Gəlinə niyə xına yaxılır?

Kədərin və xoşbəxtliyin bir vaxtda yaşandığı xına gecəsində gəlin həm ağlayır, həm də gülüb əylənir. Gəlinin və bəyin qadın qohumları və dostları toydan bir neçə gün əvvəl təşkil olunan xına gecəsində gəlinə xına yaxırlar.

Son vaxtlarda bu mərasimi təşkil edən bir çox təşkilatlar da mövcuddur. Bəs illərdən bəri gələn bu xına mərasiminin mənası nədir? Biz sizə xına yaxmağın nə mənaya gəldiyini araşdırıb yazmışıq.
Davamı →

Bakının toy və bayram mərasimləri

Bakının öz toy və bayram ənənələri vardı. Oğlan evləndirmək və qız ərə verməyin çox dolamanc yolları qədim zamandan məlumdur. Əvvəla qızı oğlan özü seçməzdi. Bu iş adətən, ananın, bacının, bibinin və xalanın üstünə düşərdi. Hətta oğlan özü qız seçmək istəsə də, bu mümkün deyildi. Çünki küçə və bazarda rastlarına çıxan qızlar üzlərini həmişə çadra ilə gizlədərdilər. Qız seçməkdə oğlan evinin köməyinə hamamlar çatırdı. Hamamda qız seçmək adət şəklini almışdı. Burada qızın boynuna, buxununa, əndamına, ayaqlarına, saçlarına yaxından tamaşa edərdilər. Bəzən xoşlarına gələn qızları başlarına su tökmək bəhanəsilə yanlarına çağıranda onların cəldliyini də yoxlardılar.
Davamı →

Xına gecəsi

Xınayaxdı mərasimi əsrlər boyu Azərbaycanın müxtəlif tarixi bölgələrində inkişaf edərək vahid və zəngin bir adətinə çevrilmişdir. Azərbaycanda olan xınayaxdı adət-ənənələri, həm başqa xalqların adətlərinə təsir etmiş, həm də özü digər xalqların adətlərindən müəyyən elementlər götürmüşdür. Bizim gözəl adətlərimizdən biri olan xınayaxdı mərasimi bizdə olduğu kimi Türkiyədə də keçirilir. Türkiyədə keçilirimiş xinayaxdı mərasimi muxləlifliyi və rəngarəngiliyi ilə seçilir. Mən də sizi bu adətlə tanış etmək istədim. 

Çox köhnə bir adət olan şam yandırmaq, xına gecəsinin də imtina edilməz adətlərindəndir. Xına hazırlandıqdan sonra ovuc içərisinə qoyulur, şam yandırılır. Gəlinin ətrafında dövrə vuraraq mahnılar oxunur. Bu adət uzun illər boyu davam etməkdədir. Şamın aksessuarları dəyişsə də istifadə qaydası dəyişməmişdir. Xına şamı ilə xına gülü gözəl bir görünüş ortaya çıxarar. Qonaqlar xınadan istifadədən sonra əl gülü istifadə edərlər.Xına şamının qiyməti modelinə görə dəyişə bilər.
Ardı →

Aristokratiya ənənələri: Çində ayaqların deformasiyası

lotosAyaqların bintlənməsi dedikdə bəziləri elə başa düşürlər ki,  bu – sadəcə, ayaqların bintlə  sarğılanmasıdır. Amma bu, elə də sadə bir iş deyildir.
Keçmişdə Çində qız uşaqlarının ayaqlarının bintlənməsi adəti vardı. Çində qız uşaqlarının ayaqları bintlə sarılır, uşağın özü böyüsə də onun ayaqları körpə ayaqları olaraq qalırdı.

 Uzaq keçmiş zamanlarda Çində qızların ayaqlarının bintlənməsinin müxtəlif formaları olmuşdur. O zamanlar Çində ideal gözəlin ayaqları lotos formasında olmalı, yeriyəndə isə bədəni söyüd budaqları kimi əsməli idi...

 Qədim Çində qız uşaqlarının ayaqlarını 4-5 yaşında olarkən bintlə bağlayırdılar. Bintləmənin yaratdığı ağrılara dözə bilmədikləri üçün və sonradan onların ayaqlarında yaranan şikəstlik üzündən körpələrin ayaqlarını bintləmirdilər. Qız uşaqlarının ayaqları 4-5 yaşından bintlənirdi və bu 10-12 yaşınadək davam edirdi. Bint açılarkən bu yaşda qızların ayaqlarının ölçüsü 10-12 sm təşkil edirdi. Bu ölçülü ayaqlar “ideal qadın ayaqları” hesab olunurdu. Bu cür ayaqlar “lotos” formalı ayaqlar adlanır.  Bintlər açıldıqdan sonra onlar  2-3 il ərzində ədalı yerimək öyrənirdilər və bundan sonra isə qızlar ərə getmək üçün yetgin hesab edilirdi.


Ardı →

Maraqlı adətlər

qeyri-adi adətlər Hər bir xalqın özünəməxsus milli adət-ənənələri var. Azərbaycan xalqının da həmçinin. Təbii ki, bizim üçün çox dəyərli və sevimli olan adət- ənənələrimiz, digər bir millətin nümayəndəsi üçün qəribə görünə bilər. Necə ki, indicə sizə bəhs etmək istədiyim müxtəlif xalqların özləri üçün çox normal olan adət- ənənələri bizə qəribə görünür. 
   
Belə ki, Yaponiyanın bəzi yerlərində insanın yaşı bizdə olduğu kimi onun doğulduğu gündən deyil, yeni ildən hesablanır. Məsələn, həmin əyalətlərdən birində dekabrın 31- i dünyaya gəlmiş körpənin bir gün sonra, yəni yanvarın 1-i 1 yaşı qeyd olunur.
  
 İndoneziyada isə insanın yaşı ilə bağlı qeyri- adi bir ənənə olmasa da, ona ad qoyulmasında digər ölkələrə nisbətən müəyyən maraqlı fərqlər mövcuddur. Həmin ölkədə dünyaya yenicə göz açmış körpənin bütün qohum- əqrəbaları onun ətrafına yığılır. Onların arasından biri ad qoymaq üçün seçilir. Ad qoyan şəxs uşağın başı üstündə dayanıb onun əcdadlarının adlarını sadalamağa başlayır. Uşaq hansı ad çəkildiyi an şirin- şirin qığıldasa, deməli, o adı bəyənir və elə uşağın “istəyilə” də ona həmin ad qoyulur. Hətta oranın adətinə görə, uşaq bu vaxt ağlayarsa, hamı balacanın bu ada layiq olacağına əmin olur. Lakin körpə sadalanan adlardan heç birinə “cavab” verməsə, onda oğlandırsa, sadəcə Tou Beun- təzə kişi, qızdırsa İna Beun- təzə qadın adlandırılır. 

   Hindistanda da uşaqların məktəblərinə aid qəribə adətləri var. Əgər hər hansı bir məktəbli 1 gün dərs buraxarsa, onun cəzasını məktəbli özü yox, valideynlərindən biri çəkməli olur. Uşağın məktəbə getmədiyi günün səhəri dərsə həm də onun atası və ya anası gəlməlidir. Elə bu səbəbdəndir ki, ata və anaların sayəsində Hindistandakı bütün məktəblərdə davamiyyət əla vəziyyətdədir.

   Norveçin paytaxt şəhəri Osloda isə ali məktəblərdə təhsil almaq istəyənlər üçün çox təqdiredici bir adət- ənənə mövcuddur. Universitetə qəbul olunmaq istəyən hər bir şəxs bilik və bacarıq sahibi olmaqdan başqa, siqaret çəkməkdən də tamamilə imtina etməlidir. Əks halda onun adı tələbələrin adları siyahısına düşə bilmək imkanından məhrum olur. 

  Könül Nəcəfova


Davamı →

Xalqların müxtəlif süfrə qaydaları

Rusiya
Yeməyə qonaq olduğunuzda, qabınızda bir parça yemək buraxmaq Rusiyada bir nəzakətlilik göstəricisi sayılır. Ayrıca süfrədə şən olmaq və mübahisə yaratmamağa da əhəmiyyət verilir. Bir başqasının qabına gözünüzü tikib baxmanız, əslində yalnız Rusiyada deyil, heç bir ölkədə doğru deyil və əlbəttə masadan qalxmadan əvvəl yeməyi bişirən adama bəyəndiyinizi  bildirmək çox nəzakətli bir davranışdı.

Filipin
Yemək masasındakı mövqenizi təyin edən ev sahibi, yemək xidmətini də mütləq özü etmək istəyir. Sizə isə təqdim etdiyi heç bir şeyi rədd etməmək və mütləq dadına baxmaq düşür. Yeməyinizi bitirdikdən sonra, çəngəl və bıçağınızı qabınızın üstünə açıq bir şəkildə qoymalı və yemək masasını yığışdırarkən  ev sahibinə kömək etməlisiniz.


Ardı →

Evlilik haqqında 8 maraqlı fakt


Gəlin paltarı niyə ağ olur?
  — Gəlinlik libasları bütün dövrlərdə ağ rəngdə olmayıb. Tarixdə milli adətlərə görə, mavi, çəhrayı, gümüşü, qızılı, hətta qara rəngli gəlinliklər də mövcud olub. Məsələn Qədim Romada gəlinliklər sarı rəngdə olub. Ağ gəlinliyin tarixi Birləşmiş krallıq və İrlandiya kraliçası Victorianın 21 yaşında Prins Albert ilə toyundan sonra dəb halını alıb. 

Öpərək yuxudan oyandırmaq  — Bu maraqlı həqiqət kişilərin diqqətini çəkir. Səhərləri həyat yoldaşını öpərək oyandıran insanların daha uzun ömürlü olduğu deyilir. Bu ənənə xüsusən də,  kişilər tərəfindən çox sevilir.  
Ardı →

Adamlıq dini I Evlilik psixologiyası

Yəqin ki artıq çoxlarına söhbətin nədən gedəcəyi təxminən aydındır. Ümumiyyətlə götürsək adamlıq dinində bu evlilik dövrü gənc qız və oğlanın müəyyən bir yaşa gəlib şatması ilə başlayır ilə. Uzun müddətdən bəri gözləyən ata və ana  uşaqlarının evliliyini, toyunu və necə deyərlər xoşbəxtliyini  görmək və illərlə verdikləri əməklərin qarşılığını tədricən almaq istəyirlər.  Ancaq ümumiyyətlə adamlıq dininin evlilikləri uşaqların özlərinin tanış olması ilə olmaz. Bu həmdə  ata və ana müəyyən yaşa gəlmiş uşağının evlənməyinin vacib olduğunu düşündüyündən  bunu həyata keçirmək üçün bir çox üsullardan istifadə edir. Əgər uşaqlar evlənəcəyi adamı seçə bilmirlərsə bu zaman işi ailələri, qohumları və dostları öz öhdələrinə götürürlər.
Ardı →

Dinsizlik yoxsa qudurğançılıq

Bir gün gələn bir gün gedir. Bu ki həqiqətdir. Həyatın axarı belədir. İnsan bu dünyaya gələndə sevinirik, o dünyaya köçəndə kədərlənirik. Ayrılıq ağırdır. Amma bununla barışmaqdan başqa çarə yoxdur. Bu dünyada qalanların vəzifəsi isə gedəni son mənzilə yola salmaqdır. Özü də necə? Müsəlman olduğumuza görə şəriət qaydalarına əməl etməklə! Bu en yaxşı seçimdir.

Ardı →

Toylar və adət-ənənə

Yəqin ki evlənmək çoxlarının arzusudur. Uzun və soyuq qış axşamları yaz istisini, günəşi, təravəti xəyal edərək, gələcək toyumuzun planını düşünmək üçün ən uyğun zaman deyilmi? Axı sizi gözləyən o unudulmaz an- toy yaz günəşinin şəfəqləri kimi ömrümüzə nur saçacaq. Yəqin etdiniz ki, parlaq stilə uyğun olaraq keçirilən toyun əsas rəngi günəş rəngidir yəni, sarı rəng. Əlavə olaraq yaşıl və narıncı rənglərdən də istifadə etmək olar.  Və əlbəttə ki, ağ rəng. Axı onsuz toyu təsəvvür etmək çətindir.

Hər şeyi çox qabartmaq lazım deyil. Bütün nüanslar incə zövq və bacarıqla yerinə yetirilməlidir. Rəng ahəngində tək rəng uyumluğu vacib deyil. Eyni zamanda bütün rəng çalarlarından da istifadə olunması o qədər də əhəmiyyət kəsb etmir. İstifadə olunacaq rənglərin bütün tonlarından naxışlarda, əl işlərində istifadə olunur. Bu toy yazla əlaqali olur və burada güllərin çiçəklənməsi, ilk quşların səsi və s. əlaqələndirilməlidir, başqa ifadəylə bir ahəng yaradılmalıdır. Stulların bəzədilməsinə də xüsusi diqqət yetirilməlidir. Parçadan deyil, lentlərdən, çiçəklərdən və digər dekorativ bəzək əşyalarından istifadə etməklə onlara xüsusi gözəllik bəxş etmək olar.
Davamı →