İnkişaf etmək istəyənlər üçün maraqlı məlumatlar olan kollektiv bloq servisi
Bu mineralın çatışmazlığı qalxanvari vəzi xəstəliklərinə, sonsuzluğa, əqli zəifliyinə səbəb olur. Hal hazırda dünyanın bir çox ölkələrində yodlaşdırılmış duzdan istifadə olunur. Bəzi ölkələrində yod həmçinin çörəyə, makaronlara və bəzi digər məhsullara əlavə olunur.
Yodun duza əlavə olunması əksər ölkələrdə yod çatışmazlığı kimi ciddi problemi həll etməyə kömək edir. Bu isə qalxanvari vəzi xəstəliklərinin əsas profilaktikasıdır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı qidalanmada məhz yodlaşdırılmış duzundan istifadə etməyi tövsiyə edir.
Azərbaycanın bir çox rayonlarında (xüsusilə dağ rayonlarında) yod çatışmazlığı problemi mövcuddur. Bu səbəbdən yodlaşdırılmış duzun istifadəsi bizim ölkədə də çox böyük profilaktik rol oynayır.
Epsom duzu ən faydalı məhsullardan biridir. İngilis duzu kimi tanınan epsom duzu (maqnezium duzu) — bu maqneziumun hidratli sulfatlarıdır. Mineral su mədənlərindən toplanan bu mineral bir sıra faydalı xüsusiyyətlərilə fərqlənir. İngilis duzu hələ çox qədim zamanlarda təbiblər tərəfindən sümük-oynaq ağrıları, əsəb və dəri xəstəliklərinin müalicəsi üçün istifadə olunub.
Tərkibi: 100 qr un, 250 qr süd, 6 ədəd yumurta, 100 qr kərə yağı, 100 qr rəndələnmiş qruyer pendiri, qara bibər, duz.
İç vasitələr: 80 qr un, 1/2 litr süd, 1 paket göbələk, 100 qr kərə yağı, 80 qr marqarin, 1/2 dəstə cəfəri, 150 qr rəndələnmiş qruyer pendiri.
Hazırlanması:
İlk əvvəl kərə yağı, süd və undan istifadə edərək xəmir hazırlayın. Tünd pudinq qatılığına gəldiyində sobadan alın. İçinə yumurta sarısı, duz, qara bibər və qruyer pendiri əlavə edin. Xəmir soyuduğu zaman daha əvvəl çırparaq qar halına gətirdiyiniz yumurta ağlarını əlavə edib, əvvəlcədən yağlayıb, unladığınız bir nimçəyə yayın. İsti bir sobada üzəri quruyub, altı sarımtıl bir rəng alana qədər bişirin. Bu yolla hazırlanmış ruloyu unladığınız bir mətbəx bezinə alt-üst edib yuvarlayın, xəmirin asanca yuvarlanması üçün sərt olmasına diqqət yetirin. İstiliyini qorumaq üçün ruloyu içində qaynar su olan bir qazanın buğunda gözlədin.
Qara duz — ənənələrdən gələn ərzaqdır. Müasir qastronomiyada özünəlayiq yer tutub, kifayət qədər maraq doğurur və ondan çəkinmədən istifadə etmək olar. Hazırda Rusiya və MDB-nin slavyan ölkələrindəki marketlərdə və mətbəxində yer alan Qara duz xristian dini ritualı və inancı ilə bağlıdır.
Pravoslavların Pak Cümə axşamı adlı xüsusi günü var ki, bu gün məxsusi olaraq “tilsimləri açan” duz hazırlanır. İnanca görə, bu duz qeyri-adi dərəcədə təmizləyici, qoruyucu və şəfaverici gücə malik olur. Tarixən kəndli ailələrində ildə yalnız bir gün olan bu axşamda duz hazırlığına başlanardı.
Qara duzu hazırlamaq üçün adi xorək duzu və ya iri duz kristalı götürülüb, döyülür. Onu kvas suyunda isladıb, sobanın kənarında 6-7 saat qurudurlar. Ona qara çörək ovuntusu qatıb, tordan keçirirlər. Tavada qovurub qaraya çalan və ya tund-qəhvəyi rəngdə duz alırlar. Duzun dadı da maraqlıdır: kvasda olan bütün dad və qoxu fermentləri duza hopur. Ondan həm qara çörək, həm kvasda olan quru meyvələrin, həm də qıtıq otunun (xren) tamı gəlir.
Seymur paltosunu geyinib qapının ağzında dayandı. Anası balaca qara çamadanı və içi dolu həsir zənbili gətirib onun qarşısına qoydu. Oğlan şeylərə tərəf baxmadı. Gözlərini anasının yanına sallanmış damarlı, quru əllərinə zillədi. Sonra onu umacaqlı baxışla süzdü. Firuzə oğlunun fikrini anlayıb gülümsədi. Əlini dirsəkdən ilməsi qaçmış sarımtıl, nimdaş jaketinin cibinə saldı.
Mütəxəssilər gün ərzində duz istifadəsinə məhdudiyyət qoyulmasını və miqdar etibarilə 6 qr-a qədər istehlak oluna biləcəyini xəbərdarlıq edirlər. Beləki, bu temp yüksək təzyiq də daxil olmaqla bir sıra xəstəliklərin qarşısının alınmasında olduqca effektivdir.