Kayzen

1985-ci ildə dərc olunmuş «Qaynadılmış Möcüzələr Diyarı və Dünyanın Sonu» romanı, yazıçının «Siçovul Trillogiyası»-dan sonra ədəbiyyat dünyasında haqqında danışılmasına və tanınmasına səbəb olan əsas amillərdəndir. İki fərqli süjet xətti ilə inkişaf edən hadisələr boyunca, yazıçı həm fantastik, həm elmi, həm nağılvari, həm fəlsəfi bir macəra təqdim edir oxucusuna.



Dörd tərəfi sarsılmaz qala divarları ilə əhatəli, təkbuynuzlu atların olduğu bir diyarda, kölgəsi kəsilib alınmış, keçmişi ilə bağlı heçnə xatırlamayan, kəllə sümüklərindən qədim yuxuları oxuyan və hekayənin digər tərəfində dünyanın sonunacan sadəcə bir neçə saatı qalmış baş obraz.

Azərbaycan dilinə hələki tərcümə edilməsə də, oxuyub həzz aldığım və Murakamini daha da çox sevməyimə səbəb olan bu kitabdan bəzi yaddaqalan cümlələri paylaşmaq niyyətindəyəm:


Dərin acılar göz yaşı şəklinə belə çevrilməz.

Əslində, ölümün özündən çox da qorxmurdum, Şekspirin də vaxtilə dediyi kimi, bu il ölsəz, gələn il ölməyəcəksiz. Düşüncə şəklinə görə, həqiqətən də çox sadə bir fikir.

Yorğunluğunun qəlbinə girməyinə izin vermə. Yorğunluq insanın vücuduna hökm edə bilər, amma qəlbin qoy mənimçün qalsın.
Davamı →

Bəzi yazıçılar var ki, yeni romanları çıxan kimi məni bir nüsxəsini almaq üçün o saat kitab evinə dartır; sonra o ərəfədə nəyi oxuyuramsa, onu bir yana atıb həmin əsəri oxumağa girişirəm. Bu günlərdə çox az yazıçı mənə bu cür təsir edir. Kazuo İşiquro onlardan biridir.

Məncə, İşiquronun ən gözə çarpan xüsusiyyəti bütün əsərlərinin fərqli olmasıdır; hər romanı fərqli formada qurulub və fərqli yönlərə işarə edir. Struktur və üslub baxımından hər biri açıq şəkilədə digərindən fərqli olmaq üçün yazılıb. Yenə də hər biri açıq şəkildə İşiquronun damğasını daşıyır, buna baxmayaraq, hər biri öz içində mikro-kosmosları olan bənzərsiz dünyalardır.
Davamı →

Sevgisiz dünya qapalı pəncərənin arxasındakı külək kimidir. Nə toxuna, nə içinə çəkə bilirsən.

Əvvəllər belə düşünürdüm ki, insanlar illər keçdikdə, müntəzəm olaraq qocalır… Sən demə belə deyilmiş. İnsan ani olaraq qocalır.

Dünyada səhv fikir deyilən bir şey yoxdur. Bizim fikirlərimizlə üst-üstə düşməyən fikirlər vardır. Bu qədər bəsit.

İnsan nə qədər böyükdürsə, onun həyatında artıq düzəldilə bilməyəcək şeylərin sayı da bir o qədər çoxdur.

Bir-birimizi qucaqlamaqla öz qorxularımızı bölüşürük.

Hər bir kəs “hər şeyin yaxşılıqla” bitəcəyinə inansa, dünyada qorxulacaq bir şey qalmayacaq.
Davamı →

Başqalarına arzu təlqin etmək, təxəyyülünü oyatmaq — bunları həyata keçirmək indi mənim növbəmdir. Məndən tələb olunan, bax, budur. Bəlkə də, bu arzu və fantaziyaların enerjiyə ehtiyacı olacaq. Ola bilsin. Ancaq hər halda, varlığım bir məna kəsb edirsə, gücüm çatana qədər bu işi davam etdirməliyəm.

— Mənə yenə əzab verə bilərsən. Bilmirəm, gələn dəfə necə reaksiya verəcəm. Hərçənd, gələn dəfə əzab verən tərəf mən də ola bilərəm. Söz verə bilmərik. Nə sən, nə mən. Ancaq mən hələ də səni sevirəm. Bu qədər. Onu özümə sıxdım, saçlarını sığalladım.
— Yukiko, gəl sabah hər şeyi əvvəldən başlayaq. Öhdəsindən gələrik. İndi artıq gecdir. Səhər yeni gündür. Onda da başlayarıq. Yukiko diqqətlə mənə baxdı və dedi:
— Sən hələ də heç nə soruşmursan.
— Sabah yeni həyata başlayıram. Nə deyirsən?
— Məncə, bu yaxşı fikirdir.
— Üzü güldü.
Davamı →

Haruki Murakami romanlarını çox sevirsən? Oxuyanda özünü qəhrəmanların yerinə qoymusan nə vaxtsa? “Bax bu mənəm! Mən də beləyəm!” demisən yəqin ki. Bəlkə sən də o cür həyat yaşamaq istəmisən.

Bir fil əsrarəngiz şəkildə yoxa çıxır. Evinə qayıdanda səni nəhəng qurbağanın gözlədiyini görürsən. Göy üzündə eyni anda iki ay peyda olur. Arvadın birdən-birə yoxa çıxır. Qəribə bir adam sənə qoyuna rast gəlib gəlmədiyini soruşur, ya da bir qadın həyatının 10 dəqiqəsini tələb edir. Ətrafına göz gəzdir.

Aşağıdakıları oxu. Bunlardan biri, yaxud bir neçəsi sənlikdirsə, onda Murakaminin bir romanının və ya hekayəsinin qəhrəmanı ola bilərsən. Başına nə gəlirsə-gəlsin, həyatının qadınını da tapsan, sonda xoşbəxt olmayacaqsan. Çünki Murakami dünyasında həmişə nəsə əskik qalır. Çünki katarsis yoxdur.

— Kofeni tünd və südsüz sevirsən.

— Köhnə caz vallarına qarşı dərin bir sevgin var.

— Yad adamlarla hissiyatsız seks sənə asan gəlir. Belə bir təcrübəni dostuna izah etməyə cəhd etsəydin, mümkün olan ən mücərrəd dili istifadə edərdin. Amma təbii ki, bunu heç vaxt etməzsən, çünki dostun yoxdur.

— 1960-cı illərə vurğunsan. Həyatda sadə şeylərdən zövq alırsan: tünd qəhvə, köhnə caz valları, sevmədən sevişmələr… Amma həqiqətən sən 60-cı illərdə yaşasaydın, heç nə dəyişməzdi, yenə də tək-tənha biri olardın.

— Həmişə düşünürsən: hər şey əvvəlki kimi davam etsə, həyat möhtəşəm olardı. Bütün günü fikirləşirsən ki, daha real bir həyat yaşamaq üçün nə etməlisən? Bəxtsizsən, ətrafındakı adamlar kobuddur və sənin diqqətinə layiq deyillər.

Ardı →

Gözəl bir aprel səhəri Tokionun ən dəbli bölgəsi sayılan Harajuku səmtindəki dar küçələrin birində 100% mükəmməl bir qızın yanından keçdim.

Düzünü desəm, o elə də gözəl görünmürdü, başqalarından heç nə ilə fərqlənmirdi və geyimində xüsusi heç nə yox idi. Yuxudan oyandıqdan sonra özünü qaydaya salmadığı üçün saçının arxa tərəfi qəribə formada bükülmüşdü. Cavan deyildi, yaşı otuza yaxın olardı. Hətta, ona “qız” demək də düzgün deyildi. Amma yenə də o, mənim üçün 100% mükəmməl qız idi.  

Bir kişi qadında hansı xüsusiyyətlərin olmağını üstün tutar? İncə ayaqlar, iri gözlər, zərif əllər… Təbii ki, mən başqa şeylərə üstünlük verirəm. Mənim üçün əsas olan burun formasıdır. Onun burnunu xatırlaya bilmirəm, amma tamamilə xatırlaya bildiyim yeganə şey çox gözəl olmadığı idi.      

Ardı →

“F. Skott Fitscerald – Möhtəşəm Getsbi” 
”Möhtəşəm Getsbi mənim sevimli kitabımdır. Bir neçə il əvvəl tərcümə etmişəm. İyirmi yaşımda çevirmək istəmişdim, amma hazır deyildim” (“TİME” jurnalına müsahibəsində “Ən sevdiyiniz kitab” sualına verdiyi cavab, 2008-ci il)

“Çovdarlıqda uçurumdan qoruyan” – C.D. Selincer
“Bu, qaranlıq və təsirli hekayədir. 17 yaşımda bu hekayəni oxuyub zövq aldım və tərcümə etməyə qərar verdim. Gülməli olduğu qədər qaranlıq və güclü idi. Cavanlıqda çox təsirləndirmişdi məni. (Kaliforniya Universitetindəki çıxışından, 2008-ci il)

“Karamazov qardaşları” – F. Dostoyevski
“Dostoyevski mənim idealımdır. Yazıçıların çoxsu qocaldıqca güclərini itirib. Amma Dostoyevski yox. O, getdikcə daha böyük və daha möhtəşəm olub. Karamazov qardaşlarını təxminən 50 yaşında yazıb. Fövqəladə romandır”. (“3:AM Magazine”dəki müsahibəsindən, 2009)

“Qəsr”- Frans Kafka
“Kafkanın “Qəsr”ni 15 yaşımda oxumuşam. Böyük, inanılmaz, gözəl kitabdır. Məni şoka saldı…Kafkanın bu kitabda təsəvvür etdiyi dünya elə real və eyni zamanda elə qeyri-real idi ki, elə bilirdim ruhum və qəlbim iki yerə bölünüb”. (Franz Kafka Mükafatını alanda etdiyi çıxışından, 2006)

Murakaminin ən sevdiyi roman qəhrəmanı isə Raymond Çandlerin Filip Marlousudur. Murakamiyə görə Marlou Çandlerin xəyali obrazıdır, ona çox oxşayır. Hətta tələbəlik illərində Marlou kimi yaşamaq istəyirmiş.
Davamı →

Haruki Murakami 12 yanvar 1949-cu ildə Kyoto şəhərində dünyaya gəlmişdir. Atası bütpərəst keşiş, anası isə ədəbiyyat müəlliməsi olan Haruki hələ gənc yaşlarından bəri ədəbiyyata meyl göstərmşdir. Uşaqlıq dövrünü öz əsərlərində tez-tez əks etdirən yazıçı bir çox müsahibələrində uşaqlıqda valideynlərindən öyrəndiyi faktların onun üçün əvəzsiz olduğunu bəyan etmişdir.
Gənc Haruki gəncliyinin böyük bir hissəsini Kobe şəhərində keçirmişdir. Tokiyonun Vaseda Universitetinin Ədəbiyyat fakültəsini bitirmiş yazıçı universitet illərində üslubiyyatın dərin sirlərini öyrənmiş, müxtəlif doğma və xarici əsərlərdən rəngarəng təəssüratlar almışdır. Yazıçı gənc yaşlarından kitablara, xüsusən də qərb ədəbiyyatına xüsusi meyl göstərmişdir.

Ardı →