərhələsi Bakı ətrafında fəhlə qəsəbələrinin (Binəqədi, indiki Rəsulzadə, Bakıxanov, Montin, Məmmədyarov) salınması ilə bağlıdır.
Ardı →

Dünyanın ən qədim xalqlarından olan Azərbaycan xalqı özünün tarixi, maddi-mədəniyyət abidələri, zəngin ədəbiyyatı, incəsənəti və musiqi mədəniyyəti ilə haqlı olaraq fəxr edir.
Azərbaycan xalqının bədii təfəkkür və yaradıcılığına ölkənin gözəl təbiəti, iqlimi, təbii sərvətlərinin zənginliyi də böyük təsir göstərmişdir. Ölkəmizin müxtəlif sənət növlərinin hər biri ayrı ayrılıqda uzun və mürəkkəb inkişaf yolu keçməsinə baxmayaraq, birlikdə vəhdət təşkil edərək Azərbaycan incəsənəti və mədəniyyəti haqqında tam təsəvvür yaratmağa geniş imkan verir. Azərbaycan incəsənəti ölkəmizin təbiəti kimi rəngarəng, dolğun və zəngindir.
Azərbaycan xalqının zəngin yaradıcılıq çeşməsində ən mühüm yerlərdən birini onun həyat və məişəti, gündəlik güzəranı ilə bağlı olan xalq sənətləri tutur. Ən qədim dövrlərdən zəmanəmizədək davam edən bu sənət növü xalqın geyimindən tutmuş müxtəlif təsərrüfat məmulatı və bəzəyinə qədər böyük bir sahəni əhatə edir.
Ardı →

Azərbaycan ən qədim insan yaşayış məskəni 1968-ci ildə aşkar olunmuş Azıx mağarasıdır(Məmmədəli Hüseynov tərəfindən). Bu mağara Füzuli rayonunun 14 km-də yerləşir. Bu arxeolji abidədən tapılmış ibtidai insanın alt çənə sümüyünün qalığı bunu sübut edir ki,təxminən Azərbaycanda 350-400 min il bundan əvvəl insan yaşamışdır.Bu adam Azıx adamı (Azıxantrop) adlanır.

Bu tapıntı dünyada 4-cü tapıntıdır.Burada 700 min il bundan əvvələ aid ocaq izləri tapılmışdır.Hətda burada tapılan ayı kəlləsinin üzərində olan cızıqlar ona parlaq işarədir ki,Azıx adamları tatem yəni heyvanlara insan (qədimdən)vardır və bundan əlavə burada çoxlu daş alətlərdə tapılmışdır.Ümumiyyətlə Azıx mağarasının köməyi ilə bir daş dövrü haqqında geniş məlumat ala bilərik.

Ardı →

Azərbaycan Respublikası ərazisinin relyefi çox müxtəlif və mürəkkəbdir.
Ərazinin yarıdan çoxu əsasən, 400-500 m (Orta və Aşağı Araz çökəkliklərində 800-1000 m), bəzi yerlərdə 100-120 m (Talış, Ceyrançöl-Acınohur və Ləngəbiz-Ələt ön dağlıqları) və 0-50 m (Qobustan, Abşeron) mütləq hündürlükdən başlayan dağ silsilələri və tirələrindən, yayla və platolardan, qalan hissəsi isə düzənlik və ovalıqlardan ibarətdir.

Hündürlüyü Xəzər dənizi sahilində təqribən — 28 m-dən Baş Qafqaz silsiləsində 4466 m-dək (Bazardüzü zirvəsi) dəyişir. Okean səviyyəsindən alçaqda yerləşən sahələr respublika ərazisinin 18%-ini, hündürlüyü 0 m-dən 200 m-dək olan sahələr 24%-ini, 200 m-dən 500 m-dək 15,5%-ini, 500 m-dən 1000 m-dək 15,5%-ini, 1000 m-dən 2000 m-dək 19,5%-ini, 2000 m-dən 3000 m-dək 6,5%-ini, 3000 m-dən yüksəkdə yerləşən sahələr isə 1%-ini təşkil edir. Orta hündürlük 384 m-dir. Azərbaycan Respublikasının əsas oroqrafiya vahidləri Böyük Qafqaz dağ sistemi, Samur-Dəvəçi ovalığı (Qusar maili düzənliyi ilə birlikdə), Kür çökəkliyi, Kiçik Qafqaz və Talış dağ sistemləridir.

Ardı →

Hər bir dövrün özünəməxsus milli memarlıq xüsusiyyətlərini qoruyub saxlayan maddi mədəniyyət nümunələrindən olan sarayların digər yaşayış və ya inzibati binalarla oxşarlığı ilə yanaşı, fərqli cəhətləri də az deyil. Adlarına və daşıdıqları funksiyalara əsasən nağıllarda və əfsanələrdə rast gəlinib. Lakin sonradan yaranmış ayrı-ayrı yazılı ədəbi nümunələrdə sarayların daha fərqli forma və məzmun daşıması barədə məlumatlar kifayət qədər yer alıb. Əsasən şahlıq dövrünün milli memarlıq nümunələri sayılan sarayların tikilməsində bənna (usta) və nəqqaşların xüsusi əməyi olub. Əcəmi Naxçıvani, usta Tağı, Hacı Məhərrəm, usta Qənbər Qarabaği, Mirzə Qədim İrəvani (İrəvanda Sərdar Sarayının divar rəsmlərinin nəqqaşı, 1850-ci il), xəttat Süleyman, Şükür Qənbər oğlu, Mirzə Mehdi kimi memar, bənna (usta) və nəqqaşların adları məhz həmin tarixi və mədəniyyət abidləri sayılan saraylarda (təfəkkürlərinin cizgiləri və əl izləri qaldığı üçün) sonrakı nəsillərə gəlib çatıb.

Ardı →

Qrız sözü haqqında əsası olmayan rəvayətlər söyləyənlər olmuşdur. Belə ki, Qrız- qrits sözü qırmaq feli ilə təsadüfən fonetik səsləşir və ona görə də bu rəvayətlər uydurmadır. Tök-tökmək, var-gəldi-gələcək-gəlir fellərinin qrız dilində təsnifatını və s. Verdikdə Q elementinə, daha doğrusu söz önlüyünə rast gəlinir. Həmin Q elementi yüksəklik, ucalıq, hündürlük, açıqlıq mənasını verir, Rit sisə hamar, cila mənasını verir. Cilalanmış daş ritsə-xud, cilalanmış taxta-ritsə-təxtə yer bildirir. Kəndin mövyeyinə görə belə adlanır. Qrızların tarixi demək olar ki, öyrənilməyib. Qədim yunan alimi Strabon özünün 17 cildlik Coğrafiya əsərində qeyd edir ki, Qafqaz Albaniyasında 26 alban tayfası yaşayır və həmin tayfalanın hamısı öz dilində danışır. Qrızlar da həmin 26 alban Tayfasından biridir və o zamandan öz dillərində danışırlar.

Ardı →

Azərbaycanın milli toy adətləri — Azərbaycan mədəniyyətinin tərkib hissəsi. Əsrlər boyu Azərbaycanın müxtəlif tarixi bölgələrində inkişaf edərək vahid və zəngin bir adət sisteminə çevrilmişdir. Toy rəsmi nigah mərasimi olmaqla yanaşı bir-biri ilə bağlı tətənəli ənənələr ( qız bəyənmə, elçilik, nişanlılıq dövrü, toy öncəsi adətlər, toy və s.) sistemidir. Milli toy adətlərində azərbaycan xalqına xas olan bütün müsbət xüsusiyyətlər öz əksini tapmışdır.
Milli toy adət-ənənələrimiz həm başqa xalqların adətlərinə təsir etmiş, həm də özü digər xalqların mədəniyyətindən müəyyən elementlər götürmüşdür. Toy adətlərinə zəmanənin də təsiri hiss edilməkdədir. Son dövrlərdə toyların bir qayda olaraq xüsusi şadlıq saraylarında təşkil edilməsi, bəy-gəlin rəqsinin hazırlanması, mələk libasında kiçik qızların bəy-gəlin ətrafında rəqs etməsi, toyda müasir rəqs üçün vaxt ayrılması, toyun sonunda gəlinin arxaya gül dəstəsi atması, bal ayının (deyim və adət XIX əsrdə digər xalqların mədəniyyətlərindən götürülmüşdür) keçirilməsi də bu qəbildəndir.
Davamı →

BİRİNCİ BÖLMƏ — ÜMUMİ MÜDDƏALAR
I fəsil — XALQ HAKİMİYYƏTİ

Maddə 1. Hakimiyyətin mənbəyi
Maddə 2. Xalqın suverenliyi
Maddə 3. Ümumxalq səsverməsi – referendum yolu ilə həll edilən məsələlər
Maddə 4. Xalqı təmsil etmək hüququ
Maddə 5. Xalqın vahidliyi
Maddə 6. Hakimiyyətin mənimsənilməsinə yol verilməməsi

Ardı →

Dünyanın bir çox ölkələrində olduğu kimi Azərbaycan əhalisinin tərkibi də yekcins deyil. Burada da əsas xalqla yanaşı etnik və etnoqrafik qruplar yaşayırlar. Etnoqrafik qruplar öz təsərrüfat mədəni tiplərinə görə əsas əhalidən fərqlənirlər. Etnik qruplar isə öz mənşəyi, dili və bir sıra əlamətlərinə görə əsas xalqdan fərqlənirlər. Etnoqrafik qruplara misal olaraq ayrımları, padarları, şahsevənləri misal göstərmək olar ki, bu hər üç xalqın mənşəyi və dili türkdilli azərbaycanlılarla eyniyyət təşkil edir. Ayrımları bəzi tədqiqatçılar erməniləşdirməyə çalışırdılar. LakinAzərbaycan tədqiqatçıları onların türkdilli xalq olduqlarını sübuta yetirmişdilər. Bu sahədə etnoqraf Q.Qaraqaşlının tədqiqatları təqdirə layiqdir. Sadəcə olaraq onlar əsas xalqdan ayrılaraq, kənarda, dağlıq zonalarda məskunlaşdıqlarına görə onları ayrımlar, yəni ayrılıqda yaşayanlar adlandırmışdılar.

Ardı →

Beynəlxalq və daxili poçt göndərişlərində göndərilməsinə qadağa qoyulan və şərti icazə verilən malların siyahıları Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə, Ümumdünya Poçt İttifaqının Aktlarına və bu İttifaq tərəfindən dərc olunan üzv ölkələrə dair müvafiq məlumatlara əsasən təyin edilir.

Azərbaycandan göndərilməsinə qadağa qoyulan mallar: 

• odlu silah və onun döyüş sursatları, hərbi təyinatlı bütün əşyalar, partlayıcı maddələr, hərbi texnika,
• radioaktiv maddələr,
• narkotik və psixotrop maddələr, onlardan istifadə üçün ləvazimat,
• əxlaq pozğunluğunu, zorakılığı, terrorizmi təbliğ və reklam edən materillar,
• narkotik, psixotrop, zəhərləyici, partlayıcı maddələrin hazırlanması texnologiyasına aid materillar,
• xüsusi məxfi rabitə vasitələri, onların şifrləri və istismarı haqqında ədəbiyyat,
• Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi. Dövlət Sərhəd Xidməti və Daxili İşlər Nazirliyinin operativ istintaq fəaliyəti üzrə informasiya sistemləri, sənədləri və arxivləri,
• dövlət əhəmiyyətli sənədlər, ixtiralar, layihələr,

Ardı →