Рейтинг
+23.61

Heyvanlar aləmi

42 üzv, 162 topik

Molyuskların su püskürtmə sistemi və generatorlar

Kalmar, mürəkkəb böcəyi və osminoq kimi başıayaqlı molyusklar su püskürtmə sistemi ilə üzürlər.
Mühəndislər molyuskların bu xüsusiyyətindən ilham alaraq sürət texnologiyasını təkmilləşdirməyə çalışırlar. Başıayaqlı molyuskların sürətlərini artırmaları üçün xüsusi sistem var. Mühəndislərin heyranlıqla və diqqətlə tədqiq etdikləri bu sistem qüsursuz işləyir.

Bu canlıların reaktiv üzmə sistemi uca Allahın onlar üçün yaratdığı xüsusi bədən quruluşlarından qaynaqlanır. Bəs, bu canlıların bədən quruluşu necədir?

Başıayaqlı molyusklarda daxili orqanların yerləşdiyi bədən boşluğunu əhatə edən manto adlı qalın dəri qatı var. Dəri qatının altında yerləşən əzələlər vasitəsilə bu canlılar bədənlərinə su toplayır və sonra bu suyu geri püskürərək üzürlər. Manto divarının içinə dolan su qıf formasındakı boru vasitəsilə püskürdülərək xaric edilir. Sistemin işləməsi eynilə kosmik gəmilərin istehsalındakı geri itələmə prinsipinə, başqa sözlə, raket sisteminə bənzəyir.
Davamı →

Cüyürlər

Cüyür — Avropada ən xırda maraldır. Onun hündürlüyü 90 sm-dir. Erkək cüyürün uzunluğu 30 sm olan qısa buynuzları var. İlin sonunda cüyürlərin buynuzu düşür, fevralda isə onlar yenidən bitir. Bu mənada onlar yazda buynuzu düşüb, yayda yenidən bitən marallardan fərqlənirlər.

Yeni uzanmış cüyür buynuzları yumşaq və zərif olub, nazik məxməri dəri ilə örtülür. Sonradan isə bu dəri qopur və soyulur, ancaq bununla belə qan axmır və heyvan heç bir narahatlıq hiss etmir.
Davamı →

Lama dəvənin qohumudur

Təkcə insanların deyil, heyvanların da uzaq qohumu olur. Məsələn, Cənubi Amerikada dəvələrin kiçik qardaşları yaşayır. Onları lama adlandırırlar. Bəs bu şirin və yaraşıqlı heyvanın donqar səhra gəmisi ilə nə əlaqəsi var?

Okeanın o biri tayında dağlarda
Lap qədimlərdən Cənubi Amerikada dəvəkimilər fəsiləsinin 4 növü yaşayır. Bunlar lama, alpaka, quanako və vikunyadır. Özü də lama və alpakanı hələ inklərin vaxtında Peruda əhliləşdiriblər. Çilidə, Atakama səhrasının qayalıqlarında da yük lamalarının qədim təsvirləri aşkar edilib. Alimlərin fikrincə, bu rəsmlərin ən azı 5 min il yaşı var. Ehtimala görə, qayaüstü rəsmləri sahilboyu ilə dağlar arasında yerləşən ticarət yolu ilə hərəkət edən hindilər çəkiblər. 
Davamı →

Ağacdələnlər

Bu dəstəyə daxil olan quşların əksəriyyətinin düz və yaxud azca əyilmiş uzun və güclü dimdiyi, yemi götürmək üçün nazik dili olur.

Nə üçün ağacdələnlərdə beyin silkələnməsi olmur?
Ağacdələnlər çox gərgin surətdə dimdikləri ilə ağacı oyurlar. Bununla da özləri üçün qida tapıb yeyirlər. Bu cür gur səslər meşədə 1 km-lik məsafəyədək yayılır.

Bəs, nə üçün başının bu cür fəal hərəkətindən ağacdələnlərdə beyin silkələnməsi olmur? Məlum olmuşdur ki, iskənəyəbənzər dimdik və güclü boyun əzələləri və telləri zərbələri yüngülləşdirir və beləliklə də onların beyni heç bir silkələnməyə məruz qalmır.

Ağacdələnlərə Cənubi Amerika meşələrində yaşayan parlaq quşlar-tukanlar da aiddir. Bu quşlarda ilk nəzərə çarpan şey onların nəhəng, parlaq rəngli dimdiyidir. Onun uzunluğu quşun bədəninin uzunluğuna bərabərdir, ancaq bu böyük dimdik çox yüngüldür, çünki orada hava boşluqları vardır. Tukanlar səsli-küylü, maraqlı və mehriban quşlardır. Parlaq rənginə baxmayaraq, tukanı tropik meşədə görmək elə də asan deyil.
Davamı →

Amur pələngi

Amur pələngi (Ussuri, Uzaq Şərq, yaxud Sibir pələngi) ən azsaylı pələng yarımnövlərindən biridir. Amur pələngi pişikkimilər fəsiləsinin ən iri nümayəndəsi olmaqla bərabər, həm də qarlı ərazidə yaşayan yeganə nümayəndəsidir.

Yaşlı erkək pələngin bədəninin uzunluğu 2,7-3,8 metrə, çəkisi 170-300 kiloqrama çatır. 

Amur pələnginin dərisi qara zolaqlı, kürən rəngli qalın, uzun və xovlu xəzlə örtülüb, qara zolaqlarının sayı isə 100-ə çatır. Hesab edilir ki, bu zolaqların şəkli fərdidir və bir pələngin zolaqları heç vaxt digərində təkrar olunmur. 
Davamı →

Ağ Kamarq atları harada yaşayır?

Fransanın cənubunda geniş ərazidə yerləşən Kamarq qoruğu atlar üçün bir o qədər də münasib yer deyil. Bu rütubətli bataqlıq yerdə adalar dayaz su hövzələri və biçənəklərlə əvəzlənir. Qışda bu yerlərdə yeyəcək tapmaq çətindir, yayda isə çox istidir, ağcaqanad və milçək “buludunun” əlindən tərpənmək olmur. 

Amma bu yerlərdə məskunlaşan vəhşi Kamarq atları çox dözümlüdür. Onlar zəhlətökən həşəratları uzun quyruqlarının köməyi ilə qovur. Kamarqda təqribən 30 vəhşi at ilxısı yaşayır. Kim bilir, bəlkə də Kamarq atlarının əcdadları 17 min il əvvəl yaşamış cütdırnaqlılardır. 
Davamı →

Cırcırama

Cırcırama qədimdən bəri mövcud olan həşəratlardan biridir, onun qalıqları yur dövrünə aid daş kömür çöküntülərində qalıb. Alimlər hesab edirlər ki, cırcıramalar təxminən 350 milyon il əvvəl yaranıb. Bu gün cırcıramanın 4500-dən çox növü siyahıya alınıb, onların əksəriyyəti subtropik və tropik ərazilərdə yaşayır. 

Bu zərif həşəratların nəinki nəsli kəsilməyib, eyni zamanda, onlar dünyanın hər yerinə yayılıblar. Cırcıramalar ən sürətli uçan həşərat hesab olunur. Onların sürəti 57 km/saata çata bilər. 
Davamı →

Admiral

Bu admiralın dənizlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Meşə kənarları, çəmənliklər, bağçalar və günəşin bol olduğu çay sahilləri onların sevdiyi məkanlardır. Bəs nəyə görə quruda yaşamağı sevən kəpənəyin adını admiral qoyublar? Əlvan xarici görünüşünə görə, daha doğrusu — geniş qırmızı zolaqlı qara qanadına görə. Arxa qanadların aşağısından, ön qanadların isə ortasından keçən və üzərinə ulduz kimi ağ xalların səpələndiyi qırmızı zolaqlar admiral lampasını xatırladır.

Admiralın açıq qanadları 6 santimetrə çatır. Onlar kəpənəyi uzaq məsafələrə apara bilir. Axı admiral – köçəri kəpənəkdir. Onlar böyük sürülərlə Afrikadan gələrək yumurta qoyur və sonradan bu yumurtalardan sarı nöqtəli, xətli və tikanlı ağımtıl tırtıllar doğulur.
Davamı →

Balina balıqdır, yoxsa məməli?

İnsanlar balinanın nəhəng balıq olması barədə hələ qədim zamanlarda düşünmüşlər. Onların mühakimələri balina və balıqların zahiri oxşarlığına, eləcə də yalnız suda yaşamalarına əsaslanırdı. Eyni zamanda hələ Aristotel balina və delfinlərin məməli canlı olduqları fikrini irəli sürmüşdü. Lakin onun mülahizələrinin tutarlı sübutu olmadığından şübhə ilə qarşılanmışdı.

Sonralar insanlarda balinaların həyat tərzini tədqiq etmək üçün yeni-yeni imkanlar açılıb. Balinaların niyə məməli olması haqqında danışmazdan öncə, gəlin, məməlilərin, prinsipcə, nə olduğunu müəyyən edək. Adından da məlum olduğu kimi, məməlilər süd ilə qidalanan, daha dəqiqi süd ilə bəslənənlərdir. Beləliklə, balinaları müşahidə edərkən dişilərin balanı doğduqları və onları süd ilə bəslədikləri aydınlaşıb. Balıqlar isə kürü tökür və bunun da nəticəsində nəsilləri artır. Əlbəttə ki, balıqların balalarını süd ilə bəsləməsindən söhbət gedə bilməz. 
Davamı →

Balığın ürəyi varmı?

Bizə əsla bənzəməyən məxluqlarda insanınkına çox oxşayan və təqribən eyni cür işləyən orqanların olmasını bəzən təsəvvürə gətirmək çox çətindir. Çoxları düşünür ki, balıq suda yaşayırsa və qanı soyuqdursa, deməli, onun daxili orqanları və ya hər hansı hissi yoxdur.

Əslində isə balığın daxili quruluşu istiqanlı ali heyvanların daxili quruluşuna çox oxşayır. Bir çox alimlərin fikrincə, bu oxşarlıq quruda həyatın dənizdən başlandığını isbat edir. Balıqlar nəfəs alır və qidanı həzm edir. Onların sinir sistemi var. Buna görə də ağrı hiss edir, fiziki narahatlıq keçirir. Onlar çox həssasdır. Dad bilir. Ən həssas yeri dərisidir. Baş hissəsində yerləşən burun deşiklərində iki kiçik iybilmə orqanı var. Balığın xarici eşitmə orqanı yoxdur. Gözləri onurğalıların başqa növlərində olduğu kimi olsa da, daha sadə quruluşa malikdir.
Davamı →