Kayzen

Keçən əsrin 20-ci illərdində Yellowstone Parkından bütün canavarları yox etmişdilər, səbəb sadə idi — canavarlar yırtıcıdırlar, maral, ceyran və.s kimi canlıları məhv edirlər. 1995-ci ildə canavarlar həmin parka yenidən qaytarıldı.

Bu 70 ildə nə baş vermişdi?
1. Maralların sayı həddən çox artmışdı. İnsanlar nə qədər də bu artımı nizamlamaq istəsələr də uğurlu olmamışdılar.
2. Marallar yamaclardakı otları və cavan ağacları elə gəmirirdilər ki, park səhraya dönmə təhlükəsi ilə üz üzəydi.
Davamı →

 1. Sənə lazımdır — özün də icra et

Sənə zərrə qədər xeyir gətirməyəcək hər hansı bir şeyi görməyin nə mənası var? Bizim fəaliyyətimizin nəticəsi heç olmasa ya təşəkkür, ya da şəxsi dəyərin (ləyaqətin) hiss edilməsi olmalıdır. Enerji — hər zaman  bizlərə nə üçünsə verilmiş bir mükafatdır. Əgər başqaları öz qayğılarını (və ya dərdlərini) bizim üzərimizə yükləyirlərsə, heç vaxt onların işlərinin görülməsindən lazım olan həzzi və ya yeni işə uyğun (münasib) ruh yüksəkliyini (şövq) ala bilməyəcəyik. (Məqsəd insanların bir-birilərinə əl tutmaları və ya yardım edib, xeyirxah işlər görmələrini qadağan etmək deyil. Əksinə, kiminsə boynundakı məsuliyyəti və ya vəzifəni başqasının üzərinə atması və həmin şəxsin də başqasının işini görməsinin danlaq edilməsidir. — F.A)


2. Söz vermə! Söz verdinsə — yerinə yetir.

Əgər söz veririksə, məgər biz azad və ya dövlətli oluruq? Birdən, vədə əməl etməsək, bu kiminsə gözündə etibarı azaldır? Yoxsa, elə özümüzdə də? Burada söhət etibardan deyil, həyata keçirdiyimiz yalandan gedir. Ən ciddi qanunlardan biri yalanı izləmək qabiliyyətidir. Ən əsası da özünə qarşı. ( Bir sözlə, nə yalan danış (vəd verib, əməl etməmək də yalan danışmaqdandır), nə də yalana aldan. Ən əsası isə, yalanın bütün qapılarını üzərinə bağla — F.A)
Ardı →

İngilis alimi İ.Nyuton 3 qanunu vahid bir sistem təşkil edir. I qanunun mahiyyəti: hər bir maddi nöqtə (cism) ona kənardan başqa bir maddi nöqtə təsir edənədək sükunətdədirsə, sükunət halını, düzxəttli və bərabərsürətli hərəkətdədirsə, bu hərəkət halını saxlayır. Cismin öz halını saxlamağa can atması meylliliyi onun ətalət xassəsi adlanır. Əgər cismə heç bir qüvvə təsir etmirsə, ya sükut vəziyyətində qalır, ya da öz sürətini saxlayır.

Nyutonun II qanununu kəmiyyətcə formula etmək üçün A–təcil, m–kütlə və F–güc anlayışlarından istifadə edilir. Təcil – cismin hərəkət sürətinin dəyişməsi tezliyini xarakterizə edir. Kütlə — maddi obyektlərin əsas özəlliklərindən biri olub, ətalət halını göstərir. Güc – vektorial kəmiyyətdir, cismə kənardan başqa cismlərin, yaxud sahələrin mexaniki təsir ölçüsüdür. Cismdə hərəkət effekti yaradan amildir. Bu təsir sayəsində cism hərəkətə gəlir, yaxud öz forması və ölçülərini dəyişir. Bu qanuna əsasən ətalətli sistemdə maddi nöqtənin aldığı təcil verilən qüvvə ilə düz, onun kütləsi ilə isə tərs mütənasibdir.

Ardı →

Təbiətşünaslığın strukturunda aparıcı yerlərdən birini tutan və müasir təbiətşünaslıqda hələ də öz liderliyini qoruyub saxlayan fizikanın inkişafı bir sıra elmi inqilablarla müşayət olunmuş və təbiətin fundamental həyatının mühüm prinsipləri və qanunları öyrənilmiş, bunların əsasında isə müasir fiziki konsepsiyalar yaradılmışdır.
Təbiətin obyektlərinin və proseslərinin xassələrini anlamaq üçün obyektlərin məkan və zamanca invariantlığı prinsipi olduqca önəmlidir. Bu prinsipin mahiyyəti budur ki, məkan və zaman daxilində yerdəyişmə fiziki proseslərin gedişinə təsir etmir. Maddi obyektin məkan və zamanca dəyişilməsinə münasibətdə onun strukturunun, xassələrinin və formasının invariantlığı – simmetriya adlanır. Maddi simmetrləri məkan simmetriyasına əyani misal bərk cismlərin kristal strukturu ola bilər. Kristalların simmetriyası onun strukturunun, atom quruluşunun, xarici formalarının və fiziki xassələrinin qanunauyğunluğudur. Kristalın simmetrikliyi onun quruluşu ilə bağlıdır.

Ardı →