Saitlərin bölgüsü
Türk dilinin saitləri üç prinsipə görə bölünür:
1. Dilin vəziyyətinə görə:
a) dilönü və ya incə saitlər: e, i, ö, ü.
b) dilarxası və ya qalın saitlər: a, ı, o, u.
2. Dodaqların vəziyyətinə görə:
a) dodaqlanan saitlər: o, u, ö, ü.
b) dodaqlanmayan saitlər: a, ı, e, i.
3. Ağız boşluğunun vəziyyətinə görə:
a) gen və ya açıq saitlər: a, e, o, ö.
b) dar və ya qapalı saitlər: ı, i, u, ü.
Saitlərin bölgüsünü göstərən cədvəl
Dodaqların |
Dodaqlanmayan |
Dodaqlanan |
|||
Ağız boşluğunun |
Gen |
Dar |
Gen |
Dar |
|
Dilin
|
İncə |
e |
i |
ö |
ü |
Qalın |
a |
I |
o |
u |
Yuxarıdakı cədvəldən istifadə edərək, türk dilindəki saitlərin hər birinin fərqləndirici əlamətlərini qruplaşdırmaq mümkündür:
a - qalın, dodaqlanmayan, gen saitdir.
e - incə, dodaqlanmayan, gen saitdir.
i - incə, dodaqlanmayan, dar saitdir.
ı - qalın, dodaqlanmayan, dar saitdir.
o - qalın, dodaqlanan, gen saitdir.
ö - incə, dodaqlanan, gen saitdir.
u - qalın, dodaqlanan, dar saitdir.
ü - incə, dodaqlanan, dar saitdir.
0 şərh