Həyatda çox sərt adam görə bilərsiniz. Amma heç biri Nüman bəy kimi ola bilməz. Ən sərt adam Nüman bəyin yanında mum kimi yumşaq olar.

Belə deyirlər ki, Nüman bəy qırx yaşına qədər cibində tapança gəzdirərmiş. Təsbeh çəkən adam kimi tapançanın tətiyi ilə oynayarmış. Yenə belə deyirlər ki, o bir neçə adama atəş də açıbmış, amma vura bilməyibmiş. Nişançılığına söz yoxdur. Amma gözləri çəp olduğundan hədəfi düz vura bilmir Nüman bəy. Əlbəttə siz bilirsiniz ki, bütün tüfənglərin, tapançaların quşqulu çəp olmayan gözlər üçün düzəldilmişdir. Hər hansı bir tapança zavodu əgər Nüman bəyin çəp gözlərinə uyğun olan quşqullu bir tapança düzəldə bilsə, o zaman Nüman bəy uçan milçəyi gözünün bəbəyindən vurar. O elə usta nişançıdır ki… Məsələ bundadır ki, tapançalar anormal gözə, Nüman bəyin gözləri də normal tapançaya uyğun olmadığından, o heç cür hədəfi vura bilmir. Nüman bəyin sağ gözü baxdığı yerin on bir dərəcə şimal-şərqini, sol gözü də baxdığı yerin səkkiz dərəcə, yeddi saniyə cənub-qərbini görür. Yəni ki, büsbütün ölçüsüz. İki gözü də müxəlif çəplikdə olduğundan ona ikilüləli bir tapança lazımdır. Onun tapancasının gülləsindən canını qurtaranlar:

Ardı →

Səhər yenicə açılmışdı. İri bir fabrikin sahibi kabinetində oturub qəhvə içməklə məşğul idi. Birdən qapı zərblə açıldı və qəribə görkəmli bir nəfər içəri daxil oldu. O, işsizlik əlaməti olan nimdaş papağını əlində tutmuş halda fabrik sahibinə müraciətlə dedi:
— Bəy əfəndi, mən iş axtarıram.

Sahib başını qaldırmadan aşağıdan yuxarı onu nəzərdən keçirdi:
— Hansı işi bacarırsan?
— Mən peşə məktəbində təhsil almışam. Birinci dərəcəli çilingərəm.
— Bizə tornaçı lazımdır.
— Mən Almaniyada zavodda beş il tornaçı işləmişəm. Hələ müsbət xasiyyətnamə də veriblər.
— Ancaq bizə ilk nöbədə modelçi gərəkdir.
— Mən birinci dərəcəli modelçiyəm.
Ardı →

Dünən səhər bizə gəldi:
— Hələ yatağından qalxmamısan?
Ona:
— Hava soyuq, soba da yoxdur, — deyə cavab verdim.
— İsti çay içəydin!
— Qazımızı kəsiblər. Çayımız da yoxdur, qəndimiz də.
— Aydındır. Səndən adam olmaz. İstəyirsən, səni bir an içində varlandırım?
— Lap canımdam bezmişəm. Çıx, get işinə!
— Ciddi deyirəm. Səni on gündə varlandıracağam. Mənə dua elə!
Əhvalatın bundan sonrasını tələsmədən sizə nəql edə bilərəm. Kamalın sözünə uydum. Atamgilə getdik, bir bəhanə tapıb evdəkiləri çölə çıxartdıq. Kamal qapıya bir yük maşını gətirdi. Atamgildə nə qədər cır-cındır və xırda mebel varsa, maşına yükləyib bizim evə gətirdik. Atam isə qayıdıb, evi belə görəndə mənzilə oğru gəlmişdir, — deyə təlaş keçirmiş, lakin buna əhəmiyyət verən olmamışdı.
Ertəsi gün qəzetlərdə Kamalın verdiyi aşağıdakı elan dərc olunmuşdu:

Ardı →

Mərhumun vəsiyyəti
Qasım kişinin çox qəribə inancları var idi. Mərhəmətli ürəyində heyvan sevgisinə geniş yer verən Qasım kişinin evində çoxlu pişik, itə rast gəlmək olardı. Ən çox sevdiyi, zövq aldığı iş göyərçinlərə çörək doğramaq idi.

 Heç vaxt ət yeməz, bağçasında hər növ ev heyvanı saxlayardı. Amma onun ən çox sevdiyi Qarabaş idi. On dörd illik itiylə elə yola gedirdilər ki, hətta heç bir söz demədən bir-birlərinin sevinclərini, kədərlərini başa düşürdülər. Uşaqı-zadı yox idi… On dörd ili bu Qarabaşla keçmişdi.

 Qarabaş iki gün davam edən xəstəlikdən sonra ölür və Qasım kişi pərişan olur. Heç nə ona təsəlli vermirdi. Düz iyirmi dörd saat onun başının üstündə ağladı.

Onu evinə gətirəndə yumruq boyda idi. Barmağını südə batırar, onun ağzına sürtərdi. Qarabaş sonradan qoç kimi iri, gözəl, insanlardan daha çox anlayışlı bir heyvan olmuşdu.
Ardı →

Dünən bir nəfər məşhur rəssam qadının əsərləri sərgisinin təntənəli açılışı idi. O sərgiyə getmək bizə də nəsib olmuşdu. Hamı tanış adamlardı. Küçədə dözülməz isti vardı. Bu, çıxış edənlərin hərarətini daha da artırırdı. İştirak edənlərdən məşhur rəssam bir qadın ümumi əhvali-ruhiyyədən vəcdə gələrək, qızğın bir nitq söyləyərkən birdən səsini dəyişdi:

– Dostlar, dünən gecə bir yuxu görmüşəm.

– Yəqin ki, qorxunc yuxu idi? – deyə şair maraqlandı.

– Bunu sonra siz özünüz müəyyən edərsiniz. Burada yuxu yozmağı bacaran varmı?

Rəssam öz yuxusunu danışmağa başladı.

– … Küçə adamla dolu idi. Hərə öz yolu ilə gedir, hərə öz işi ilə məşğuldu. Mən də gedirdim. Birdən izdihamın içərisindən bir səs eşidildi: “Eyyyy!”. Hamı geri çevrildi. Biz də o dəqiqə dayandıq…
Davamı →

Sultan Mahmuda dedilər ki:
— Əfəndimiz, bir nəfər özünü peyğəmbər elan edib.
Sultan dedi:
— Onu mənim yanıma gətirin.
Yalançı peyğəmbəri gətirdilər. Ayaqyalın, başıaçıq, aclıqdan ordu-orduna keçmiş, üst-başı tökülmüş bir nəfər idi.
Sultan Mahmud dedi:
— Aparın onu qırx gün yağ-balla, fındıq-kişmişlə paxlava-fəsəli ilə bəsləyin!
Qırx gün sonra Sultan Mahmud həmin adamı yanına çağırtdırıb, soruşdu:
— Hə, yenə də peyğəmbərsən?
— Bəli...
— Çox yaxşı, peyğəmbərlərə vəhy gəlir. Sənə də vəhy gəlirmi?
— Bəli, gəlir. Cəbrayıl vasitəsilə gəlir...
— Vəhydə nə deyilir?
— Cəbrayıl vasitəsi ilə allah mənə xəbər göndərir ki, «Sən öz yerini tapdın, oradan daha heç bir yerə tərpənmə!»...

Diksindim. Mənə elə gəldi ki, nadinc məhəllə uşaqlarının topu pəncərəmin şüşəsini qırdı və yazı stolumun yanına düşdü. Birdən diksindim.

Ardı →

Bu hekayə, yurdumuzda mətbuat və söz azadlığının yalnız kağız üzərində bir suvenir kimi qoyulduğu, ziyalılarımızın susdurulduğu bu günlərdə, xalqı bu vəziyyətə gətirənlərə və həqiqəti ancaq çətinə düşəndə deməyə çalışan, lakin, artıq danışmağa da imkanı olmayan «qara” ziyalılara həcv kimi yazılmışdır

Biz eşşək milləti də, qədim zamanlarda siz insan milləti kimi danışırmışıq. Bizim də özümüzə xas bir dilimiz var imiş. Danışığımız, mahnı kimi gözəl və yumşaq imiş, qulağa çox xoş gəlirmiş. Necə də gözəl danışıb, türkülər oxuyarmışıq. Eşşəkcə; yumşaq, şirin, və ahəngdar dil imiş. Biz eşşək milləti əvvəllər indiki kimi anqırmamışıq, sonradan belə olub.

Bilirsiniz ki, indi bütün istəklərimizi, hisslərimizi, kədərimizi, sevinclərimizi, fikirlərimizi, bir-birimizə və siz insan ağalarımıza anqıraraq başa salmağa çalışırıq. Anqırmaq nədir? „Aaaa-ii, aaa-ii“ arxa-arxaya bir qalın, bir incə, ağızdan iki hecalı səs çıxartmaq. Anqırmaq, bax budur… Bizim o zəngin dilimiz, indi qala qala, bu iki hecalı tək sözə qaldı. Bir varlıq, bütün hisslərini tək sözlə necə izah edə bilər ?! Necə olub ki, o varlı dil,bir ölü dilə çevrilib, sonra biz eşşəklər anqırmağa başlamışıq, heç maraqlı gəlir? Əgər gəlirsə, danışım. Qısacası, bizim dil tutulub, lal olmuşuq. Qorxunc bir hadisə ilə ağlımız başımızdan gedib, dilimiz tutulanda da, eşşəkcəni bütünlüklə unutmuşuq. O gündən sonra, yalnız anqıraraq, iki uzun heca ilə hisslərimizi başa salmağa çalışırıq.Biz eşşəklərin dilinin tutulması çox köhnə bir hadisədir.
Ardı →

Biz Ankaranın Maltəpə məhəlləsində oluruq. Əslimiz ankaralı olmasa da, paytaxtın köhnə sakinlərindənik. Maltəpədə bizim dalandakı üçüncü ev bibimin mülküdür. Bibim ömrünü sizə bağışlayandan sonra, evə biz köçmüşük. Məhəlləmizdə Tarzan adlı bir köpək var. Buraya haradan, nə vaxt gəldiyini bilmirik. Bəlkə də, lap küçük vaxtından burada qalıb. Yaşını da heç kəs bilmir. Bu barədə məhəllədə kimdən soruşsanız, cavabında: — Mən bu məhəlləyə gələndə Tarzan artıq qoca köpək idi, — deyir.
Ardı →

Mənim evimizə xidmətçi qadın tutmağa fikrim yox idi. Arvadım məcbur etdi.
Evdə hər gün bu sözləri eşidirdim:
— Üst mərtəbədə yaşayan Nərmingil qulluqçu tutublar. Əri aşağıda ehtiyat hissələr alıb-satır… Əsas maşını sata bilmir, ehtiyat hissələri satmaqla evinə qulluqçu tutub...
Hətta Pərizadgilin də qulluqçuları var. Sən isə ancaq mən elə yazıram, belə yazıram, — deyə basıb kəsirsən...
— A kişi, bizim qonşu Laləgil də qulluqçu tutubdur. Əri nal mıxı satmaq sayəsində zənginləşib. Bu dünya belə gəlib, belə də gedəcək, kimi nal mıxı satmaqla dövlətlənir, kimi da nal sayəsində adam olur.
— Ayfərgilin cüt-cüt qulluqçuları var. Çürük şinlərin sayəsində qarun kimi dövlətləndilər. Əllərim paltar yumaqdan, qab-qacaq təmizləməkdən qabar-qabar olub. Bu evdə on qəpiklik qiymətim qalmayıb. Heç kim məni adam yerinə qoymur. Nə balacası sayır, nə böyüyü sevir...
Səhər, axşam «qulluqçu, qulluqçu» — sözünü eşitməkdən baş-beynim dəng olmuşdu.
Axırda intihar etməyə qərar verən adam kimi, laqeydcəsinə:
— Çox gözəl, — dedim, — bir qulluqçu tapın, tutaq!

Ardı →

Ankarada, neçə ildən bəri görüşmədiyim çox yaxın bir dostumun evində qonaq idim. Səhər tezdən yuxudan oyanan kimi qəzet oxumasam, başqa iş görə bilmərəm. Mən qonaq yerində də bu vərdişimdən əl çəkmək istəməyib səhər tezdən xidmətçidən qəzet istədim. O, əvvəlcə özünü eşitməməzliyə vurdu. İkinci dəfə istəyəndə isə bir söz deməyib getdi. Mən elə bildim ki, o, qəzet gətirməyə getmişdir.
Bir az sonra dostumun arvadı salona gəldi.
— Sabahınız xeyir!...
— Sabahınız xeyir...
— Rahat yata bildinizmi?
— Çox rahat yatdım.
— Xidmətçidən qəzet istəmişsiniz?
— Bəli.
Qadın pıçıltı ilə dedi:
— Biz evimizə qəzet almırıq.
Mən də onun kimi pıçıltı ilə soruşdum:
— Nə üçün?
O yenə də pıçıltı ilə dedi:
— Əvvəllər hər səhər üç qəzet alırdıq, indi almırıq… Altı aydır evimizə qəzet gəlmir.
Mən yenə də pıçıltı ilə:
— Nə üçün yavaşcadan danışırsınız – deyə soruşdum.
O bir az da qulağıma tərəf əyilib dedi:
Ardı →