Kayzen

Alzheimer (unutqanlıq) xəstəliyi xüsusilə 65-70 yaş arası insanlarda daha çox yaşanır. Alimlər araşdırma nəticəsində unutqanlıq probleminin ən əyləncəli yolunu ortaya çıxarıblar: musiqi.

 Araşdırmaçı alimlərin fikrincə, musiqi duyğuları, duyğular da xatirələri canlandırır. Alzheimer xəstələrinə bu yolla təkrar bəzi şeyləri qazandırmaq və öyrətmək üçün ən yaxşı yol musiqi ola bilər. Musiqi alətində çalmağı bacaran xəstələrdə xüsusilə bu alətləri istifadə etmək çox faydalı sayılır. Hətta musiqi ritmləri altında rəqs xəstədə toxunma duyğularını, bununla birlikdə güvən duyğusunun artması və xatirələrin canlanmasında gözəl bir yol ola bilər.

Musiqi yuxu problemlərini də həll edir
Musiqinin həm də rahatladıcı və sakitləşdirici təsiri var. Xəstələrdə narahatlıq, aqressiya, yuxu problemlərini həll edir. Unutqanlığın qarşısını almaq üçün tədbir görmədən əvvəl bunun hansı səbəbdən ortaya çıxdığını müəyyən etmək lazımdır.
Davamı →

Yaşadığımız travmatik hadisələrdən sonra bir çoxumuz bu xatirələrin yaddaşımızdan necə silinəcəyi haqqında düşünürük. “Silinsin və bir də heç vaxt bu haqda düşünməyim, gözümün önünə gəlməsin” deyirik. Yadımıza düşdükcə daha çox stress yaşayırıq; ruhumuz ağrıyır; özümüzü günahlandırırıq; sosial həyatımızda istər-istəməz məhdudiyyətlər yaşayırıq və s. Yaxşı, bəs bütün bunları yaddaşımızdan bir düyməyə basarmış kimi silmək mümkündürmü?

Beyində əsas üç yaddaş bölgəsi var: ön yaddaş, ana yaddaş və ictimai/sosial yaddaş. Ön yaddaşın beynin hipokampus bölgəsində olduğunu təxmin edilir. Burada bəhs etdiyimiz gicgah bölgələrindəki (temporal və pariatal loblar) ana yaddaşlara və ön tərəfdəki (frontal lob) sosial yaddaşa davamlı hafizə transferi məsələsidir. Ön yaddaş qısamüddətli hafizədən məsuldur. Yaşanılmış ya da öyrənilmiş xatirələr burada 5-10 dəqiqəliyinə saxlanılır, sonra vacibliyinə və ciddiyyətinə görə ya buxarlaşaraq itir, ya da ana yaddaş və sosial yaddaş zonasına ötürülür.
Davamı →

Öz bacarıqlarını genişləndirmək üçün heç də başını keçəl qırxdıraraq Tibetin şəhər kənarında monax olmaq və ya şübhəli özünü təkmilləşdirmə kursuna yazılmaq mütləq deyil. Məsələn, əldə adicə balaca xatırlatma işarələri qoymaq yaddaş texnikasının daha məhsuldar növüdür.  
Yaddaşın, müşahidə qabiliyyətinin, məntiqin və təxəyyül qabiliyyətinin inkişafı üçün sizə bir neçə faydalı məşq üsulu təqdim edirik. Bu kiçik məşqləri digər işlərdən ayrılmadan da həyata keçirmək olar.
Davamı →

Oxu olmadan müasir insanın heyatını tesevvür etmək mümkün deyil, hətta televiziya ve radioda bizə ümumi intellektual inkisaf ücün zəruri olan informasiani bütünlükle verə bilməz. Statistikaya gore, insan nəyisə oxuduqdan hətta 24 saat sonra yaddasında qalan informasiya cəmi 20% təşkil edir.
Əgər oxuma üsullarını tam olaraq istifadə etsəniz bu rəqəmlər 80%-dək artırıla bilər. Bundan əlavə həmişə çalışın sizə maraqlı olan və sizi motivasiya edəcək məlumat, məqalə, kitab və s. oxuyasınız.
Əks halda bir müddət sonra siz oxuduqlarınızı heç vaxt tam xatırlaya bilməzsiniz. Oxuduqlarınızın daha yaxşı yadda qalması üçün siz bu qaydaları yadda saxlamalısınız;
Ardı →

  Yuxusuzluq   — Bütün gecə yataqda dönüb durandan sonra hamımız özümüzü dəli olmuş kimi hiss edərik. Həftə sonu yuxuya daha çox vaxt ayıracağınızı düşünərək, ya da bir neçə fincan qəhvə içərək bu təsirdən xilas olacağınızı düşünsəniz də uzun müddətli yuxusuzluq yaddaşınıza ciddi mənada təsir edər. Bəzi araşdırmalara görə, yatdığınız zaman beyninizin xatirələri və gündəlik hadisələri yığan qismi bu xatirələri uzun, davamlı yaddaşa keçirməyə başlayır. Bu ilin əvvəllərində edilən bir araşdırma isə, yuxu çatışmazlığının səhv xatirələr meydana gəlməsinə və adamın başını qarışdırmasına səbəb olduğunu ortaya qoymuşdur.

   Çoxlu fotoşəkil çəkmək  — Instagram və ya digər sosial media kanalları üçün fotoşəkil çəkmədiyimiz və yoldaşlarımızla paylaşmadığımız günlər yox deyiləcək qədər azdır. Bu fotoşəkillərin xatirələri yığmağa yaxşı gəldiyini söyləyə bilərik, amma həqiqətən elədirmi?   Ən son xoşunuz gələn bir şeyə kamera linzaları istifadə etmədən, yalnız gözlərinizlə nə zaman baxdınız? Fairfield Universitetinin keçən il nəşr etdiyi bir araşdırmaya görə, obyektlərin fotoşəkillərini çəkən insanlar, yalnız baxan insanlara görə detalları xatırlamaqda çox daha çox çətinlik çəkir. Bu nəticə bizə beynin detalları və xatirələri necə tutduğunu və işlədiyini göstərir.  

   Həddindən artıq spirt istehlakı  -  Birləşmiş Krallıqda edilən bir araşdırmaya görə, orta yaşlarda qazanılan həddindən artıq spirt istehlakı vərdişi yaddaşı zəiflətməyə səbəb olar və irəli yaşlarda yaddaşınızı itirmə riskinizi ciddi mənada yüksəldər.   Araşdırmaçılar orta yaşlardakı insanların 10 illik spirt   istehlak vərdişlərini, spirt istifadə edən və ya çox az istifadə edən insanlar ilə müqayisə etmiş və yaddaş  itkisi nisbətlərinin spirt istehlakıyla yüksəldiyini ortaya çıxarmışdır.  

Ardı →

Bəzi qidalar sürətli düşünməyə, duyğu üzvlərimizin yaxşı vəziyyətdə olmasına, diqqətsizlik probleminin həllinə və xatırlama qabiliyyətinin artmasına kömək edir. Xüsusi ilə meyvə-tərəvəzlərdə orqanizmə təsirli olan vitamin və minerallar var.

Məlumata görə 50 yaşını keçən bəzi insanlarda unutqanlıq problemi görülür. Yaddaşı və zəkanı gücləndirmək üçün faydalı hesab olunan B, E və C vitaminlərindən istifadə etmək olar. B vitamini əksik olduqda yaddaş performansı o qədər yüksək olmur.

Quru paxlalılar, qatıq, süd, pendir, toyuq yumurtası, yerfıstığı, banan, alma kimi tərkibində B vitamini olan meyvə və tərəvəzlər hafizəni yaxşı formada saxlamağa kömək edir.

Onuda qeyd etmək lazımdır ki, qüvvətli zülal qaynaqlarından biri yumurtadır. Bu qida növü də böyümə və inkişafa təsirlidir. Bir sıra mütəxəssislər, irəli yaşlarda xroniki xəstəliyi olmayanların belə yumurta yeməsini təklif edir. Çünki yumurta yaddaşın güclənməsinə yaxşı təsir göstərir.
Ardı →

Hafizə pozuntularının bütün formaları amneziya adlanır.

Məsələn, siz axtardığınız əşyanı hara qoyduğunuzu tapa bilmirsinizsə deməli bu fiksasion amneziyadır.

Hər hansı bir hadisədən sonra (travma, sərxoşolma) məlumatlar unudularsa buna anteroqrad amneziya deyilir.

Amneziyaların geniş yayılmış formalarından biri də retroqrad amneziyadır – keçmişə aid olan hadisələrin və ya məlumatların unudulması....

Davamı →

2 saatlıq film 1 həftəyə “həzm” olunur

Xarici KİV-ə istinadən verdiyi məlumata görə, türk alimləri insan yaddaşının texnikasını araşdırıb. Məlum olub ki, yuxu, psixoloji vəziyyətə və televizora baxma yaddaşa təsir edən amillərdəndir. Özəlliklə də televizora baxma beyinə mənfi təsir edir.

Beynin sağ və sol yarısı quş qanadına bənzəyir. Sağ hissə məlumatı həkk edir, sol hissə isə xəyal gücü və romantik əlaqələr üçün istifadə olunur. Gündə 2 saat fasiləsiz film izləyən birinin beyninin, o filmi izləmədən əvvəlki halına qayıda bilməsi üçün, düz bir həftə beyin məşqi etməsi lazımdır.

 

Davamı →

Gülən şəxslərdə stres hormonları əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Yaşlı insanlar komediya filmlərinə baxandan sonra informasiyanı daha yaxşı yadda saxlayırlar. Alimlər belə qənaətə gəliblər. Bundan əlavə gülüş stres hormonu olan kortizol istehsalını da azaldır. Məhz bu hormon yaddaşa mənfi təsir edir. 

Kaliforniya universitetinin alimləri bunu müəyyən etmək üçün könüllülər üzərində təcrübə keçiriblər. Belə ki, 20 sağlam insandan 20 dəqiqə ərzində gülməli filmə və ya proqrama baxmaq xahiş edilib. İkinci qrupda olan 20 nəfər isə heç bir şeyə baxmadan gözləyiblər. 

Daha sonra hər iki qrup yaddaş testindən keçib, analizlər veriblər. Komediyaya baxan iştirakçıların nəticələri daha yaxşı olub. Belə ki, gülən şəxslərdə stres hormonları əhəmiyyətli dərəcədə az olub. 

Gülüş orqanizmdə endorfin hormonunu artırır. Nəticədə beynə gedən və insana xoşbəxtlik hissi verən dopamin hormonunun səviyyəsi artır. Bütün bunlar isə beynin fəaliyyətinə yaxşı təsir edir və yaddaşı qoruyur. 
Mənbə: anspress.com 
Davamı →

Yaddaş — böyük xüsusiyyətdir və onsuz insan həyatını təsəvvür etmək çox çətin olardı. Onun sayəsində biz öz təcrübəmizdən və ötən nəsillərin təcrübəsindən gündəlik həyatımızda istifadə edirik. Yaddaşın iki növü var: qısamüddətli və uzunmüddətli.
Tələbələr imtahan zamanı bir gecə ərzində çox böyük həcmdə məlumatı beyinlərində yerləşdirməyə çalışırlar. Sözsüz, bu məlumatlar imtahandan sonra dərhal yox olur. Huşsuzluqdan əziyyət çəkən qocalar uşaqlıqda və ya neçə il əvvəl baş verən hadisələri ən cüzi xırdalıqlarına qədər xatırlayırlar, lakin yarım saat əvvəl baş verənləri yadda saxlamağa qadir deyillər.
Davamı →