Cümlənin təşkilindəki roluna görə cümlə üzvləri iki yerə ayrılır: baş və ikinci dərəcəli üzvlər.Hər hansı bir cümlə üzvü əsas nitq hissəsi ilə ifadə olunur və müstəqil leksik mənası vardır.

Cümlə üzvləri bir-birilə iki cəhətdən bağlı olur:

• mənaca
• qrammatik cəhətdən

Hərhansı cümlə üzvü digərcümlə üzvləriilə sintaktikəlaqəyə girməlidir.

Cümlə üzvlərininifadə vasitələrinə gəldikdə isə nitqhissələriilə onlarınmünasibətibelədir:

• isim — mübtəda, tamamlıq
• fel — xəbər
• sifət və say — təyin
• zərf — zərflik

Cümlə üzvləriquruluşunagörə sadə və mürəkkəbolur. Nitqhissələriilə ifadə olunanüzvlərsadə,sözbirləşmələriilə ifadə olunanüzvlərmürəkkəbüzvləradlanır.

QEYD: Var, yox, bəs, gərək, lazım, mümkünsözlərivə sualəvəzlikləriilə ifadə olunancümlə üzvlərisualtələbetmir.

Müəllif: KAMRAN ƏLİYEV
Mənbə: AZƏRBAYCAN DİLİ, abituriyentlər üçün köməkçi vəsait, Bakı — «Elm» — 2011, ISBN 978-9952-453-30-0