"B" hərfi ilə başlayan tarix terminləri

Babək (798 — 838) — əsl adı Həsəndir. Həsən Ərdəbil yaxınlığındakı Bilalabad kəndində kasıb ailəsində anadan olmuşdur. Həsən hələ uşaq ikən quldurlar onun atasını öldürmüşdülər. Anası onu çox böyük əzab-əziyyətlə böyütmüşdür. Yeniyetmə Həsən ilk vaxtlar çoban, sonralar isə dəvəçi olmuşdur. Həsən Təbrizdə usta şagirdi kimi çalışır, öz cüzi qazancı ilə anasına kömək edirdi. Həsən hər yerdə Azərbaycan xalqının ərəb zülmü altında qüssəli həyatını görürdü. Özünün gələcək şagirdi və həmkarı Həsən ilə ilk görüşündə Cavidan onun dərrakəliliyini, qoçaqlığını, vətənpərvərliyini duymuş və onu özü ilə Bəzz qalasına gətirmişdir. Az sonra Həsən «Babək» ləqəbi ilə xürrəmilərin təlimini qəbul etmiş və Cavidanın sədaqətli köməkçisi olmuşdur. 816-cı ildə Cavidan ərəblərlə döyüşlərdən birində öldürüləndən sonra xürrəmilərə başçılıq etmək 18 yaşlı Babəkə qismət olmuşdur. Babək xalqın əksər hissəsini azadlıq uğrunda mübarizəyə qaldıra bilmiş və xürramilərin qoşunlarında ciddi nizam-intizam yaratmışdır.


Davamı →

"A" hərfi ilə başlayan tarix terminləri

Abbas, əl-Əbbas bin Əbd ül-Müttəlib bin Haşim (VII əsrin birinci yarısı) — Məhəmməd peyğəmbərin əmisi. Abbasi xəlifələri sülaləsi bilavasitə Abbasın nəslindəndir.

Abbas I — Səfəvilər sülaləsindən şah (1587 — 1629). Hakimiyyətə gələn Şah Abbas 1590-cı ildə Osmanlı türkləri ilə İstanbul sülhünü bağladı. Bu müqaviləyə görə, Azərbaycan ərazisinin böyük hissəsi (Qaradağ, Ərdəbil və Talış əyalətləri istisna olmaqla) türklərin hakimiyyəti altına keçdi. Şah Abbas isə dinc dövrdən dövlətin qüdrətini artırmaq üçün istifadə etdi. Bu məqsədlə o, Azərbaycanın köçəri əyanlarının dövlət işlərinə müdaxiləsini məhdudlaşdırmağa başladı, hakimiyyəti əvəzində isə İranın şiə ruhaniləri və məmurlarının mövqeyini möhkəmləndirdi.


Davamı →

Ruslan Mollayev “ Turist ”

          Bu hadisə dünyanın ən qonaqpərvər ölkələrinin birində baş vermişdir.
 Sərhəddi yeni keçmişdim ki, qarşıma xalı sərib, tar-kamanı işə saldılar.
Xüsusi işçilər var idi, sərhəddi kim keçirdisə onların qarşısında baş əyirdilər. Üç çantam vardı. Köməkçilər çantalarımı necə arabaya yükləyib apardılar xəbərim olmadı. Dönə dönə də tapşırdılar:
  — Heç narahat olmayın çantalarınız lap aylarla yadınızdan çıxıb  burada qalsa kimsə onlara dəyməz. İndi sizi restorana aparacaqlar orda nuş eləyənəcən biz də veşlərinizi avtobusa yerləşdirəcəyik.
Beləcə, restoranın qapısını açıb içəri dəvət etdilər, masanın qarşısına gətirib, stulu çəkib rahatca əyləşdirdilər. Saatımı açıb xüsusi qutuya qoydular. Dərin qab gətirib  rus sayağı əllərimi  yuyub, qurutdular.  Afisiyant belimə nalça qoyub, iki dəqiqəyə hər şeyin hazır olacağını bildirdi.  Operativ işləsinlər deyə bütün restoran işçilərinin ayaqlarında rolik vardı.  Məndən kənarda oturanlara diqqət yetirəndə gördüm ki, afisiyantın biri müştərinin əllərini, biri ciynini, digəri də başını sinəsinə sıxaraq ağzını açıb, dördüncü afisiyant da  qaşıqnan kişinin ağzına yemək verir. Arxamda isə bir nəfər sakit sup içir, başının üstündə də bir nəfər əmr gözləyirmiş kimi dayanıb. Restoranda  mənimlə birlikdə üç müştəri idik. Abu — hava xoşuma gəlmədiyi üçün masadan durub getmək istədim. Çiynimdən astaca, sanki sığallayaraq:
— Əyləşin yeməyiniz hazırdı, bu dəqiqə gəlir.  – dedilər.
Yemək sifariş etmədiyimi bildirdim. Ümumiyyətlə məni bura niyə gətirmisiniz? — soruşdum. Mənim veşlərim, avtobus....
Baş afisiyant qarşıma gəlib baş əydi:
— Narahat olmayın, çantalarınız avtobusa yerləşdirilib. Siz bizim torpaqlara gəldiyiniz üçün biz çox məmnunuq. Bildiyiniz kimi biz dünyada qonaq pərvərliyimizlə seçilirik. Odur ki siz burada bizim gözəl təamlarmızdan dadmalısınız.
Ağzına məcburi yemək dürtülən adam artıq  qaytarırdı. Buna baxmayaraq yenə yeməklər gətirilib qaşıq — qaşıq ona yedizdirirdilər. Sakitcə dal — dala gedib,  masamda oturdum. Fikirləşdim yəgin dadmağa razı olmadığı üçün başına bu oyunu açırlar.
Qarşıma ağ sərib, çörək, salat, su, meyvə şirəsi qoydular. Yarım pors toyuq supu içdim, daha sonra dolma gətirib isti — isti qarşıma qoyub yenə baş əydilər.
— Bu bizim dünyada çoxları tərəfdən mənimsənilmək istənilən milli yeməyimizdir. — dedilər.
Kənd toylarında basdırmadan belə gözəl qoxu, təam gələrdi. Ağzına yemək dürtülənə fikir vermədən yeyib, hesabı soruşdum.  Biz bayaqdan bir birimizlə ingilis dilində danışırdıq, onlar ingiliscə danışdıqları üçün mən də ingiliscə fikrimi bildirirdim. 
– Siz nə danışırsınız?! Nə hesab? Bunlar hamısı sizə bizim hesabımızdandır. Bu torpaqlara gəldiyiniz üçün…
 Təəccüb içində, təşəkkür edib restorandan çıxdım. İşçilər baş əyib məni yola saldılar.
 Çıxışda çevrilib göz ucu yenə yemək yeyənlərə  baxdım, Məndən arxada oturan adam  aram — aram tələsmədən yeyirdi. Bizdən kənardan oturan üçüncü adamın ağzına isə yeməkləri hələ də dürtürdülər. Çolə çıxıb təmiz havanı ciyərlərimə çəkdim. Ayaq səsləri eşidib dayandım. Baş  afisiyant qarşıma gəlib baş əyərək:
— buyurun, bağışlayın saatınız. – deyib saatı uzatdı.  Saatı götürüb, o adamı soruşdum,
— bu nə haldı? Niyə o adamı bu qədər yedizdirirlər? O artıq yemək istəmir axı.
— Elədir,  deyib -  bir dəfə də baş əyib çıxıb getdi. Kefim kök, uzaqdan  suyu süzülə -  süzülə  gələn kəndlimizi görüb, daha da sevindim.
-  Əlövsət sən burda neynirsən?! – soruşdum.
Yaxınlaşıb,  gözlərini qıyaraq altdan yuxarı məni süzüb: ala buy,  elli sənsən ?!  Varrı olassan, tanımadım, lap turistlərə oxşayırsan. Ala bu nə saç – saqqaldı?! Eləbil Londondan gəlmisən. Şortikə, koftayazada bax.
Söhbət etdiyimizi görüb restoranın qapısı açıldı, rolikdə dörd nəfər bizi əhatəyə alıb, baş afisiyant  üzünü mənə tutub dilləndi: Siz bizim doğma dildə danışa bilirsiniz?
Təbəssümlə cavab verdim:
Əlbəttə, mən elə sizlərdənəm də, bayaqdan ingilis dilində danışırsız, məndə sizin danışdığınız dildə cavab verirəm. Yeməklərə görə çox sağ olun, xeyli vaxt idi milli mətbəximiz üçün darıxmışdım.  Pul da götürmədiniz, heç yaxşı çıxmadı.
Afisiyantların üz cizgiləri, baxışları dəyişmişdi. Qolumdan tutub bizimlə yenidən yeməkxanaya getməlisiz. – dedilər.
Axı niyə? – soruşdum.
Baş afisiyant:
-       Sizin yeməli olduğunuz yemək qalıbmış. – bildirdi.
Iki nəfər qollarımdan tutub yenidən restorana apardılar, dönüb yerlim Əlövsətə baxdım, suyu süzülüb qurtarmış adam kimi dayanıb məni aparmalarına baxırdı.
Son
6 sentyabr 2019  — cı il.

Davamı →

Kleopatra haqqında

Əfsanəvi Kleopatra – ecakar cazibəsi ilə dünyanın bir çox güclülərini qarşısında baş əyməyə vadar edən və uğurlu karyera qurmağı bacaran qadın siyasətçi olub. Analitik.az böyük imperatorların ağlını başından çıxaran bu qadının həyatının mühüm detallarını təqdim edir. Romanın qüdrətli siyasi xadimləri – Qay Yuli Sezar və Mark Antoni onun cazibəsi qarşısında aciz idi.


Davamı →

Qunnar Panke: “Nar” bazarda rəqabətədavamlılığını və mövqeyini daha da gücləndirəcək

«Azerfon»un («Nar» ticarət nişanı) baş icraçı direktoru Qunnar Pankenin Trend-ə 11.08.2018 tarixli müsahibəsi
— İlk növbədə, Azərbaycanın telekommunikasiya bazarı haqqında düşüncələrinizi öyrənmək istərdik. Hansı dəyişiklikləri qeyd edərdiniz və bu dəyişiklikləri hansı amillər şərtləndirib?
Azərbaycanın telekommunikasiya bazarındakı trendlər dünya üzrə müşahidə etdiklərimizlə demək olar ki eynidir. Burada telekommunikasiya bazarının inkişafının sürətləndirilməsinə dəstək olaraq müəyyən işlər görməyimiz məni çox fərəhləndirir.
Davamı →

“Nar” müştərilərin ehtiyaclarına cavab verən məhsullar təqdim etməkdədir

“Azerfon”un Baş icraçı direktoru Qunnar Pankenin “Business Time” jurnalına müsahibəsi
1.Cənab Panke, hazırda biz Azərbaycanın telekommunikasiya bazarında güclü rəqabətin olduğunu müşahidə edirik. Bazarda dörd mobil operator fəaliyyət göstərir və onların hər biri bazarda paylarını qoruyub saxlamağa, mümkün qədər artırmağa çalışır. “Nar”ın bu mənada strategiyası nədir?
-Son iki ildə “Nar” bu rəqabətdən açıq şəkildə kənarlaşaraq fərqli yanaşma tətbiq edib. Biz öz diqqətimizi yalnız müştərilərimizin ehtiyaclarına yönəltmişik. Bu strategiyaya uyğun fəaliyyət göstəririk və bunu gələcəkdə də davam etdirəcəyik. İcazə verin bu strategiyanın tərkib hissəsi barədə daha ətraflı məlumat verim.İşimiz telekommunikasiya ilə bağlı olduğundan müştərilərimizbizdən ən müasir texnologiya və şəbəkə xidmətlərini hansı şəkildə təqdim edəcəyimizigözləyir və bunu təmin etmək gücündə olduğumuzu bilir. Şəbəkəmizin keyfiyyəti çox yaxşıdır. Təklif etdiyimiz geniş əhatəli şəbəkə Qərb ölkələri səviyyəsindədir. Müştərilərimiz hazırda keyfiyyətli şəbəkədən faydalanırlar
Davamı →

Ruslan Mollayev " Sən bir səhra gözəlisən! "

Sən bir səhra gözəlisən!
Ayaqların bir qarış havada
yellənərək, boşluqlarda yeriyib yaşayırsan.
Kötüyündən çıxan tikan kollarının,
gözlərinin qarşısında sürüşməsi,
dodaqların kimi qurumuş torpağın
çatlamasına baxmaq,
ən sevimli məşğuliyətindir.

Düşündüyüm kimi yaşayırsan.
Azadlığın məndədir
səhra gözəli!

Səhranın tən ortasında,
ayağın ayağının üstündə,
oturub,
nə üçün elə diqqətlə baxırsan mənə?
Yoxsa fikrin dağlardadır?

Yox!
Mən bir səhra gözəliyəm!
Düzənliklər dağdır mənə,
kürələrin zirvəsiyəm...
Məndə gəzib azmağına,
həqiqəti axtarmağına
oturub tamaşa edirəm.

Sən bir səhra gözəlisən!
Kölgən saatı bildirir.
Düşünürdüm əsirimsən,
saatlardı əsirinəm.
Əlim qolum havadadır,
ayaqlar toz içindədir.
Başına fırlanmaqdan,
dəyirmana çevrilirəm.
Keçirdəcəm dəyirmandan
bütün səhra qumlarını,
Dağ düzəldib, yüksələcəm
Sənə göydən baxmaq üçün...
Sənə torpaq lazım deyil,
nə də üstünü örtən göy.
Sənə məndən divar lazım,
yorularkən dayanmağa,
Səhralara sular lazım,
öpüşümdən oyanmağa...


Davamı →

Ruslan Mollayev " Payız "

            Bu səhər, yağışdan sonra Qərənfil küçəsində iki gənc bəstələdikləri mahnını elə ürəkdən çalıb oxuyurdular ki, ətrafa yayılan səs — sədanın ahəngindən  hər şey sehrlənmişdir. Kimi əyaq saxlayıb dinləyir, kimi binanın yuxarı mərtəbəsində pəncərəyə söykənərək çiyinlərini qucaqlayıb, baxırdı.    Küçənin çıxışında yerdə qərənfil vardı, yağış damcıları ləçəklərinin arasında jalə kimi  dayanmışdı. O, sevgilisinə qərənfil bağışlamaq, yenidən  o gülün dəyərini qaytarmaq istəmişdi…
Davamı →

Şəhriyar

Bir dahi uyuyur qonşu torpaqda
Adı Şəhriyardı, özü dəryadır
Sözü, kəlməsi dürri-yektadır
Amalı türk olan bir bəxtiyardır
 
Bir görmək istədi öz millətini
Çəkdi daxilində acı zilləti
Qəlbi bu eşqlə hey çırpınırdı
Gözündə qor kimi şimşək çaxırdı
Davamı →

Ruslan Mollayev " Mauzer "

            Açıq şabalıdı rəngdə saçları az qədər də uzansaydı çiyninə tam çatardı. Kök, yumru üzlü bu qadını deyəsən həbsxanada, müsahibə alanda görmüşdüm. İndi qarşımda dayanıb əlindəki tapançayla məni nişan alır, aramızda on beş metr məsafə olar, mənim də əlimdə onun silahındandı.
Atəş açılır, üzərimə doğru gələn gülləni görürəm, çatar – çatmaz güllədən yayınıb cavab atəşi açıram, hədəfdən yan keçir. Qadının növbəti atəşi ilk güllədən daha sürətlidir, bu dəfə də yayına bilirəm. Baş nahiyyəsini nişan alıram, güllə sinəsinə tərəf uçub paltarına yapışır, sanki çörəkdəndi, ya uzaqdan elə görünür; bir qədər də stulların ayağına vurulan keçəyə bənzəyir… Qadın atəş açmağa davam edir…
Bu qadın qoca dünyadı dostum, hər gün sənə atəş açır, yayına bildiyin qədər qədərini yaşayırsan, sənin atəşin isə hədəflərindir…



14 fevral 2019 cı il

Davamı →