Kayzen

Hər insan öz həyatının rəssamıdır. Hansı rənglərdən daha çox istifadə edərsə həyatı da o rənglərə bürünər. Monoton həyat, sosial çətinliklər, şəxsi problemlər insan həyatını boz rəngə çevirir. İnsan özü də həyatında başqa bir rəngin olmadığına inanmağa başlayır. Ətrafındakı gözəllikləri; yaz yarpaqlarının yaşılını, payız xəzanının al-əlvan rənglərini, günəşin parlaq sarısını, göy qurşağının 7 möcüzəsini görmür və ya görmək istəmir. Günəşli gündüzlər onlara bozumtul, cansız görünür və beləcə günlər, aylar, illər ötür.

İnsanın real həyatını həbsə salmış internet və texnologiyanın da bu rəngsizlikdə rolu var. Sanki o, əlində pozan vasitəsilə insan həyatının al-əlvan rənglərini silib sadəcə boz rəngi pay saxlayır. Təbii ki, bunu hər kəsə aid etmək olmaz. Amma real aləmdən uzaqlaşmış, həyatını yalnız virtuala bağlayan insanlar da az deyil. Onlar üçün real həyat boz, virtual həyat isə rəngarəngdir. Səmalarda uçan çərpələnglər yox olub, məhəllələrdə futbol, voleybol, ortadaqaldı oynayan uşaqlar elə bil azalıb.
Davamı →

Son çay quruyanda, son ağac yox olanda, son balıq öləndə ağ insanlar pulun yeyilməyən bir şey olduğunu anlayacaqlar.
                                                                                                                    (Qızıldərili atalar sözü)

“Zəncirlənmiş adam” qısametrajlı bədii televiziya filminin adını oxuyanda hansısa cinayətə görə cəzalandırılmış və buna görə də zəncirlənmiş insan gözümün qabağına gəldi. Filmin gedişində yanıldığımı anladım, hətta sarsıldım. Ac qalmamaq, həyat yoldaşını və gələcək övladının həyatını təmin etmək üçün iş axtaran Alvardo sonunda Nikandro adlı varlı sahibkarın evində işləməyə razı olur. İşin nədən ibarət olduğunu bildiyimdə dəhşətə gəldim. İnsan it olacaqdı.

“Necə it olacaq?” sualı yəqin ki, hər kəsdə yarandı. Alvardo Nikandrodan ona iş verilməsini xahiş edir, pula ehtiyacı olduğunu söyləyir. Nikandro Alvardo üçün işin olmadığını dəfələrlə təkrarlayır. Bu zaman onun evini qoruyan Alfa adlı itin yerində olmadığını, öldüyünü öyrənən Nikandro Alvardonun yalvarışına “Məndə iş yoxdur. Bax it də ölüb. İstəyirsən onun əvəzinə səni işə götürüm. Hürə bilirsən?” deyə cavab verir. Burada pulun insanların həyatında paradoksallıq yaratdığının, insanın pula da öz əli ilə hazırladığı bütlər kimi sitayiş etdiyinin şahidi olursan.
Davamı →

Ataları da bağışlasaq, nə qalardı geriyə?  
Zvyaqintsevin lentə aldığı debüt film, yaradılış tarixinin köhnə hekayələrindən biri, yaşam davam etdikcə də var olacaq olan, atalar və oğullar polemikasıdır. Kamerasını, aid olmadığı evinə on iki ildən sonra qayıdan atanın, (bir digər adla, İsanın) ona inananlarla, (Andreyin) inanmaqla inanmamaq arasında qalanların, (axır ki ana modelinə çevirilən Maqdalenanın) həmçinin də inanmamaq haqqından istifadə edənlərin (İvanın) əlaqələrinə çevirən Zvyaqintsev, dört min illik tarixi səhnəni, Rusiya reallığı və yeniyetməlik dövrünün natamam illəri üstündən, metafora qaçmadan, melodram tələsinə düşmədən, bütün çılpaqlığıyla təhlil etməyə çalışır

Filmin açılış sekansı, iki qardaş arasında illərcə yaranmış uçurumun (konfliktin) qısa məzmunudur: Təxminən əlli və ya altmış metrlik hündürlükdən gölə atılan uşaqlar, yaratdıqları bu şounu qorxaqlıq və cəsarət tərəzisində ölçürlər. Uşaqlıq və yeniyetməlik çağlarının dəyişilməz, (xatırlayın: qaçış sırasında arxada qalmağın kişilik hesab edilmədiyi illər) qaydaları onlar üçün də keçərlidir: Qüllədən gölə tullanmağı bacarmayan qorxaqdır.
Davamı →

Tarixin müəyyən dönəmində Hindistan kinosunun vahid ailəsinə daxil olan Pakistan kinosu Hindistan dini mənsubiyyətinə görə ikiyə bölünəndən sonra öz adını İslamla şərəfləndirib Pakistan İslam Respublikasının kinosuna çevrildi. Beləliklə, Bollivud kino sənayesindən ayrılıb, Lahorda özünün Lollivud kino sənayesini yaradan Pakistan ötən əsrin 60-cı illərinin sonunda ekranlara “Sayxa” filmiylə təşrif buyuranda sadə statistik tamaşaçı Pakistan-Hindistan münasibətlərindən xəbərsizdi.

Belə ki, o dövr ekranlarda heyranlıqla tamaşa etdiyimiz hind filmləri kimi, mentalitetimizə uyğun abır-həyasıyla seçilən “Sayxa” elə hind filmi kimi də yaddaşlarımızda qaldı. Əgər bu gün internetə girib “Sayxa” haqda məlumat almaq istəsəniz, yenə də çaşıb qalacaqsınız. Çünki bəzi yerlərdə o hind, bəzilərində isə Pakistan filmi kimi təqdim olunur. Ancaq, bununla belə, Pakistan kino tarixinin elə bir dövrü olub ki, Pakistan kinosunun Hindistan, hind kinosunun isə Pakistanın kino ekranlarına çıxarılmasına qadağalar qoyulub. Yəni ölkələri arasında gedən müharibələrin ağrı-acısını kino sənətkarları da çəkməli olublar. 70-ci illərdə hind kinosu onun pakistanlı pərəstişkarlarına pirat yoluyla çatırdı.
Davamı →

Kino salnaməmizdə peşəkar aktrisa olmayıb, amma ifası ilə bu sənətdə iz qoyan bir insan haqqında söhbət açmaq istəyirik. Milli kinomuzda nənə obrazına onun kimi yaraşan ikinci ifaçıya rast gəlmək çətindir.

Törəxanım Zeynalova. İçərişəhərdə dünyaya gələn bu xanım uzun illər indiki Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrının geyim sexində çalışıb. Onun istedadı unudulmaz rejissor Arif Babayevin diqqətini cəlb edir. Törəxanım Zeynalovanın (1895-1974) kinoya gəlməsində onun böyük rolu olur.
Davamı →

İncəsənətin, teatr və kinonun həyat üçün nə qədər vacib olduğunu hər birimiz yaxşı bilirik. Həyat hadisələrinin təfsilatı sənət adamlarının yaradıcılığında cilalanır, təhlil edilir. Bu mənada səhnəni, ekranı həyat məktəbi, sənətkarları isə peşəkar pedaqoq adlandırırıq.

Realist üslubda bənzərsiz, yaddaqalan ekran obrazlarına xarakterik cizgilər verən görkəmli aktyor, Xalq artisti Ağahüseyn Cavadov (1894-1981) da məsləyində kamil sənət anlayışı yaradan sənətkarlarımızdandır. Aktyorun böyük sevgi və şövqlə yaratdığı ekran obrazlarını xatırlayarkən ilk növbədə çöhrələrə təbəssüm qonur, komik, duzlu-məzəli rolları yada düşür. Bu isə A.Cavadovun peşəsinə olan hörmətinin və sevgisinin təzahürüdür ki, iştirak etdiyi filmlər bu gün də uğurlu ekran taleyini yaşamadadır.
Davamı →

Sovet hakimiyyəti dövründə Rusiyanın nəhəng kino sənayesinə milyonlarla dollar investisiya yatırılmışdı.
Bu gün həmin filmləri xüsusilə köhnə nəsil təkcə sevgiylə xatırlamır, həm də filmlərdə rol alan aktyorları əsrin ən yaxşı sənətkarları kimi qiymətləndirir. Bu filmlərdəki bir çox uğurlu və hazırcavab deyimlər müasir rus dilinə inteqrasiya edib. Oxucularımıza sovet mədəniyyəti və irsini təşkil edən ən yaxşı 10 filmi təqdim edirik.
Davamı →

Teatrda qazandığı uğuru kinofilmlərdə də təkrarlamağı bacarmaq sənət yanğısı və parlaq istedad sahibi olmaq deməkdir. Həyatını sənətə həsr edən, Türkmənistanda doğulub, adını Azərbaycanın teatr və kino salnaməsinə yazdıran Əməkdar artist Ətayə Əliyeva belə sənətkarlardan olub.

Ətayə Qulam qızı Əliyeva 1920-ci ildə Aşqabad şəhərində dünyaya göz açıb. Atası onu kiçik yaşlarında teatra aparır və onda səhnə sənətinə maraq yaranır. Məktəblərində yaradılan dram dərnəyinə yazılır. Gənc Ətayənin məqsədi teatr ənənələrinə malik olan Bakıda sevdiyi sahə üzrə təhsil almaq idi. Bu niyyətlə Bakıya gəlib Teatr Texnikumunda təhsil alır. Tələbə vaxtı Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrına tamaşalara dəvət olunur. 1936-cı ildə bir qrup aktyorla İrəvandakı Azərbaycan teatrına göndərilir. On il bu teatrda çalışır, maraqlı, mürəkkəb xarakterli obrazlar yaradır. 
Davamı →

Zaman və məkan
Rejissorluqda ilk təəssürat zaman və məkanla bağlıdır. Məkan qəhrəmanın şüurunu müəyyənləşdirir. Təəssüflər olsun ki, bu gün çoxları buna əhəmiyyət vermir. Əgər dahiləri – Pudovkin, Dovjenko, Koppala və ya Çaplini – xatırlasaq, onların məkana necə yanaşdıqlarını anlayarıq. Məsələn, Dovjenkoda bu məsələ insanla təbiət arasındakı dialoqla birbaşa əlaqəlidir. Səssiz kino olmasına baxmayaraq, ölüm ayağındakı qoca ilə yaşamalı olan uşaq arasındakı münasibətlər təbiət prizmasından göstərilib. Təbiət hərfi mənada kadrlarda iştirak etməsə də, onu insanla zaman arasındakı təbiilikdə hiss etmək olur. Tutalım, toy mərasimi – bu hadisədir, amma həm də hadisənin inkişafına çalışan ayindir.

Film strukturunun kino dilindən asılı olduğunu anlamaq vacibdir. Əhvalat onun sayəsində ya nizamlı, ya da kaleydoskopik şəkildə düzülür. Xatırlayıram ki, mən öz dilimi ilk filmimin çəkilişi vaxtı tapdım. Hadisə uzun dəhlizi olan nişan mərasimi zalında cərəyan edirdi. Ora aktyor olaraq oğlan uşağı yerləşdirib, onun ardınca da kameranı divar boyu qaçırtdım ki, kadr havasını dəyişsin. Bir müddət keçəndən sonra anladım ki, lazımlı effekti almaq üçün gərək bucağı dəyişəsən. “Durnalar uçur” filmini xatırlayırsınızmı?
Davamı →

1. ”Yağış adam”ı filmində rol alan aktyor Dastin Hofman filmdə kazino səhnələrində olan fasilələr zamanı qumar oyunlarına qoşulurmuş. Buna görə də filmin prodüseri ona nəzarət etməsi üçün xüsusi adam təyin etmişdi.

2. “Gözəlçə” filmində aktyor Riçard Gir pianoda ifa etdiyi musiqini özü bəstələyib.

3. Yaratdığı obrazı daha da canlı etmək üçün aktyor Arnold Şvartsneqqer “Terminator” filmi müddətində gözünü qırpmayıb. O, filmdə robort obrazını canlandırıb.

4. Aktyor Cim Kerri “Karib dənizinin quldurları” filmində ona təklif olunan Cek Sərçə obrazından imtina edib. Film hələ də rekordlar qırmaqda davam edir.

5. “Ferris Büller tətil götürür” filmində rol alan Çarli Şin narkoman obrazını canlandırmaq üçün iki gecə yatmayıb.
Davamı →