Sevdiyiniz yazıçının daha heç nə yazmayacağı, yaratmayacağını eşitsəniz, necə hiss edərsiniz özünüzü? Bir anlıq yazıçının yerinə özünüzü qoyardınızmı?
Axı doğrudan da yazıçı olmaq asan məsələ deyil. Oxucunun bir “qurtum”da bitirdiyi əsəri yazıçı neçə ilə, üstəlik ağır zəhmətlə yazır. Bəziləri bu ağırlığa dözməyərək qələmini yerə qoymağa məcbur olur. Məgər azdırmı belə yazıçılar?

Bəs nədən yaranır sənətini tərk etmə istəyi? Hər yazıçının özünə görə səbəbləri var, əlbəttə.
Hər hansı bir səbəbdən yazıçılıq fəaliyyətini dayandıran, işini zirvədə tərk edən yazıçıları xarakterizə etmək üçün amerikan yazıçı Herman Melvill vaxtilə “Bartlebi” adlı hekayə yazaraq “Bartlebi sindromu”nun əsasını qoyub.  Bu sindromun qurbanlarını tanımaq istərdinizmi?

Ardı →

O, qeyri-ciddi bir gündə, 1929-cu ilin 1 aprelində Çexiyanın Brno şəhərində doğulub. Atası universitet rektoru olub, gələcək yazıçının dünyagörüşünün formalaşmasında atasının həlledici rolu olub.

İkinci Dünya müharibəsindən sonra Kundera Praqa Universitetinə daxil olub. Qayğısız tələbəlik həyatı yaşayıb.

Onun mənsub olduğu nəsil atalarının dəyərlərindən üz çevirir, Kommunist Partiyasına daxil olurdular və onlardan bir çoxu üçün xəyallarla gerçəklik arasındakı yüngül sərhəd getdikcə daha çox silinirdi. 50-ci illərin əvvəllərində Çexiyanın siyasi həyatında bir sıra dəyişikliklər baş verdi.

Zaman birmənalı şəkildə bəyan etdi ki, Çexoslovakiyada böyük sosializm quruculuğu işi heç bir zarafatı qəbul edən deyil və onda Kundera kimi minlərlə “zarafatcıl” vətəndaş kompartiyadan, tutduğu vəzifədən, təhsil aldığı ali məktəbdən çıxarıldı.

Kunderanın özünü isə individualist olduğuna görə partiyadan çıxardılar. Onun siyasi bəsirətsizlikdə günahlandırılan qəhrəmanlarının da başına oxşar hadisələr gəlir.
Ardı →

Amerikan yazıçı Kurt Vonnequt 16 aylıq evli olduğu hamilə arvadı ilə 1947-ci ildə bir razılaşma imzalayıb. Razılaşma, uşaq doğulana və arvadının əvvəlki gücünü bərpa edənə qədər Vonnequtun öhdəliklərindən ibarətdir.

Yazıçının “Kurt Vonnequt: Məktublar” adlı kitabında nəşr olunmuş sözügedən razılaşma:

“Mən – Kurt Vonnequt aşağıdakı öhdəlikləri yerinə yetirəcəyimə söz verirəm:

1)  Razılaşmaya görə, arvadım bundan sonra deyinməyəcək, sözümü kəsməyəcək, işləyəndə məni narahat etməyəcək, mən də bunun qarşılığında həftədə bir dəfə öz seçdiyim gün və saatda mətbəxin, hamamın döşəməsini silməyə söz verirəm.

 Bundan başqa, işimi axıracan və nöqsansız edəcəyəm, vannanın altını,  unitazın arxasını, soyuducunun altını, küncləri, yerindən qaldırıla bilən əşyaların altını yaxşıca siləcəyəm, işimə başdansovdu yanaşmayacağam.  Təmizlik nə qədər çətin də olsa, söyüş söyməyəcəyəm. Əgər bunları yerinə yetirməsəm, arvadım deyinməkdə, sözümü kəsməkdə, təmizlik edilməyənə qədər məni narahat etməkdə sərbəstdir.

Ardı →

Onore de Balzak
Bioqraflarının yazdığına və məşhur yazarın öz xatirələrinə əsaslanaraq əminliklə demək olar ki, Balzak uşaq ikən ana məhəbbətinə möhtac qalıb. Əslən parisli olan anası sırf mənfəət xətrinə az qala atası yerində bir kişiyə ərə gedibmiş. İlk övladı dünyaya gələndə bu qadın onu dayələrə tapşırmağı uyğun görmədi və nəticədə Balzaklar ailəsinin ilkbeşiyi heç qırxı çıxmadan dünyasını dəyişdi. Onore adı verilən ikinci uşağı isə elə ilk gündən dayəyə tapşırdılar və buna görə də gələcəyin dahi yazarı ana nəvazişinə həsrət böyüdü. Sonradan ailədə daha iki uşaq doğuldu. Madam Balzak böyük oğlu Onore ilə müqayisədə onlara hədsiz bağlılıq və sevgi sərgilədi. Şayiələrə görə, bunun bir səbəbi də həmin övladların yasaq eşqdən doğulması idi.

Kənddə dayənin yanında böyüyən Onore məktəb yaşına çatanda Vandom internat-kollecinə verildi. Keşişlər dərs dediyindən orada oxuyan şagirdlər həmin təhsil ocağını türmə ilə monastır arasında bir şey kimi dəyərləndirirdilər. Hətta yay və bayram tətillərində də valideynlər öz övladlarını, müvəqqəti də olsa, doğma evlərinə aparmadıqlarından məktəbdə durum çox gərgin olurdu.

Ardı →

Bir dəfə bir ruhi xəstəxanaya getdim, ziyarət üçün. Oradakı xəstələrdən biri məni tanıdı "Çarlz Bukovski sən deyilsənmi?" deyə soruşdu. Kitablarımı oxumuşdu. Bəlkə də bu səbəbdən ordaydı. (Çarlz Bukovski)

Çarls Bukovski 16 avqust 1920-ci ildə Almaniyada doğulub. Əsl adı Henrix Bukovskidir. Atası Henry Çarlz Bukovski bir amerikan əsgəri idi və anası Katerina Fett isə qadın dərzisi idi. Birinci dünya müharibəsi əsnasında Almaniyada tanış olmuşdular.

1923-ci ildə Bukovski 3 yaşındaykən Amerikaya getdilər və Los Ancelesə yerləşdilər. Bukovskinin çətin uşaqlıq keçirməsi onun özünə «xas üslubunun» meydana gəlməsini təmin etmişdir. Uşaqlıq dövründə atasından gördüyü zoraklıq və anasının bu işgəncələrə göz yumması onun ailəsinə və insanlara olan nifrətinə yol açmışdır.

1941-ci ildə atasının hekayələrini küçəyə atmasıyla 18 yaşında evdən ayrıldı və müxtəlif işlərdə işə başladı, lakin tamamilə pulsuz qalınca təkrar evə qayıdır. Los Anceles Şəhər Kollecində bir il jurnalistika və ədəbiyyat təhsili aldı, lakin ilin sonunda buradan ayrıldı.

İkinci dünya müharibəsi dövründə Amerikanın müxtəlif şəhərlərini gəzməyə başladı və bu vaxt bir çox işə girib çıxdı. Bukovskinin ilk hekayəsi 24 yaşındaykən çap olundu və şeir yazmağa 35 yaşından sonra başladı. Çarlz Bukovski 1952-ci ildə poçt idarəsində işə başladı, ancaq bu işdə 3 il işlədi.

Ardı →

Stalinin anadan olduğu Qori şəhərində 1876-cı ildə açılan seminariyanın fəaliyyətə başlamasında Mirzə Fətəli Axundovun böyük əməyi olmuşdu. Seminariyanın Azərbaycan şöbəsi 1879-cu ildə Mirzə Fətəli Axundovun layihəsi əsasında açılmışdı.

Axundov təkcə modern Azərbaycan ədəbiyyatının banisi olmaqla məhdudlaşmırdı, o, modern Azərbaycan yazıçılarının bir çoxunun o cümlədən Mirzə Cəlil, Üzeyir Hacıbəyov, Nəriman Nərimanovun təhsil aldığı məktəbin də banisi idi.
Qori seminariyasının müdavimlərindən biri də Süleyman Sani Axundov olmuşdu. İlk yazılarını yazmağa başlayan Süleyman Mirzə Fətəli ilə eyni familiyanı  daşıdığına görə Sani təxəllüsünü soyadının əvvəlinə əlavə etmişdi. Sani ərəbcə “ikinci” demək idi.

Bir əsrdir ki, Süleyman Sani Axundovun “Qorxulu nağıllar”ı uşaqları qorxutmaqdadır. Amma Süleymanın Qoridəki intiharı uğursuzluqla başa çatmasaydı, başqa cür desək şagird Süleymanın həyatı qorxulu bir nağılla bitsəydi, bu nağıl da danışılmayacaq, Qaraca qız da ölməyəcəkdi.

Çörəklə imtahan
Böyük Azərbaycan şairi Xaqani “Çörək” adlı qəsidəsində yazırdı:

Ardı →

Leyla Qədirzadə atası Salam Qədirzadə haqqında

  Kəndimizdə bir gözəl var — adı Leyladır onun"… Hər dəfə atamın — yazıçı Salam Qədirzadənin qələminə məxsus bu sətirlər yadıma düşəndə qəlbimi fərəh bürüyür. Düşünürəm: «O Leyla mənəm». Əlbəttə ki, mən atamın «Kəndimizdə bir gözəl var» əsərində həyatından bəhs etdiyi qız deyiləm. Sadəcə, romanın müəllifi həmin əsəri mənə — yeganə qızına ithaf edib. Eləcə də «Su pərisi Mariana» əsəri anam Roza xanıma, «Sevdasız aylar» isə qardaşım Ruslana həsr olunub. 

   Atama qədər nəslimizdə heç kim yazıçılığa meyl göstərməyib. Onun valideynləri sadə adamlar olublar. Ticarətlə məşğul olan atası özünün, ailəsinin ruzusunu balaca dükanından gələn gəlirdən çıxarıb. Anası Ziba isə elə evlərində dərzilik edib. Nənəmin də, babamın da əsilləri Maştağadandır. Sonradan Bakıya köçüblər. Atam bu şəhərdə 1923-cü il aprelin 10-da dünyaya göz açıb. Evin ikinci uşağı olub. Ondan böyük bir bacısı varmış. Atamdan sonra ailələrində dörd qız, bir oğlan uşağı da dünyaya gəlib. 

   O, orta təhsil aldığı 150 saylı məktəbdə keçən illərini həmişə minnətdarlıqla xatırlayardı. Qardaşımla mən balaca olanda bizi gəzməyə çıxarar, çox vaxt da yolunu mütləq həmin məktəbin yanından salardı. Ora çatanda ayaq saxlayar, məktəbin binasını bizə göstərər, qürurla «Mən burada oxumuşam», — deyərdi. 
   Lap uşaq yaşlarından atamın ailələrində xüsusi yeri olub. Qardaş-bacıları onu həddindən artıq çox istəyib, böyük qardaşlarıyla fəxr ediblər.
Ardı →

Müasir türk ədəbiyyatının ən məşhur simalarından biri olan yazıçı Əlif Şəfəqin “Eşq” romanı Türkiyə kitab bazarında yeni bir rekorda imza atdı. Belə ki, bu roman türk ədəbiyyatı tarixində ən qısa müddətdə ən çox satılan kitab kimi tarixə düşdü.
Hətta yazıçının kitablarının satışı Nobel mükafatı laureatı olmuş türk yazıçısı Orxan Pamukun kitablarını da kölgədə qoydu.

Yazıçı xanım əsərlərində maraqlı süjet xəttinə, obraz zənginliyinə, axıcı dilinə və digər yüksək bədii xüsusiyyətlərinə görə nəinki türk ədəbi mühitinin, eləcə də bütün ədəbiyyat dünyasının diqqətini özünə yönəltməyi bacardı.

Tezliklə yazıçının imzası ölkə hüdudlarını aşaraq bütün dünyaya yayılmağa başladı. Xarici nəşriyyatlar Əlif Şəfəqin adını eşidən kimi tez bir zamanda onunla yaxından maraqlanmağa başladı. Görəsən, bu gənc türk xanımı kim idi? 
Ardı →

1. Qustavo Flober «Madam Bovari»
Ardı →

— Mən hər zaman serial mətni yazmaq istəmişəm. Gördüyü işlərə görə sevilmək istəyən biri kimi mənim üçün roman yazmaqdansa serial mətni yazmaq daha effektlidir.

— Biz dilin qəlibləşməsi ilə mübarizə aparmalıyıq. “Xalq”, “Demokratiya” kimi sözlər artıq öz qüvvəsini itirib. Seçki təşkil edən hər kəs, özünü demokrat sayır.

— Mən nağıl yazmağa da çalışmışam. Amma alınmayıb. Hətta yazdıqlarımdan birini oğullarım kiçik yaşda olanda onlara oxutdurmuşam. Nağılı oxuyub qurtardıqdan sonra isə onlar mənə dedilər: “Ata məgər sən elə hesab edirsən ki, uşaqlar axmaqdırlar”?

— Xoş olmayan sürprizlərlə qarşılaşmamağa çalışıram. Ekskalatora yox pilləkənlərə, təyyarədən başqa isə hər şeyə üstünlük verirəm.

— ABŞ Cənubi Amerika ölkələrinə böyük məbləğlərdə investisiyalar yatırır. Lakin bizim 1 sent belə xərcləmədən etdiklərimizi onlar hələ də edə bilməyiblər. Biz onların dilini, musiqisini, yeməklərini, sevgilərini, düşüncə tərzlərini dəyişdiririk. Biz onlara, onların bizə təsir etmək istədikləri şəkildə təsir edirik. 

— SPİD yalnız sevginin riskini artırır. Sevgi həmişə təhlükəli olub. O özlüyündə ölümcül bir xəstəlikdir.

Ardı →