Əsərləri dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunan bu şöhrətli adam bəlkə də yeganə yazıçı idi ki, heç vaxt kimsə qəbrinə, yaxud son nəfəsini verdiyi məkana gəlib onu ziyarət etməyib. Yəni yerini bilən olmayıb...
Babək Yusifoğlu


ÖLÜMDƏN ƏVVƏL «QEYB» OLAN...
Bir çoxları belə düşünür ki, insanın peşəsi, məşğul olduğu iş, yaxud onu əhatə edən mühit, hətta qarşısına çıxan şans… şəxsin həyatdakı məramını müəyyənləşdirir.
Yəni fərdlərin amalının formalaşmasında əsas rol oynayır.
Əlbəttə, bu iddia bir sıra amillərə görə doğru görünsə də, insanların formalaşmasında müəyyən rol oynasa da, əslində həqiqət bir qədər fərqlidir.

Ardı →

Corc Noel Qordon (Corc Bayron) 1788-ci il yanvarın 22- də Londonda yoxsullaşmış zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. O, 1801-ci ildə London yaxınlığındakı Harrou qapalı zadəgan məktəbinə daxil olmuş, ilk şeirini də burada yazmışdır. 1805-1808-ci illərdə Kembric Universitetində oxumuşdur. 1807-ci ildə “Asudə saatlar” adlı ilk şeir məcmuəsini, 1809- cu ildə isə mürtəce romantiklər əleyhinə yazılmış “Ingilis bardları və şotland icmalçıları” satirik poemasını nəşr etdirmişdir.
Ardı →

Rus romantizminin üç nəhəngi Turgenevdə bir rəssam məharəti var. Onun yaradıcılığının qüdrəti, eyni zamanda, müəyyən qədər birtərəfəliliyi də bundan irəli gəlir. Gözəllikdən zövq almaq onu həyatla çox asanlıqla barışdırır. Turgenev, təbiəti insan ruhundan daha dərin və nüfuzedici nəzərlərlə müşahidə edir. O, Lev Tolstoy və Dostoyevski kimi psixoloq deyil. Amma o, insanın da kiçik bir zərrəsi olduğu bu dünyanı dərindən anlayır! Onun üslubu saf, səlis, yazı dili ahəngdar və musiqilidir! Bu həlim poeziya ilə uzun müddət təmasda olanda adama elə gəlir ki, həyat yalnız onun gözəlliklərindən zövq
almaq üçündür.

Dostoyevski bizə daha yaxın, daha doğmadır. O bizim aramızda — bu qüssəli, soyuq şimal şəhərində yaşayıb. Həyatın keşməkeşlərindən və həllolunmaz müşküllərindən, bizim də çəkdiyimiz əziyyətlərdən, əsrin bəlalarından çəkinməyib. Dostoyevski bizi, Turgenevə xas poetik ülviliklə, yaxud Lev Tolstoy tək ruhani təkəbbürü ilə yox, sadəcə, dost, tay-tuş kimi sevir. O, bütün düşüncələri və sarsıntıları ilə birgə bizimkidir. Bizimlə eyni qabdan su içsə də, lap bəlkə zəhərlənsə də, o, nəhəng və qüdrətlidir. Tolstoy «xəbis» ziyalı mühitinə həddindən artıq nifrət bəsləyir, günahkar insanların zəiflikləri onu iyrəndirir. Dostoyevski isə bəzi hallarda bizə birgə yaşadığımız, sevdiyimiz, doğma və dost saydığımız adamlardan daha yaxın olur. O, ağrını, xəstəliyi bizimlə paylaşır, təkcə xeyirdə yox, şər işdə də yanımızda dayanır. İnsanları da ki, öz zəiflikləri qədər heç nə birləşdirə bilməz. Dostoyevski ən məhrəm düşüncələrimizdən, qəlbimizin ən gizlin istəklərindən xəbərdardır. Dostoyevskini oxuyarkən onun "çoxbilmişliyi", özgənin qəlbinə nüfuzetmə bacarığı adamı hər an təəccübləndirir. Onda elə mübhəm düşüncələrə rast gəlirsən ki, həmin fikirləri nəinki ən yaxın dostuna, heç özün də özünə açıb deməzsən. Ürəyimizdəkiləri «oxuyan» belə bir insan, hər halda, yenə də bizi bağışlayır, «xeyirə üz tutun, Allaha, özünüzə inanın» — deyir. Bu isə gözəllik önündə yaranan heyranlıqdan, yabançı bir ruhaninin moizəsindən daha möhtəşəm və təsirlidir.

Ardı →

Elmi fantastik roman janrının yaradıcılarından olan Jül Vern (Jules Gabriel Verne ) 1828-ci il fevral ayının 8-də Fransanın Nant şəhərində anadan olmuşdur. Fransız yazıçısı Jül Vern ədəbi fəaliyyətə 1849-cu ildən başlamışdır.
Yazıçıya şöhrət qazandıran 1863-cü ildə yazdığı «Beş həftə hava şarında» romanı olmuşdur. Bunun ardınca Jül Vern çoxlu elmi–fantastik ictimai-satirik macəra, roman və povestləri yazmışdır. 1867-1868-ci illərdə «Kapitan Qrantın uşaqları», «80000 kilometr su altı ilə», 1869-1870-ci illərdə «80 günlük dünya səyahəti», 1872-ci ildə «Gizli ada», 1875-ci ildə «On beş yaşlı kapitan», 1878-ci ildə «Üzən ada» və sairə əsərlərini yazmışdır. Onun 1892-ci ildə yazdığı məşhur «Klodius Bombarnak» əsərində Azərbaycan (Gəncə, Bakı, Xəzər dənizi və s.) haqqında da danışılır.
Ardı →

O qısa ömür yaşasa da, həyatı macəralarla dolu olub ,və özündən sonra çoxlu açılmamış sirrlər qoyub, bəziləri bu günəcən yazıçının ölümündən sonra sirr olaraq qalır.Düyünə dyşmüşmüş kimi nə yazıçının özündən ,nə qohumlarından yan keçib, onun bioqrafları tərəfindən sadəcə “lənətlənmiş Heminquyeylər” adlandrılmışlar.
Davamı →

Ryunoske Akutaqava yeni yapon ədəbiyyatının klassiklərindəndir. Akutaqavanın yazdıqları, həyatı haqqında hər yerdən məlumat əldə etmək mümkündür. Amma bir insan olaraq, bəlkə də bir insanın yaşaya biləcəyi bütün əzabları yaşamışdı. Yazıçı uzun illər yuxusuzluq, ruhi gərginlikdən sonra 35 yaşında əbədi dincəlmək qərarına gəldi, 1927-ci il 24 iyulda yuxu dərmanı içərək intihar etdi.Əslində Akutaqavanın intihar etməsi çox adamı təəccübləndirmədi. Əsərlərində, qısa aforizmlərində o, intihar kəlməsini çox tez-tez işlədirdi. 
“Allahlara məxsus olan bütün cəhətlərin içində biri məndə daha çox təəssüf doğurur, allahlar intihar edə bilmirlər”. Hətta bir dəfə yazıçı o qədər bezmişdi ki həyatından onu öldürəcək insanı da axtarmışdı. 
Ardı →

Onore de Balzak (1799-1850) bəşəriyyətin bədii inkişafında irəliyə doğru nəhəng bir addımdır.İlhamın,istedadın,yaradıcı təxəyyülün qüdrəti etibarı ilə o,Nizami Gəncəvi, Alicieri Dante, Vilyam Şekspir, Lev Tolstoy kimi sənətkarlarla bir cərgədə dayanır. Yüz əlli ildən çoxdur ki,onun şəxsiyyəti, zəmanəsi, dünyagörüşü, fövqəladə həcmə və dəyərə malik olan bədii irsi ətrafında  gedən mübahisələr soyumaq bilmir.Realist sənətin,dünya mədəniyyətinin ən mütərəqqi ənənələrinin varisi olan sosialist bədii fikrinin inkişafını Balzaksız təsəvvür etmək olmaz.
Davamı →

Mayn Rid Tomas 1818-ci ildə Britaniyada anadan olmuşdur. O, keçən əsrin görkəmli ingilis romançılarındandır (Thomas Mayne Reid). Rid 20 yaşında ikən ABŞ-a getmiş, Amerika-Meksika müharibəsində (1846-1848) iştirak etmişdir. Onun bir çox əsərləri Amerika həyatından bəhs edir.
Ardı →

Dahi Kolumbiya yazıçısı Qabriel Qarsia Markes limfatik vəzilərin kəskin xərçəngi nəticəsində dünyasını dəyişib.Ölümünə çox az qalmış o,dünyadakı çoxsaylı dostlarına ünvanlanmış bir vida məktubu yazdı......Əgər Qadir Allah mənim əsgidən düzəldilmiş oyuncaq olduğumu bircə saniyədə unudub ömrümü bir qədər uzatsaydı,yəqin ki,düşündüklərimin hamısını deməzdim.Əksinə dediklərim barədə daha çox düşünərdim.

• Mən dəyərlərə maddi baxımdan deyil,əhəmiyyətinə görə qiymət verərdim.
• Mən daha az yatar,daha çox xəyala dalardım,başa düşərdim ki,gözləri yumulu vəziyyətdə yaşanan hər dəqiqə-dünya işığndan 60 saniyə özünü məhrum etməkdir.

Davamı →

Henrix Teodor Böll — alman yazıçı, tərcüməçi, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1972).

Məşhur alman prozaiki və novellisti Henrix Teodor Böll (almanca Heinrich Theodor Böll) Reyn vadisinin ən böyük şəhəri olan Kölndə, ağac ustası Viktor Böllün və Mari (Xermanns) Böllün çoxuşaqlı ailəsində dünyaya göz açıb. Böllün ulu babaları XIII Henrixin dövründə İngiltərədən qaçmışdılar. Bütün fanatik katolikllər kimi, onlar da protestant anqlikan kilsəsi tərəfindən təqiblərə məruz qalmışdılar.

Hələ uşaqlıq dövründən şeirlər və hekayələr yazan Böll orta məktəbi bitirəndən sonra Hitleryuqendə üzv olmayan tək-tük yeniyetmələrdən olur. Buna baxmayaraq, orta təhsilini başa vurandan bir il sonra onu məcburi əmək işlərinə cəlb edirlər. 1939-cu ildə isə Böll hərbi xidmətə çağırılır. O, şərq və qərb cəbhələrində kapral çinində xidmət edir, bir neçə dəfə yaralanır, 1945-ci ildə Amerika hərbi hissələri tərəfindən əsir götürülür və bir neçə ay Fransanın cənubundakı hərbi əsir düşərgələrindən birində saxlanılır.

Ardı →