Kayzen

Ana – anadır. Ancaq hər ana, ana ola bilmir. O, kəs ana adını əldə edə bilir ki, saleh övladlar yetişdirə bilsin. İslam dini anaya xüsusi məqam bəxş etmiş və onu əziz tutmuşdur. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Behişt anaların ayaqları altındadır”.
Əgər ana ruhi və cismi cəhətdən sağlam olarsa, cəmiyyətə ruhu və cismi sağlam olan övladlar verə bilər.
Çox təəssüf ki, müasir dövrdə bəzi analar öz vəzifələrini unudublar. Onun əvəzinə peşələrində müvəffəq olmağı üstün tuturlar. Evdən xaricdə xidmət etmək istəyirlər. Nəticədə valideyni olan uşaqlar yetim kimi böyüyər. Nə sevgi görər və nə də məhəbbət göstərə bilər.
Davamı →

Hələlik, oğlum üçün edə biləcəyim ən yaxşı şey ona bizim dəyərlərimizi, ədaləti, empatiyanı, kübarlığı və mərdliyi öyrədən, bütün cins, irq, din və obrazlardan bəhs edən kitablar oxumaqdı. Qabyuyan maşını boşaltdığı və döşəməni sildiyi üçün başına sığal çəkə bilərəm. Bunlar onun xoşbəxt oğlan olması üçün lazımdı. Onu itimizi bəsləməsi, ağacları suvarması, incidildiyi və yaxud qorxduğu zaman bunu ifadə etməsi və sevgi ilə qucaqlaşması üçün həvəsləndirə bilərəm.

Bir mövzunuz varmı? — şirniyyat mağazasındakı konditer ustası məndən soruşdu. Beysbol, super qəhrəmanlar, yanğınsöndürən maşın?! 

Oğlumun ikinci yaş gününü qeyd etməyə hazırlaşırdıq.
Maraq dairəsini şaxələndirməyə çalışsaq da, oğlumun bircə marağı vardı: Avtomobil. İlk sözü «get» oldu. İkincisi isə «maşın». Hər gecə müxtəlif oyuncaq maşınları qucaqlayıb yatır, yuxuya gedənə qədər onları yataqda şəfqətlə oynadırdı. 
Davamı →

Əksər analar uşaqlarından ayrı düşə bilmirlər, hər işi birlikdə görürlər. Məsələn, “İmtahandan yaxşı qiymət aldıq, atamız bizi tətilə aparacaq” kimi cümlələr quran analar uşaqların bir fərd olduğunu bəzən unudurlar. Bu vəziyyət uşağın daxili intizamının və məsuliyyət duyğusunu inkişaf etdirməsinə mane olur. Sonrakı vaxtlarda mənfi nəticələr doğurur. Məsələn, universitet təhsili üçün başqa bir şəhərdə yaşamağa başlayanda pula qənaət edə bilmirlər, ev səliqəsiz və dağınıq olur, artıq gənc olan şəxs nə edəcəyini bilmir, doğru qərar verə və ya təkbaşına qərar verməkdə çətinlik çəkirlər.

Uşağa davamlı “sən mükəmməlsən” demək, ümumiyyətlə, bu cür münasibət uşaqlarda özünə vurğunluğun inkişafına zəmin hazırlayır. Gələcəkdə başqalarının fikirlərinə əhəmiyyət verməyən şəxs kimi yetişəcək, layiq olmadığı halda hər zaman diqqət mərkəzində olmaq istəyəcək. Ətrafına kifayət qədər diqqətli olmayan bu insanlar uğurlu olmadığı zaman özlərini hədsiz dərəcədə bədbəxt hiss edəcəklər.
Davamı →

Hər mədəniyyətdə, ölkədə, ailədə normal olan ana-uşaq münasibətləsinin pozulması nəticəsində uşaqların psixologiyasına təsir edir.

Prof. Nebi Sümer hələ körpə ikən ana sevgisinin və uşağın ehtiyaclarının qarşılanmasının uşaqda “Mən dəyərliyəm” fikrini yaradacağını qeyd edir.

Körpə və uşaq olarkən qurulacaq əlaqələrin yetişkinlik dövründə qurulan yaxın münasibətlərə də təsir etdiyini deyən professor münasibətlərin bəzilərinin çox güvənli, bəzilərinin isə həddindən çox bağlı və ya soyuq ola bildiyini deyib.

Davamı →

Övladınızla münasibətiniz necədir? Anlaya biləcəyi hər mövzuda fikrini öyrənib, onun da fikrinə dəyər verdiyinizi hissetdirirsinizmi? Yoxsa “çünki mən belə istəyirəm, mən sənin ananam”, “bunu eləmək məcburiyyətindəsən” kimi cümlələrdən istifadə edirsiniz? Ya da uşağınızı məyus etmək istəmədiyiniz üçün hər istəyinə icazə verirsiz? Bu davranış formalarına əsasən mütəxəssislər 4 fərqli ana modeli olduğunu söyləyir:

1. Demokratik analar / səmimi, ancaq sərt
“Çünki mən elə dedim”, “mən elə istədim” yerinə, uşağınızı dinləyir, onu anlamağa çalışır və fikirlərinə dəyər verirsinizsə;
Övladınızın inkişafı üçün müxtəlif fəaliyyətlər həyata keçirir və televizor və ya komputer qarşısında keçirdiyi müddət kimi bəzi hərəkətlərini məhdudlaşdırırısınızsa; 
Evin qayda-qanunlarına nəyə görə əməl etməsi, qoyduğunuz qaydaların nə işə yaradığını ona başa salıb, onunla ortaq bir yol tapmağa çalışırsınızsa, lakin qaydalara əməl etmədiyində ona cəza deyil, xəbərdarlıq edirdinizsə;
Davamı →

Uşaqlar valideynlərinin daha çox vaxtlarını onlarla keçirmələrini çox sevirlər. Müəyyən dövrdən sonra isə ananın işləməsinin uşaqlar tərəfindən o qədər də xoş qarşılanmadığınının şahidi olursunuz. Həm iş karyerasını uğurla həyata keçirmək, həm də ana olaraq övladının inkişafı, təlim-tərbiyəsi ilə məşğul olmaq o qədər də asan deyil. Hər iki işi uğurla həyata keçirmək üçün necə davranmalı olduğunuzu bilirsinizmi?

0-3 yaş arası dövrdə uşağın anaya daha çox ehtiyacı olur. Bu dövrdə ananın övladı ilə daha çox vaxt keçirməsinin, onların fiziki və psixoloji ehtiyaclarının qarşılanmasının önəmli olduğunu və bu yaş dövründə emosional sferanın inkişafı baxımından övladın ana tərəfindən daha çox diqqətdə saxlanmalı olduğunu nəzərə alaraq bu yaş dövrü üçün ananın övladına daha çox vaxt ayırması məqsədəuyğun hesab olunur.
Davamı →

Təəssüf ki, çox ailələrdə ana və qız arasında münasibətlər düzgün qurulmur. Mənim fikrimcə, bunun ən əsas səbəblərindən biri hər iki tərəfin bir-birinin mövqeyini başa düşməməsidir.

Ana düşünür ki, onun çox böyuk həyat təcrübəsi vardır və qızına nə lazım olduğunu o, daha yaxşı bilir. Qız isə kifayət qədər boyüdüyünü və necə hərəkət edəcəyini hamıdan yaxşı bildiyini düşünür.

O ailələrdə ki, ana qızının hər atdığı addımı onunla məsləhətləşmək məcburiyyətində olmadığını başa düşür, qız isə ananın narahatçılıq keçirdiyini və onun üçün hər şeyin ən yaxşısını istədiyini anlayır.

Ananın məsləhətlərinə qulaq asmaq lazım olduğuna inanır, bu ailədə qarşılıqlı anlaşmanın olduğunu iddia etmək mümkündür. Elə çalışmaq lazımdır ki, münasibətlərin bu cür qurulması təmin edilsin.

Ailədə ana və qız arasında baş verən münaqişələrin ən geniş yayılmış səbəbləri aşağıdakılardır:

Ardı →

Anan səndən ötrü nələr eləmir ki, nələrə dözmür ki… Oda-közə vurur özünü, ağrılarını-acılarını ürəyində, qayğılarını çiynində daşıyır. Səni gülərüz, xoş əhvali-ruhiyyədə görəndə dünyanı bağışlayırlar ona, sanki. Narahatlığını simandan, gözlərindən oxuyur, qəlbinə yol tapmağa çalışır, başını köksünə sıxıb tellərini oxşayır: “Nə olub sənə, niyə narahatsan, ömrüm-günüm?” Sənsə bu nəvazişdən kövrəlir, bir az da ərköyünləşirsən. “Kaş ki bir dərdi olmayaydı” deyərək nigarançılığın qoynuna qısılıb səbirsizliklə cavabını gözləyir. Nə olar, çalış, hər gileyi, gördüyün hər hadisəni ona bildirmə. İncitmə ana qəlbini, hər xırda şeyi dilinə gətirmə, hər şeydən ötrü qəlbinə od salma. Axı bu dünya fanidir. Qədrini bil ananın, qoru onu, qorx onu itirməkdən. Ana zirvədir, əvəzsiz, sənə, mənə gərəkli zirvə...

Söhbət düşəndə deyirsən: “Borcunu qaytara biləydim, ana!” Mümkündürmü bu? — Əsla! Ona qarşı sayğılı, xoşrəftar davran, onsuz da çıxa bilməzsən o borcdan. Sev ananı, sev, o səni sevən kimi...

Davamı →

Şahin bir daha anasını görməyəcəkdi, “Anacan, bağışla məni“, — deyə bilməyəcəkdi. O indi bu sözləri anasının qəbrinin üstündə deyirdi...
Zeynab xalanın həyat yoldaşı dünyasını dəyişəndə ailənin tək övladı Şahinin 15 yaşı vardı. Həmin gündən o, oğluna həm analıq, həm də atalıq etmişdi. Müxtəlif geyim əşyaları toxuyaraq onları satır və bununla da çörək pulu qazanırdı.
Şahin orta məktəbi “əla“ qiymətlərlə qurtarmışdı. İmkansızlıqdan təhsilini davam etdirə bilməmişdi. Amma əlindən hər iş gəlirdi…
Davamı →