Kayzen

“21 dekabr-qiyamət günü” ssenariləri sayəsində Mayya mədəniyyəti tarix boyu bəlkə də ilk dəfə bu qədər gündəmə gəldi. Əslində, yeni dünyanın köhnə yerliləri bölgədəki yeganə mədəniyyət deyildilər. Kolumbdan əvvəl Amerikada inkalar və asteklər də ən az mayyalar qədər sirli tarixə, mədəniyyətə sahib idilər.

 1. Hansı dövrdə yaşayıblar?
 2. Harada yaşayıblar?
 3. Neçə nəfər idilər?
 4. Hansı dildə danışırdılar?
 5. Nə ilə məşğul olublar?
 6. Nəyə inanıblar?
 7. Necə yox olublar?

Davamı →

Hüquqşünas Elvin Səlimov açıqamasında deyib ki, valideynlik hüququndan məhrumedilmə Ailə Məcəlləsinin 12-ci fəslində nəzərdə tutulub. Həmin fəsildə valideynlərin hüquq və vəzifələrindən bəhs edilir, onların digərləri ilə müqayisədə daha üstün hüquq və vəzifələrə malik olduğu qeyd olunur. Ailə Məcəlləsinin 64-cü maddəsində bildirilir ki, valideynlər öz vəzifələrini yerinə yetirmədikdə, yəni aliment ödəmək iqtidarında olduğu halda qəsdən bu ödənişi həyata keçirmədikdə, valideynlik hüququndan məhrum edilirlər.
 “Valideynlik hüququndan sui-istifadə edilirsə, uşaqlara qarşı məişət zorakılığı olursa, tərəflərdən biri xroniki alkoqolizm və narkomaniyadan əziyyət çəkirsə, buna görə qeydiyyatdadırsa, uşaqlara, yaxud da valideynin biri tərəfindən digərinin sağlamlığına, yaxud da həyatına qəsd edilməklə cinayət törədilirsə, təqsirli şəxs valideynlik hüququndan məhrum edilə bilər. Bununla bağlı isə təbii ki, məhkəmənin qətnaməsi olmalıdır”, – deyə həmsöhbətimiz əlavə edib.
Davamı →

Sivilizasiya (lat. – “dövlət”, “vətəndaşlıq”) – insan cəmiyyətinin inkişaf səviyyəsini göstərir. Oxşar dil, din, adət-ənənə, əxlaqa malik olan xalqlar sivilizasiyanın müxtəlif mərhələsindədir. Müxtəlif xalq və ya ölkələr bu mərhələni fərqli zamanlarda qət edir; məsələn, Qədim Misir və Şumer sivilizasiyalarının tarixi daha erkən dövrlərə təsadüf edirsə, Mərkəzi Afrika, Cənubi-Amerika və Cənub-Şərqi Asiyanın bəzi yerli qəbilələri hələ də sivilizasiya mərhələsinə qədəm qoymamışdır. Müharibə, epidemiya, təbii fəlakət və digər səbəblər sivilizasiyaların inkişafını ləngidə bilər.

Davamı →

Okeanın sahilində yerləşən “Teylor Kamp” adlanan yer siyasətdən, qayda-qanunlardan, etik normalardan kənar bir yaşayış yeridir. Asosial mühiti özündə əks etdirən bu cəmiyyətdə pul, geyim, texnologiyalar heç bir rol oynamır.

“Teylor Lageri”nin əsası 1969-cu ildə qoyulub. Həmin dövrdə ABŞ polisi və siyasətinin əlindən təngə gələn şəxslər məhz bu lagerdə özlərinə sığınacaq tapıblar. Evlərini və ailələrini tərk edən insanlar Havayda bərqərar olublar. Sözügedən məkanı real dünya ilə birləşdirən yeganə ortaq cəhət okeanda yerləşdirilən mayak idi.

“Biz anti-hərbi hərəkatının üzvləri idik. Berklidə elə zorakı ab-hava var idi ki, Berkli hər an məhv ola bilərdi. Bizim iki seçimimiz var idi: ya əllərimizə silah alıb müharibəyə qoşulmalı idik, ya da şəhəri tərk etməli idik”. – bunu məlum hadisələr zamanı Berklini öz həyat yoldaşı Viktorla tərk edən Sandra Şaub deyir. “Bu səbəbdən biz şəhəri tərk edib Avropaya üz tutmaq qərarına gəldik. Daha sonra isə ağlımıza bir fikir gəldi: Biz ki heç vaxt Havayda olmamışıq. Biz Avropaya da, Asiyaya da, Havay adasına da üz tuta bilərdik. Lənət şeytana, o an yaşadıqlarımız bizə düşünməyə imkan vermirdi”.

Ardı →

Qədim Misir insanın minilliklər əvvəl qurduğu incəsənət və elm cəhətdən ən heyranedici sivilizasiyalarından biridir. Qədim misirlilər ibtidai cəmiyyətin davamçısı olmayacaq qədər dərin təcrübə və biliyə malik idilər. Batil bütpərəst dinə mənsub olan misirlilər arasında hz. Nuh, hz. İbrahim dövründən qalan incəsənət biliyinə malik ustalar vardı. Bu yəhudi ustalar keçmiş peyğəmbərlərin dövründən öyrəndikləri bilikləri tətbiq edirdilər.

Dövrümüzdə dünyanın bir çox ölkəsi misirlilərin mədəniyyət səviyyəsinə çata bilməyib. Bu gün Afrikanın müxtəlif bölgələrində, Cənubi Amerikanın bəzi yerlərində, Asiya torpaqlarında, Misir də daxil olmaqla, bir çox ölkədə keçmişdəki sivilizasiya səviyyəsindən çox geri qalmış həyat tərzi hökm sürür. Tibb, anatomiya başda olmaqla, şəhər planlaşdırma, memarlıq, incəsənət, toxuculuq kimi sahələrdə çox irəliləmiş Misir sivilizasiyası bu gün böyük təqdir və heyrətlə elm adamları tərəfindən tədqiq olunur.

 Tibbin mənşəyi qədim Misirdə

Qədim Misirdə tibbin çatdığı inkişaf səviyyəsi çox təəccüblüdür. Qazıntılarda əldə edilmiş tapıntılar arxeoloqlarla yanaşı, bir çox tarixçini də heyrətə salmışdır. Çünki heç bir tarixçi e.ə. 3000-cü ildə yaşamış qədim sivilizasiyadan bu cür inkişaf etmiş texnologiya gözləmirdi. Bu gün rentgen şüaları vasitəsilə mumiyalar üzərində aparılan təhlillər nəticəsində qədim Misirdə beyin əməliyyatlarının aparıldığı üzə çıxmışdır. Üstəlik, bu əməliyyatlar olduqca peşəkar metodlarla həyata keçirilmişdir. Cərrahiyyə əməliyyatı aparılmış mumiyaların kəllə sümüyünü tədqiq etdikdə əməliyyat yerlərinin düzgün kəsildiyi görülüb. Hətta bu insanların əməliyyatdan sonra həyatda qaldıqlarını sübut edən bitişmiş kəllə sümüklərinə rast gəlinmişdir.

Ardı →

1.İlk sivilizasiyalarının meydana gəlməsi və formalaşması
2.İbtidai-icma quruluşu dövrünün mədəniyyət abidələri
3.İlk sinfi cəmiyyətinin mədəniyyəti və onun xüsusiyyətləri
4.Dəclə və Fərat çaylarının hövzələri arasında yaranmış Şərqin qədim mədəniyyəti

İlk sivilizasiyaların (mədəniyyətin) yaranmasının rüşeymləri ibtidai-icma quruluşu dövrünə aiddir. Birgə əmək fəaliyyəti, ümumi məskən, ümumi od – bütün bunlar təbii onların birləşməsinə əsas olmuşdu. Sosial əlaqələrin möhkəmlənməsi, təbiət ilə mübarizədə insanların birləşməsi zəruriəti yararmışdı. Qədim insan bu dördə özünün və uşaqlarının maraqları barəsində düşünürdü, hətta bütün icmanın istəyini nəzərə alırdı. Çox güman, məhz bu dövrdə (daş dövrü) ictimai həyatın yeni mərhələsinə keçid başlanmışdı. İlk qədim qəbilə ictimai həyat formasına keçid başlanmışdı, madərşahlıq qəbilə icma quruluşu, yəni, qohumluq əlaqələrinin yaranması, monoqam (təknigahlıq) ailə yaranmasına başlanmışdı. İbtiadi insan şüurunun inkişafı bilavasitə onun əmək fəaliyyəti ilə bağlı olmuş, onun gündəlik əmək praktikasına çevrilərək onu əhatə edən təbiəti düzgün dərk etmək imkanı yaratmışdı.

Ardı →

Sivilizasiya – ümumi anlayışdır, ictimai-iqtisadi formasiyalar dövrlərində cəmiyyətin əldə etdiyi nəticələrin göstəricisidir, maddi mədəniyyəti bildirmək üçün işlədilir. Sivilizasiya mədəniyyətin sinonimidir. İctimai inkişafın maddi və mənəvi mədəniyyətin səviyyəsi və mərhələsini ümumiləşdirir.
Mədəniyyət bəşəriyyət tarixinin keçdiyi üç dövrün: vəhşilik, barbarlıq, sivilizasiya mərhələsini bildirmək üçün qəbul edilmiş terminidir.
İlk dəfə “sivilizasiya” termini (anlayış) kimi XVIII əsrdə Fransada istifadə olunub və onun məzmunu cəmiyyətin inkişafı mərhələsinin göstəricisi üçün anlayış olmuşdur.
“Mədəniyyət” terminini isə ilk dəfə Şotlandiya fəlsəfəçisi A.Ferkusonişlətmişdir (1767). XIX əsrdə termin mədəniyyətin ümumi göstəricisi kimi istifadə edilib.
Beləliklə, sivilizasiya sözünün əsas məzmunu xalqın həyat fəaliyyətinin bütün sferalarını əhatə edir və onun inkişaf mərhələsini açıqlayır.
Maddi mədəniyyət – ənənəvi xalqın həyat quruluşunu, onun təsərrüfatda əldə etdiyi səviyyənin göstəricisidir.
Mənəvi mədəniyyət – adət-ənənə, incəsənətə, dini baxışlar və s.amillər etnosun (xalqın) özünə xas olmasının əsasını təşkil edir.

Ardı →

Mədəniyyət sözü latınca: cultura sözündən olub torpağın becərilməsi, tərbiyə, inkişaf mənasında başa düşülmüşdür. İlk dövrlərdə mədəniyyət insanın təbiətə məqsədəuyğun təsiri, torpağın əkilib becərilməsi, yəni yaxşı məhsul almaqdan ötrü onun dəyişdirilməsi kimi anlaşılmışdır.
İntihab dövrünün filosofları mədəniyyətə ideal, universal şəxsiyyətin formalaşması vasitəsi, hərtərəfli təhsil, tərbiyə almağa, elmə və incəsənətə təsir etməyə, dövlətin möhkəmləndirilməsinə kömək etməyə qadir bir qüvvə kim baxırdılar. Onlar eyni zamanda barbarlıqdan fərqlənən müəyyən ictimai quruluş kimi sivilizasiya problemini də irəli sürürdülər.

Ardı →

Sosial hadisə və prosesləri hərtərəfli əhatə etmək iddiasında çıxış edən baxışlardan biri də ümumdünya tarixinə sivilizasion münasibətdir. Ən ümumi formada bu konsepsiyanın mahiyyəti bu­dur ki, bəşər tarixi bir– birilə əlaqədar olmayan insan sivilizasiya­la­rının məcmusundan başqa bir şey deyildir. Həmin baxışın tərəf­darları içərisində məşhur alimlərdən O.Şpenqleri (1880– 1936) və A.Toynbini (1889– 1975) göstərmək olar.
Ardı →

Antik tarixi konsepsiyalarda mədəni tərəqqi ideyası ana xətt kimi keçirilməsinə baxmayaraq, bu təkamül sırasında sivilizasiyanın formalaşması ilə əlaqədar olan sərhəd dəqiq qeyd olunmurdu. “Sivilizasiya” sözü, “mədəniyyət” sözü kimi, hələ qədim romalılar tərəfindən işlənmşdir. Onlar barbarların bəsit həyat tərzindən üstün olan şəhər həyat tərzini bu terminlə ifadə edirdilər. İ.Kant, O.Şpenqler, A.Toynbi, M.Veber, F.Koneçnı, L.Qumilyov, L.Meçnikaov və digərləri sivilizasiyanın mahiyyətini mədəniyyətdən fərqləndirən əsas cəhətləri göstərmək üçün müxtəlif mülahizələr irəli sürmüşlər.
Ardı →