Nəsrdə ritm - Zaman və məkanda yerdəyişmə

Poeziya, ədəbiyyat… təbiətin ölü, cansız halından dirçəlib canlandığı məqamı tutmaq üçün əlləşir və həmişə ilk misra və sətirlərdə ağacların yarpaqları arasından quş civiltisinin eşidilməsini, bayaqdan tutulmuş havanın quşların səsiylə oyanmasını qeydə alır. Ona görə bu ilk misra və ilk sətir səndən bütün gücünü istəyir...
Amma bəzən elə olur ki, içinə dolmuş, səni yazmağa, anlamağa, hiss etməyə sürükləyən nəsnə (aşağıda bəhs edəcəyimiz hekayələrin birində belə bir ştrix var: qız istəyir ahıl kişinin üzündəki göz yaşlarını silsin, amma ürək eləmir, çünki onlar o üzə çox yaraşırdı...) içindən qopan enerjinin ağrısını, iztirab və əzabını sənə hiss etdirmir.

Davamı →

İnsanın əzəməti – Dino Butsatinin hekayəsi

Keşikçilər çəlimsiz və saqqallı qocanı zülmətə qərq olan zindan qapısından içəri atdıqları vaxt artıq axşam düşmüşdü.
Qocanın saqqalı bəmbəyaz və iri idi, az qala özü boydaydı hətta. Qismən qaranlığa, qismən isə zülmətə bürünən kamerada onun saqqalından ətrafa zəif işıq dalğalarının yayılması digər məhbuslara müəyyən bir təəssürat bağışlayırdı.

Davamı →

Uğursuz Ceyn Ostin

«Obrazlarım kiçik sıxıntılardan sonra arzuladıqları hər şeyə sahib olacaqlar.» Ceyn Ostin
Minimalizmlə bağlı araşdırma apararkən çox maraqlı bir cümlə diqqətimi çəkmişdi: «Həyatda ən böyük xoşbəxtlik itirməkdir, yəni məğlub olmaq». Bu cümləyə daha gənc yaşlarımda rast gəlmiş olsam, mahiyyətini anlamaz, inkar edər və əksini sübuta yetirmək üçün çoxlu dəlillər (əsassız) gətirərdim. Lakin indi az da olsa, anlayıram, itirmək, doğrudan da, bəzən tapmaqdır. Və ya məğlub olmaq, əslində, qalib gəlməkdir. Çünki istənilən halda məğlubiyyət və itki bizə yenidən ayağa qalxmaq, qalib gəlmək üçün təcrübə və vasitələri də gətirir. Sənin məğlubiyyətin böyük bir qələbəyə çevrilə bilər, əgər anlaya bilsən...

Davamı →

Zümrüd quşunun qürub çağına məktubu

  • Esse
Elə bilirəm, sonuncu dəfə başını dizimə qoyduğun gündən 4 milyard il keçib… Yadında, sənə deyirdim, hətta 4 milyard il sonra da səni belə sevəcəm? Elə bilirəm, o müddət artıq ötüb və mən hələ də səni eyni doğmalıqla sevirəm.
Məsələn, hələ də əllərinə aşiqəm, hələ də səsini milyon səsin içindən ayıra bilərəm, hələ də sənə eyni hərarətlə sarılaram.
Hələ də əlindəki yaradan eyni məsumiyyətlə öpə bilərəm tez sağalsın deyə...

Davamı →

Axşam marşı

Misir yazıçısı Yusif  İdris 19 may 1927-ci ildə Misirin  Əş-Şərqiyə vilayətinin əl-Beyrum kəndində dünyaya göz açıb. 1951-ci idə Qahirə Universitetinin tibb fakültəsini bitirib və buranın ən qədim xəstəxanası olan Kəsr əl-Əynidə həkim, daha sonra Qahirə bələdiyyəsində müfəttiş işləyib. 1959-cu ildən jurnalist kimi fəaliyyətə başlayıb, əvvəl "Əl-Qumriyyə", sonra "Əl-Əhram" qəzetlərində çalışıb. Tələbəlik illərindən hekayələr yazsa da, ilk hekayələr toplusu – "Ən ucuz gecələr" 1954-ci ildə çap olunub. Novella ustası hesab olunan Yusuf İdrisin on hekayə toplusu, bir neçə povesti, «Ağappaq» romanı (1959) və yeddi pyesi çap olunub. Yazıçı 1 avqust 1991-ci ildə dünyasını dəyişib.

Davamı →

Yaddaşımızla yaşadıqlarımız arasında

Dönüb öz keçmişimizə baxmağa, on illər boyu bizi məğlubiyyətlə barışmağa qoymayan mənəvi dayaqları və dəyərləri görməyə, onları qoruyub saxlamağa həmişə ehtiyacımız var və bundan sonra da olacaq. Bu gün fəxrlə deyə bilərik ki, Qarabağın azadlığı uğrunda Vətən Müharibəsində bizi qələbəyə qovuşduran ən güclü amillərdən biri tükənməz enerji mənbəyi olan yaddaşımız oldu. Yaddaşdan gələn dəyərləri qiymətləndirmək baxımından Zemfira Məhərrəmlinin Qarabağ müharibəsində nəsillərə nümunə olacaq rəşadətlər göstərmiş qəhrəman qadınlara həsr etdiyi hekayələr müstəsna tərbiyəvi əhəmiyyət daşıyır.

Davamı →

Bitmiş ömrün hekayəsi

Kamal Abdullanın “Epiloq” hekayəsi (olmayan romanın sonluğu) onun yazı tərzi və təhkiyəsinin bəzi mühüm və təkrarlanan cəhətlərini özündə əks etdirir. Bu tipli hekayələr simvolik şəkildə deyilərsə “səsli” hekayələrdir. “Səngərdəki səs” hekayəsində bu keyfiyyət qabarıq şəkildə bilinir. Real, gerçək olaraq danışılanla bərabər başqa bir nitq axını da hiss edilir, yəni, təhkiyədəki “təsvirlərlə” paralel, yaxud onları çarpaz kəsən formada başqa bir düşüncə qatı da boy göstərir. Bu xüsusiyyət bədii mətnin digər komponentlərinə də təsir edir və oxuduqca xəyalında canlanan nəsnələri obrazlı şəkildə deyilərsə “mərtəbə-mərtəbə” keçib adlamalı olursan. Bu keyfiyyət sonradan yaradılan, yaxud uydurulmuş bir şey deyildir, — əslində həyatda buna sıx-sıx rastlanırıq, kimsə danışır, onu dinləyə-dinləyə xəyalında hansısa nöqtə oyanır və sən bu əhvalatən təsvirini başqa bir reallıqda görür, təsəvvür edirsən və bu ani olur, tez də bitir. Bu halda birinci danışılan əhvalat tez bir zamanda virtual şəkil alır, onun ardından gələn səs yeni, tam orijinal obraza çevrilir.

Davamı →

Qadın- Şiringül Musayeva

 
 Çoxdandır  həyatının dadı-duzu, mənası itib, eləcə bozumtul, yeknəsəq günlər yaşayır. Hər tərəfdə bir bozumtulluq var və bu bozumtulluq ev əşyalarına belə yansıyıb .Bax, bu kitab şkafındakı kitablar da,  qarderobdakı paltarlar da, bu divan və oturacaqlar da bozarıb.

Hətta, sir-sifəti, saçları belə bozarıb, yanağında bir qırıq qızartı qalmayıb, gözlərinin içində böyük bir kədər və ümidsizlik gizlənib .

 Hər axşam özünə söz verir: olmaz belə, səhər mütləq yeni  enerji ilə yeni həyata başlayacaq, həyata təslim olmayacaq. Hələ ömür yarı deyil, lap tutaq ki, yarıdır, beş –on il ömrü qalıb ...olarmı belə dadsız-duzsuz, mənasız həyat keçirtmək? Ehtiyaclara, kasıblığa, çətinliklərə məğlub oldu .Harda qaldı göy üzündə pərvaz edən xəyalları, çətinliklərə sinə gərən, onlarla qartal kimi vuruşan iradəsi?


Davamı →

Çağdaş alman hekayəsi - Hökumətin dostu

Həftənin sonunda jurnalistləri dəvət etdilər ki, hökumətin nə qədər dostu olduğunu onlara yerində göstərsinlər.
Bizə sübut etmək istəyirdilər ki, o narahat bölgə haqqında yazılanların heç biri həqiqətəuyğun deyil: nə işgəncələr, nə kasıblıq və hər şeydən əvvəl də, bitib-tükənməyən müstəqillik tələbləri...
Bizi çox nəzakətlə dəvət etmişdilər və çox da nəzakətli, şıq geyimli bir məmur jurnalistləri Operanın arxasında qarşılayıb hökumət avtobusuna apardı.

Davamı →

Həyat əbədi var –Şiringül Musayeva.

  Xalqların da böyüyü, kiçiyi olur ,dənizlərin, dağların da, okeanların, hətta ağacların, otların, çiçəklərin də ...Böyüklü — kiçikli, irili — xırdalı, — bütün yaranmışlar gözəgörünməz bir bağ ilə bağlanıbdır, bir harmoniya ilə həmahəngdir .Və bu harmoniya həyatı hər gün bir az da gözəlləşdirir .
İbrahim bunu hər an, hər dəqiqə hiss edir. Bax elə indi də hiss edir .Qarşısında yamyaşıl bir çəmənlik uzanır. Günəş sağ tərəfdə parıldayır, hələ göyün tən ortasına qalxmasına çox var. Şəfəqlər yer üzünə çəpəki düşür və isti də, sən deyən, hiss olunmur. Kəpənəklər gözə dəymir, quşların səsi də eşidilmir .Arabir tək -tək sərçələr görünür .Onlar da yay- qış, onsuz da, çəmənliyin yerli sakinləridir.


Davamı →