İnkişaf etmək istəyənlər üçün maraqlı məlumatlar olan kollektiv bloq servisi
Relyef və iqlimindən asılı olaraq Avropanın hər bir regionunda özünəməxsus çay şəbəkəsi mövcuddur. Çaylar rejiminə, qidalanmasına və onlardan təsərrüfat məqsədilə istifadə edilməsinə görə bir-birindən fərqlənir.
Şimali Avropada Skandinaviya dağlarından axan çaylarda çoxsaylı astana və şəlalələr vardır. Ona görə də onlar gəmi nəqliyyatı üçün əlverişli deyil, lakin onlardan ağac axıdılmasında geniş istifadə olunur. Avropanın şimalında olan çayların böyük hidroenerji ehtiyatları vardır ki, bundan da Norveç, İsveç və Finlandiya ölkələr çox səmərəli istifadə edirlər.
Avropa iqlimin daha dəqiq öyrənildiyi qitələrdən biridir. Bu qitədə fəlakətli hava hadisələri tez-tez baş vermir, həmçinin belə hadisələrin miqyası planetimizin digər hissələrinə nisbətən daha kiçikdir. Meteoroloji stansiyalarda kosmosdan müntəzəm aparılan müşahidələr havanın dəqiq proqnozunu, fəlakətli hava hadisələrini qabaqcadan xəbər verməyə imkan verir, onlara uyğun olaraq tədbirlərin vaxtında görülməsinə şərait yaradır.
Avropada iqlimin formalaşmasında müxtəlif amillər iştirak edir. Onlardan ən mühüm olanı coğrafi mövqedir. Şimal yarımkürəsinin, əsasən, mülayim iqlim qurşağında, Atlantik okeanı sahilində yerləşən Qərbi Avropa ümumilikdə yumşaq iqlimlə səciyyələnir.
Avropa Avrasiya materikinin qərb hissəsində yerləşən qitədir. Qitədə regionlar relyefinə görə bir-birindən kəskin fərqlənir. Şimali Avropada yerləşən qədim Skandinaviya dağları bütün Skandinaviya yarımadası boyunca uzanır. Bu dağlar yüksək deyil, onların ən hündür zirvəsi – Qalxepiggen dağıdır (2469 m).
Skandinaviya yarımadası 20 min il əvvələ qədər buzlaqlarla örtülü olmuşdur. Hazırda bu ərazilərdə belə buzlaqlar yoxdur, lakin buzlaqların fəaliyyəti nəticəsində yaranan relyef formaları geniş yayılmışdır. Bunlar moren tirәlәri, tәpәlәri və troq dәrәlәridir. Buz örtüyü əridikdən sonra okeanda suyun səviyyəsi qalxmış, sahilboyu dərələr su altında qalmışdır. Dərələr körfəzlərə çevrilmişdir. Quruya daxil olmuş bu ensiz və dərin körfəzlər fyordlar adlanır.
Eurostat (Avropa statistika agentliyi) Avropanın təhsil baxımından ixtisaslaşmış şəhər və hissələrinin siyahısını təqdim edib. Analitiklər hesablama zamanı Avropanın hər bir əyalətində, regionunda, qəsəbəsində əhalinin (25 yaşdan 64 yaşa qədər) necə faizinin ali təhsilə sahib olmasını araşdırmışlar. 
Növbəti müsahibimiz hazırda Macarıstan dövlətinin təqaüd proqramı əsasında Sent İştvan Universitetində Menecment və Biznes İdarəetməsi üzrə doktoranturada təhsil alan Nicat Hüseynovdur. Gənc tədqiqatçımızla səmimi müsahibəmizi Sizə təqdim edirik.
– Necə oldu ki, məhz Macarıstanda təhsil almağa qərar verdiniz? Bu ölkəyə sizi nə cəlb etdi?
İlk növbədə, mənim təcrübəmi gənclərlə bölüşdüyünüzə görə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. İstər bakalavr, istərsə də magistr təhsili alarkən bir sıra ölkələrin təshil sistemləri ilə maraqlanmışdım. Macarıstan ən çox diqqətimi cəlb edən ölkələrdən biri idi. Avropada yerləşməsinə baxmayaraq, bizim bir sıra oxşar cəhətlərimiz mövcuddur. Dünyada baş verən iqtisadi və sosial proseslər zəminində Macarıstanın qazandığı təcrübəni olduqca maraqlı hesab edirəm. Bu təcrübəni daha dərindən öyrənmək üçün ən münasib yol təhsildir.
-İlk dəfə olaraq Macarıstana gələndə bu ölkə sizdə hansı təəssüratları oyatmışdı?
Heç kəsə sirr deyildir ki, uzaq bir diyara gedərkən, tələbələr müəyyən məsələrlə bağlı tərəddüdlər yaşayır. Səfərin gedişatı, yerləşmə kimi digər texniki məqamlar insanı düşündürür. Ölkəni tərk etmədən öncə məndə məlumat var idi ki, təyin olunmuş vaxtda məni, hava limanında universitetin əməkdaşı qarşılayacaq. Sadəcə olaraq elə alındı ki, mənim uçuşum texniki səbəblərdən dolayı gecikməli oldu. Lakin, səhər radələrinə və uçuşun ləngiməyinə baxmayaraq həmin şəxsin hələ də gözləməsi məni çox sevindirdi. Yataqxanaya çatmaq və yerləşmək düşündüyümdən də asan və rahat oldu.
– İxtisasınız haqqında qısa məlumat verə bilərsiniz? Doktorantura təhsili üçün Sent İştvan Universitetini seçməyinizin əsas səbəbləri nə idi?
Bakalavr və magistr təhsilini bitirdikdən sonra, elmi fəaliyyətimi davam etdirmək məqsədi ilə doktorantura pilləsi ilə maraqlanmağa başladım. Digər təhsil pillələri ilə müqayisədə dokotoranturaya qəbul almaq olduqca fərqli bir təcrübədir. Seçdiyiniz istiqamət üzrə elmi rəhbərin tapılması ən mühüm məqamlardan biridir. Mənim ixtisasım maliyyə olmasına baxmayaraq, makroiqtisadi miqyasda araşdırma aparmaq əsas məqsədlərimdən biri idi. Məhz bu minvalla, uzun sürən araşdırmalardan sonra mənim gələcək elmi fəaliyyətimlə birbaşa əlaqəli olan elmi rəhbəri tapa bildim. Onun 40 ildən çox təcrübəsi məni olduqca heyrətləndirdi. Məhz ona görə Sent İştvan Universitetini seçdim.
– Macarıstan təhsil sistemi ilə Azərbaycan təhsil sistemi arasında əsasən hansı fərqlər və üstünlüklər var?
Azərbaycan və Macarıstanın malik olduğu təhsil sisteminin özünə məxsus oxşar və fərqli cəhətləri mövcuddur. Doktorantura pilləsi üzrə təshil daha çox fərdi münasibətlər üzərində qurulduğu üçün tələbə ilə elmi rəhbər arasındakı əməkdaşlıq ən önəmli məqamlardandır. Elmi rəhbərim daha öncə internet vasitəsi ilə müzakirələr aparmışdım. Lakin əyani olaraq onu gördükdən sonra, bir daha seçimimdə yanılmadığımın şahidi oldum.
– Siz Macarıstan dövlətinin büdcəsindən maliyyələşən təqaüd proqramı ilə təhsil alırsınız? Bu təqaüd proqramını qazanmaq çətin olmadı ki?
Bəli. Bu təqüdə layiq görülən ilk azərbacanlı tələbləri sırasında mənim də olmağım, olduqca qürurvericidr. İstər Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliynin səmimi kollektivinin, istərsə də xaricdə təhsillə bağlı gəncləri məlumatlandıran insanların səmərəli fəaliyyəti nəticəsində, bütün seçim mərhələlərini dəqiq izləyərək uğur əldə edə bildim.
– Gödöllö şəhərində asudə vaxtı məşğuliyyətiniz nədən ibarətdir? O cümlədən Gödöllöyə gələn digər əcnəbi tələbələr öz asudə (boş) vaxtlarını necə keçirirlər?
Məlumat üçün bildirmək istərdim ki, Gödöllö şəhəri Budapeştin də daxil olduğu Peşt ərazi vahidinə daxildir. Bu o deməkdir ki, nəqliyyat vasitəsindən asılı olaraq 25-40 dəqiqə sərf etməklə Budapeşt şəhərinin mərkəzinə rahatlıqla çatmaq mümkündür. Gödöllö şəhəri təbiətin öz əsrarəngizliyi və sakitliyi ilə cəlb edir. Asudə vaxtın təşkili istiqamətində bir sıra idman qurğuları, əyləncə və ticarət mərkəzləri, mədəni-tarixi abidələrin rolu böyükdür. Yerləşdiyimiz yataqxanada əcnəbi tələbələrin bir yerdə cəmləşməsi, mədəniyyətlərarası əlaqələrin daha da dərinləşməsinə xidmət edir. Bu istiqamətdə həftə sonları mütamadi olaraq dəyirmi çay masası ətrafında səmimi müzakirələri xüsusilə qeyd etmək yerinə düşərdi.
– Macarıstanı, Gödöllö şəhərini və universitetinizi hansı səbəblərə görə xoşlayırsınız?
Macarıstanın keçmiş olduğu tarixi və iqtisadi təcrübə məni ən çox cəlb edən cəhətlərdən biridir. Gödöllö şəhəri məni paytaxt Budapeştə yaxınlığı, sakit təbiəti və qonaqpərvər yerli insanları ilə cəlb edir. Sent İştvan Universiteti bir neçə əsrlik tarixə malik olmaqla yanaşı müxtəlif ixtisaslar üzrə, özəlliklə də aqrar sahədə dünyada tanınmış ən nüfuzlu universitetlərdən biridir.
– Xaricdə təhsil alan tələbələr universitet və ölkə seçərkən hansı xüsusiyyətlərə fikir verməlidirlər? Xaricdə təhsil almağa hazırlaşan gənclərimizə nə məsləhət görə bilərsiniz?
Təbii ki, seçim etmək olduqca çətin və eyni zamanda məsuliyyətli bir addımdır. Bu qərar təhsil istiqamətindən, pilləsindən və tələbənin istəyindən birbaşa asılır. Müəyyən sahələr üzrə bir sıra ölkələr ixrtisaslaşmışdır. Həmçinin Macarıstanda çoxşaxəli ixtisas seçimi ən cəlbedici cəhətlərdən biridir. Doktorantura pilləsi üzrə təhsil alan tələbə kimi, bu pillədə təhsilini davam etdirmək niyyətində olan gənclərə tövsiyə etmək istərdim ki, universitetin nüfuzu və ixtisaslaşma ilə yanaşı əməkdaşlıq edəcəyi ən münasib elmi rəhbərin tapılmasına daha çox üstünlük versinlər. Çünki yalnız bununla daha uğurlu nəticələr əldə etmək olar.
– Maraqlı müsahibəyə görə təşəkkür edirik.
Bir daha diqqətinizə, dəyərli vaxtınıza görə təşəkkür edir və bütün gənclərin tezliklə məqsədlərinə nail olmalarını arzu edirəm.
Mənbə: telebe.az
1. Hörmətli Doris xanım, özünüzü oxuculara təqdim edin, zəhmət olmasa.
Mənim adım Doris Kestheyidir. Mən, Budapeştin Korvinus Universitetinin Biznes Administrasiyası fakültəsinin Beynəlxalq Təhsi Proqramları Ofisinin sədriyəm. Mən, ingilis dilində tədris olunan proqramları idarə edən ofisin gündəlik işinə cavabdeh olan şəxsəm.
2.Budapeştin Korvinus Universitetini 3-4 cümlə ilə necə təsvir edə bilərsiniz?
Budapeştin Korvinus Universiteti biznes administrasiyası, iqtisadiyyat, sosial elmlər və kənd təsərrüfatı elmləri sahəsində Macarıstanın ən qabaqcıl universitetlərindəndir. Altı fakültəsində 16000-dən çox təhsil alan tələbəsi və 500-dən çox tam ştatlı və 200-dən çox yarım ştatlı müəllimləri olan universitetimiz Mərkəzi və Şərqi Avropanın ən tanınmış ali təhsil müəssisələrindən biridir. Universitetin 2 kampusu var: Peşt (Közgaz) kampusunda Biznes administrasiyası, İqtisadiyyat, Sosial elmlər fakültələri, Buda Kampusunda isə Qida elmləri, Bağçılıq elmləri və Landşaft memarlığı fakültələri yerləşir. Universitetdə görülən işlərə həmçinin akademik və beynəlxalq tədqiqat layihələri də daxildir. Altı fakültəsi olan universitetimiz əcnəbilərə iqtisadiyyat, biznes, bağçılıq elmləri, landşaft memarlığı, qida elmləri və sosial elmlər üzrə bakalavr, magistratura və doktorantura təhsil proqramlarını təklif edir. Bütün tələbələrinin təxminən 12%-i əcnəbilər olan Korvinus Universiteti müxtəlif mədəniyyətlərdən gələnlər üçün ideal görüş nöqtəsidir. Beynəlxalq səviyyədə qəbul edilən ali məktəbimiz bir çox beynəlxalq akkreditasiyalara sahibdir, ona görə də həm təhsil, həm də tədqiqat sahələrində yüksək qiymətləndirilir. Bununla yanaşı, Korvinus Universiteti çox sayda Macarıstan və digər ölkələrin biznes və siyası liderlərini yetişdirən ali məktəblərdən hesab olunur.
3.Digər Macarıstan və Avropa universitetləri ilə müqayisədə sizin universitetin üstün cəhətləri hansılardır?
• 90-cı illərin əvvələrindən ingilis dilli proqramların əsası qoyulub, elə o vaxtdan da Korvinusun diplomu bütün dünyadakı əmək bazarında qəbul edilir və qiymətləndirilir. Buna görə də Korvinus təkcə Macarıstanda deyil, Mərkəzi və Şərqi Avropada qabaqcıl biznes və iqtisadiyyat universitetidir;
• Məzunlarımız dünyada 85-dən çox fərqli ölkədə yaşayır və işləyirlər;
• Korvinusda təhsil alan tələbələr həqiqi beynəlxalq mühitdə təhsil alırlar, daimi tələbələrimizlə yanaşı hər il 50-yə yaxın fərqli ölkədən gələn 1000-ə yaxın əcnəbi tələbə Korvinusda bir semester ərzində ingilisdilli proqramlardakı digər tələbələrlə eyni dərslərdə iştirak edirlər;
• Təhsil proqramlarının müəllimləri öz sahələrində ölkə daxilində və beynəlxalq biznes dünyasında böyük təcrübəyə malik yüksək dərəcəli, tanınmış mütəxəssislərdir;
• Bir çox fərqli ölkələrədən olan müəllimlərlə beynəlxalq fokusa malik olmağımız;
• Müasir resurs və imkanlarımız;
• 40-dan çox fərqli ölkədə 300-dən çox ali təhsil müəssisələrində ölkədən kənar bir və ya iki semestrlik təhsil imkanları (mübadilə proqramları);
• Təhsil aldıqları zamanı yarana biləcək hər hansı problemləri həll etmək üçün tələbələrə yardım edən professional idarəçilik komandamız;
• Məzunlar təhsillərini davam etdirmək üçün magistratura və ya doktorantura dərəcəsini seçə və ya qiymətli işçilər kimi əmək bazarına girə bilərlər.
4. Sizin universitet əcnəbi tələbələrə hansı proqramları təklif edir və tədris dili hansıdır?
Korvinus Universiteti macar dilində bir sıra bakalavr, magistratura və doktorantura pillələrində proqramlar təklif edir. Bundan başqa Korvinusda təhsil almaq istəyən əcnəbi tələbələr üçün bir çox sayda ingilis dilli proqramlar da təklif olunur və bütün dərslərdə işçi dilimiz ingilis dilidir.
Bakalavr pilləsində təklif olununan ingilis dili proqramlar aşağıdakılardır:
Biznes Administrasiyası Fakültəsi:
Biznes və İdarəçilik (EPAS/EFMD tərəfindən beynəlxalq akkreditasiya alınıb)
Beynəlxalq Biznes
İqdisadiyyat Fakültəsi:
Tədbiqi İqtisadiyyat
Sosial Elmlər Fakültəsi:
Kommunikasiya və Media Elmləri
Beynəlxalq əlaqələr
Sosiologiya
Çoxsaylı magistratura və doktorantura pillələri üçün təklif edilən İngilis dilli proqramlarla maraqlananlar bu saytdan baxa bilərlər: az.study-hungary.com/universitetler/corvinus-university
5. Yuxarıda qeyd etdiyiniz proqramlara müraciət etmək istəyən tələbələr üçün Hazırlıq Proqramları varmı?
Bəli, iki hazırlıq proqramımız var. Bir proqram Biznes Administrasiyası və İqtisadiyyat fakültələri üçün tələbələrin hazırlığında ixtisaslaşıb, digəri isə Sosial Elmlər fakültəsinin ingilis dilli bakalavr proqramı üçün müraciət edənləri hazırlayır. Hər ikisində ingilis dili və riyaziyyat tədris olunur, bununla belə bu proqramların fokusları fərqlidir və ərizəçinin hansı proqrama müraciət etmək istəyindən asılıdır.
6. Bizə Universitetin kampusu haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
Korvinusun iki kampusu var. Biri, şəhərin Buda hissəsindədir (keçmiş Bağçılıq Universitetinin fakültələridir), digəri isə Peşt hissəsində (şəhərin mərkəzindən cəmi bir neçə dəqiqəlik məsafədə) yerləşir (Biznes Administrasiyası, İqtisadiyyat və Sosial Elmlər Fakültələri buradadır). Peşt Kampusunun bir-birinə yaxın 3 binası var və orada Universitetin bütün obyektləri yerləşir (mühazirə zalları, seminar otaqları, IT mərkəz, kompüter otaqları, kitabxana və s.).
7. Tələbələrinizin təhsil haqqları, yataqxana qiyməti və digər yaşayış xərcləri necədir?
Dərəcə proqramlarının qiymətləri tədris edilən təhsil proqramından asılı olaraq hər semestri 2000 avrodan 3000 avroyadəkdir (bakalavrda proqramlar 6 və ya 7 semestri davam edir). Yerləşmə (qalmaq) xərcləri yerindən və şəraitindən asılı olaraq bir nəfər üçün hər ay 300 avrodan 450 avroyadəkdir. Kifayət qədər aşağı qiymətə yataqxana otaqları əcnəbi tələbələr üçün təşkil edilsə də, onların sayı məhduddur və tələbələr çox vaxt öz yoldaşları ilə universitetin yaxınlığında mənzillər kirayə götürürlər. Yaşayış xərcləri insanın ehtiyacları və tələblərinə əsasən təxminən hər ay 300 avro təşkil edir.
8. Potensial tələbələr üçün hər hansı təqaüd və ya endirimləriniz varmı?
Bəzi ölkələrdən olan tələbələr Korvinusdakı təhsil illəri zamanı “Stipendium Hungaricum” Təqaüdünə müraciət edə bilərlər. Əlavə olaraq, illik təhsil haqlarının ödənilməsində Korvinus Universiteti “Korvinus Kompensasiya Proqramını” təklif edir. Bu proqram çərçivəsində müəyyən akademik dərəcə ortalamasına nail olan tələbələrin ödəniş haqlarının bir hissəsinə endirim edilir. Edilən endirim nail olunan akademik ortalamadan asılıdır.
9. Yeni tələbələri cəlb etmək üçün Korvinus Universitetinin və onun hazırlıq məktəbinin hal-hazırki və yeni məqsəd qoyduğu ölkələr hansılardır?
Hal-hazırda əsasən tələbələrimiz Mərkəzi və Şərqi Avropa, Şərqi və Orta Asiya regionlarındandır, bununla belə Avropa İttifaqından, həmçinin, Amerika qitəsi ölkələrindən də proqramlarımızda təhsil alan kifayət qədər saytda əcnəbi tələbələr də var. İngilisdilli proqramlarımızın məqsədi tələbə heyətimizi bacardıqca daha beynəlxalq və çoxsəpkili etməkdir.
10. Sizin Azərbaycandan da tələbələriniz var. Bizim gənclik haqqında təəsüratınız necədir?
Digər ölkələrdən gəlmiş tələbələrimiz kimi Azərbaycandan olan tələbələr də əsasən çox çalışqandırlar. Onlar təhsillərinə ciddi yanaşsalar, uğurlu beynəlxalq karyeraya sahib ola bilərlər.
11. Azərbaycanda nümayəndəliyiniz və ya qəbul vasitəçiniz varmı?
Bəli, Azərbaycandakı bizim tərəfdaşımız “Study in Hungary” xidmətidir (www.study-hungary.com).
Macarıstan hökuməti bu ildən etibarən Azərbaycandan olan 200 tələbənin Macarıstanın dövlət universitetlərində təhsili üçün təqaüd ayırıb.