Kayzen

1. “Dövlət”, (B.E.Ə. 380) Platon
Platonun “Dövlət” kitabı neçə əsrdir siyasət və dövlət fəlsəfəsi üzərində baş sındıranların, “ideal dövlət, cəmiyyət necə olmalı?” deyə sual verənlərin oxuduğu bir kitab.

2. “Nikomax etikası”, (B.E.Ə. 350) Aristotel
Fəlsəfə tarixinin ən məhsuldar filosoflarının önündə gələn, neçə əsrdir fəlsəfi paradiqmaları müəyyənləşdirmiş Aristotelin oğlu Nikomaxa həsr etdiyi etika kitabı.

3. “Hökmdar”, (1532) Nikkolo Makiavelli
Bu gün makiavelist sözünü eşidəndə ağlımıza iqtida və mənfəət uğrunda hər şeyi edə bilən, heç bir etik dəyəri olmayan şeytani tip gəlir. Bu söz məhz İtaliya siyasət filosofu Nikkolo Makiavellinin adından gəlir. Makiavelli başqa kitablar da yazsa da şöhrətini əsasən “Dövlət” əsəri ilə qazanıb.
Davamı →

Valideyn sevgisi həyatın sonrakı mərhələlərində inkişafa necə təsir edir?
Valideynlik təcrübələri uşaqların həyatlarına dərindən təsir edir. Son bir neçə ildə Harvard Universitetinin İnsan İnkişafı Proqramı valideynlik təcrübələri və bu təcrübələrin böyüyən və yetkinlik yaşına qədəm qoyan uşaqların inkişafına təsiri ilə bağlı tədqiqat həyata keçirib.

Valideynlik tərzlərinin ümumi bölgüsü onları iki ox ətrafında birləşdirir: bir tərəfdə valideyn qayğısı, digər tərəfdə isə valideyn intizamı. Bu iki ölçünün hər birində valideynlik yanaşmasının yüksək, yaxud aşağı olmasına əsaslanaraq valideynlik tərzləri sonradan daha 4 hissəyə bölünür.
Davamı →

İcazə verin sizə xoşbəxtlik və bu sözün mənim üçün hansı məna kəsb etməsi barədə bir-iki kəlmə danışım. Yaşlı adamlar xoşbəxtliyi nə vaxt, neçə dəfə və necə hiss etdikləri barədə düşündükdə haqlı olaraq öz uşaqlıq illərini xatırlayırlar. Çünki xoşbəxtliyi yaşamaq üçün zamandan və onun yaratdığı qorxu-hürkülərdən qurtulmaq, ümidlərdən azad olmaq lazımdır. Əksər insanlarda bu qabiliyyət illər keçdikcə korşalır.

Xoşbəxtlik yalnız uşaqlıqda – yenidən yaşantısı çox çətin olan saatlarda və ya anlarda yaşanır. Hətta həmin o uşaqlıq illərinə yaxşı baş vurduqda belə, xatirələr bu parıltının qızıl kimi heç də həmişə xalis olmadığını üzə çıxarır. İşdi-şayəd, belə bir xatirə yada düşsə, əvvəlcə adama elə gəlir ki, söhbət həftələrdən, günlərdən və ya ən azından bir gündən – Milad bayramından, yaxud ad günündən, ya da tətilin ilk çağlarından gedir.

Davamı →

Düşündürücü, insanın həyat amallarını, duyğularını ifadə edən yaradıcılıq nümunələri zaman və məkan hüdudlarına sığmır. Bəzən min illər öncədən çağımıza səslənən fikirləri rahatlıqla qəbul edir, daha doğrusu, ona ehtiyac duyuruq. Elə də olur ki, okeanın o tayından, min kilometrlərlə uzaqda yaranmış bir hekayənin, bir rəsm əsərinin sorağını alıb oxumağa, tamaşa etməyə can atırıq...

Bu yazımızın 120 yaşlı qəhrəmanı – ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1954) Ernest Heminquey də bir əsrə yaxındır uzaq Amerikadan bənzərsiz bədii yaradıcılığı ilə bəşəriyyətə söz, sənət zövqü yaşadır. O, qələmə aldığı nəsr əsərlərilə yanaşı, macəralarla dolu qeyri-adi həyatı ilə də tanınır.
Davamı →

Sərt tədris metodları və möhtəşəm müəllimlər ada-dövlətini sinfin əlaçısı edir. Sinqapur 1965-ci ildə müstəqil ölkə olanda, çox az dostu və çox az təbii resursları vardı. Bəs necə oldu ki, o, dünyanın ən böyük və maliyyə mərkəzlərindən birinə çevrildi? İlk Baş nazir Li Kuan Yu ölkənin strategiyasını belə izah edib: “Sinqapurun inkişafının təməlində dayanan bircə təbii resurs var: xalq”

Bugün Sinqapurun təhsil sistemi dünyanın ən yaxşılarından biri hesab olunur. Ölkə mütəmadi olaraq İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının nəzdindəki Beynəlxalq Tələbə Qiymətləndirməsi Proqramının (PISA) (çoxsaylı ölkələrdən olan 15 yaşlı şagirdlərin əsasən riyaziyyat, oxu və elmi bacarıqlarının qiymətləndirildiyi imtahan) zirvəsində yer alır. Sinqapurlu şagirdlər riyaziyyatda amerikalı həmyaşıdlarından təqribən 3 il qabaqdadırlar. Sinqapur eyni dərəcədə daha azyaşlı uşaqların imtahan nəticələrində də irəlidədir və onun orta məktəblərini bitirən şagirdləri dünyanın ən yaxşı universitetlərində görmək olar.
Davamı →

Bir neçə il əvvəl həmkarlarımla bir məclisdə olarkən, mən ağsaçlı xeyriyyəçi David Rubenşteynin həyatımızın son səhifələrinə daxil olarkən “cəld davranmaqla” bağlı söhbətinə qulaq asırdım. Cəld davranmaq? Həmyaşıdlarımdan bir çoxu artıq dayanıblar, dayanmayıblarsa da, naftalin iyi verirlər.

Ağlımda onun bu öyüdünü saxlamışdım, bir müddət əvvəl indi 69 yaşı olan cənab Rubenşteynlə daha bir söhbətim oldu, ondan özünü həqiqətən yaşlı hiss edib-etmədiyini soruşdum. “69 mənə yeniyetməlik kimi görünür”, — deyə o cavab verdi. Təsadüfən ondan iki gün əvvəl də cərrahiyə əməliyyatları arasındakı bir vaxtda kömək etdiyim 68 yaşlı tanış şairə isə mənə belə demişdi: “Mən indi qoca qarıyam”.

Necə olur, 68 yaşlı biri özünü qoca hiss etdiyi halda, o birisi etmir? Ümumiyyətlə, “qocalıq” nədir?
Davamı →

Bəzi kitablar Eynşteynin düşüncəsinə və nəzəriyyələrinə həlledici təsir göstərib. Albert Eynşteynin böyük kitabxanası vardı və o, coşğun kitab oxucusu idi. Görkəmli fizikin özü etiraf edib ki, bəzi kitablar onun düşüncələrinə ciddi təsir göstəriblər. O, bir qayda olaraq fəlsəfə və elm kitablarını üstün tutardı. Buna görə də bir çoxları tərəfindən tarixin ən parlaq zəkalarından biri hesab olunan Albert Eynşteyn təsadüfən ortaya çıxmamışdı. Elm adamı tarixin böyük mütəfəkkirlərindən çox şey öyrənib, bu, onun həvəsli bir oxucu kimi böyük iştahasında və geniş kitab kolleksiyasında öz əksini tapıb.

“21-ci əsr üçün Eynşteyn” kitabının müəllifləri məşhur alimin kitabxanasını təsvir ediblər. Redaktorlar Peter Qallison, Gerald J. Holton və Silvan S. Şveberin yazdığına görə, “kitabxanada dövrün əksər yaxşı kitabları vardı” və kolleksiyanın böyük hissəsi alman dilində idi. Kitabxanada adları olan müəlliflərə misal kimi Boltzmann, Buşner, Fridrix Hebbel, Haynenin əsərlərinin iki nəşri, Helmoltz və Humboltdu göstərmək olar. Kitabxanada həmçinin İmmanuel Kant, Gotthold Lessinq, Nitsşe və Şopenhauer kimi filosofların da əsərləri vardı.
Davamı →

Uşaqların əhval-ruhiyyəsinə və sağlamlığına təsir edə biləcək çarpayının seçilməsi heç də az əhəmiyyətli məsələ deyil.

Düzgün çarpayı seçimi həm onurğa sütunun normal inkişafına, həm də sinir sisteminə müsbət təsir göstərir. Çarpayının hansı materialdan hazırlanması da böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Dünyaya yeni gələn körpə üçün seçilən mebel funksiyalı olmaqla yanaşı, körpələrin rahatlıq və əqli inkişafını da təmin etməlidir. Körpə otağındakı ən vacib yer onun yatağıdır. Əksər valideynlər yeni doğulmuş uşaq üçün ortopedik yatağın vacib olduğunu bilmirlər.
Davamı →

Tətil günlərində hər kəs kifayət qədər istirahətinə vaxt ayırmağa çalışır. Bu sağlamlığımız cəhətdən, həmçinin özümüzə zaman ayırmağımız baxımından çox yaxşı bir haldır. Ancaq mümkün qədər dincəldikdən sonra işə bütün diqqətini toplamaq bir o qədər qəlizləşir.

Bu müddəti necə tezləşdirə və daha sadə bir hala gətirə bilərik? Aşağıdakı tövsiyyələrimiz inanırıq ki, sizə bu mövzuda yardımçı olacaqdır.
Davamı →

Sevgilin və dostunla münasibətin sənin güzgüdəki əksindir
Nifrət etdiyin adamlarla niyə hələ də dostluq edirsən? Onlar sənin qüsurlarını sənin görməyəcəyin şəkildə əks etdirirlər. Bir neçə il əvvəl mən Nyu York şəhərindəki meditasiya təlimlərindən birində iştirak edirdim. Elə oldu ki, yanımda oturan qızla söhbətimiz tutdu və biz dərhal dostlaşdıq. Həmin gün axşam birgə nahara çıxdıq, saatlarla söhbət elədik. İşləmək üçün mərkəzə qayıdanda isə biz görüşməyə və günlərimizi birlikdə keçirməyə başladıq. Mən onun dostlarıyla, o da mənim dostlarımla görüşürdü. Həyatımızda baş verənlər barədə bir-birimizə ətraflı yazırdıq. Qıraqdan baxan elə bilərdi, biz çox yaxın dostuq, amma belə deyildi.

Bir neçə həftədən sonra dostluğumuz başa çatdı. Hansısa “pis” bir şey, faciə baş verməmişdi. Bir-birimizi incitməmişdik. Sadəcə yollarımız ayrıldı və hərə öz həyatını yaşamağa getdi. O zaman mən bunu başa düşməsəm də, həmin vaxt o və mən bir-birimizin həyatında çox vacib bir məqsədə qulluq etmişdik.
Davamı →