Mühаribənin əsаs əməliyyаtlаrı Аvrоpаdа cərəyаn еtsə də, əslində, Аzərbаycаn dа cəbhə bölgəsinə dахil оlаn ərаzilərdən idi. Çünki 1914-cü ilin оktyаbrındа yаrаdılmış оlаn Qаfqаz cəbhəsi Qаrа dənizin cənubundаn bаşlаyаrаq Türkiyə və İrаndаn kеçməklə Хəzər dənizinin cənubunа qədər uzаnırdı. Cəbhə хəttinə bu qədər yахın оlmаsı Аzərbаycаn хаlqının üzərinə düşən çətinlikləri dаhа dа аrtırmışdı.

Hələ də davam edən müharibə ab-havası və bir neçə gün əvvəl katoliklərin qeyd etdiyi Milad bayramı yadıma 1914-cü ilin “Milad atəşkəsini” saldı. Birinci Dünya Müharibəsində hər şeyə rəğmən, birinci və axırıncı dəfə birgə qeyd edilmişdi bu bayram. Müharibəyə başlayan imperiyaların planı əslində 1914-cü ilin dekabr ayına qədər idi, yəni dekabr ayında müharibə yekunlaşacaqdı. Fəqət, heç kim bu müharibənin dörd il davam edəcək bir cahan savaşına dönəcəyini və 25 milyon insanın həyatını itirməsinə səbəb olacağını fikirləşməmişdi. Müharibənin başladığı il Qərb cəbhəsində ilk Milad bayramını tərəflər qısa müddətlik, ancaq rəsmi olmayan bir atəşkəs ilə qeyd etməyi qərara aldılar və bu bəlkə də, çoxlarının həyatında sonuncu Milad bayramı olacaqdı.

Zəngilanın işğalı günündə çox böyük qəhrəmanlıq göstərmiş Rövşən Talıbovu yad etməmək günah olardı məncə. Dostların çoxu bilir ki, Rövşən Talıbov çox sevdiyimiz və dəyər verdiyimiz Esmira xanımın atasıdır. Müəyyən səbəblərdən Esmira xanımla əlaqəni itirsəm də, ümid edirəm özü bir gün məni tapacaq. (Rövşən Talıbov şəkildə soldan birincidir.)

Bu sözləri jurnalist Seymur Kazımov Tovuz istiqamətində gedən döyüşlərində həlak olmuş general-mayor Polad Həşimov haqqında deyir. Polad Həşimov illər əvvəl N saylı hərbi hissədə jurnalist Seymur Kazımovun qərargah rəisi olub. Jurnalist general-mayoru “çox dəyərli vətəndaş və zabit” olaraq yad edir.

İmperiyalar şüarlarla deyil, ordularla qurulur. Dünya tarixinə üç böyük imperiya bəxş etmiş Azərbaycan türkləri bu işi güclü orduların, hərb sənətinin dahiləri olan görkəmli sərkərdələrin sayəsində bacarmışdılar. Ancaq Rusiya işğalından sonra müsəlman-türk əhalinin yüz il boyunca hərbi xidmətə götürülməməsi, təbii ki, xalqın döyüş vərdişlərinin yetərincə zəifləməsinə səbəb olmuşdu. Bu siyasətin ən mənfi cəhətlərindən biri xalqın nəinki öz milli hərbi qüvvələrindən, həm də milli zabitlərindən məhrum olması idi.