Hamiləlik psixologiyası nədən olur və hamilə bir qadına necə yanaşılmalıdır? Ana olan da olmayan da bilir ki, hamiləlik müddətində analığa namizəd olmaq ruhən bir çox şeyləri dəyişdirir ki, bunada hamiləlik psixologiyası deyilir.

Hamiləlik hər qadının hayatında bir dönüş nöqtəsidir. Hamilə olduğunu öyrənən hər qadın yeni bir dövrə girir. Bu dövrdə yaşanan fiziki dəyişikliklərin yanında bir də psixoloji dəyişikliklər yaranır.

Ardı →

Uşaq əmizdirən ananın həyat tərzi
Ananın həyat tərzi süd ifrazına təsir edir. Uşaq əmizdirən ana sağlam həyat tərzi keçirirsə, onun südü çox olur. Uşaq əmizdirən ana lazımınca dincəlməlidir. İşləyən analara doğuşdan sonra pullu məzuniyyət verilir. Uşaq əmizdirən ana imkan varsa doğuşdan sonra 2 həftə bütün gün dincəlməlidir. Belə etdikdə onun qüvvəsi və əmək qabiliyyəti daha tez bərpa olunacaq, süd ifrazı artacaqdır. Bundan sonrakı 4 həftədə də ana çox dincəlməli, ancaq uşağın qayğısına qalmalı və heç bir ağır iş görməməlidir. Ana xəstə deyilsə, doğuşdan sonra 7-ci həftədən başlayıbadi ev işlərini görə bilər, lakin onda da ağır, üzücü iş görmək məsləhət görülmür.

Ardı →

Amerikanın Pediatriya Akademiyası uşaqlar üçün təhlükəli olan qidaların siyahısını açıqlayıb. Akademiya aşağıdakı qidalarla bağlı valideynlərə xəbərdarlıq edib. Beləliklə, uşaqlar üçün təhlükəli olan qida maddələri aşağıdakılardır:
1-HAMBURGER: Hazırlanmasında ən zərərli yağ növü olan doymamış yağlardan istifadə edildiyi üçün hamburger uşaqlarda artıq çəkiyə zəmin yaradır və ürək-damar xəstəlikləri də başda olmaqla bir çox xəstəliyin riskini ciddi şəkildə artırır.
2. KARTOF QIZARTMASI: İçərisində yüksək miqdarda akrilamid maddəsi olduğuna görə tez-tez istifadə olunduqda damar sərtləşməsi, köklük və xərçəngə səbəb olur.
3. RƏNGLİ QƏND: İçində boyaq əmələ gətirən kimyəvi maddələri toplayan qəndlər diş çürüməsi başda olmaqla, köklük, şəkər, ürək-damar xəstəlikləri, xərçəng, yüksək təzyiq, iflic, asma, revmatizm, xroniki yorğunluq sindromu və sümük əriməsinə səbəb olur.
Ardı →

Cavan ananın uşağı ağlayanda o, çox narahat olur: uşağına kömək etmək istəyir, lakin nə etmək lazım gəldiyini bilmir.
Nə yeni doğulmuş uşaq, nə də südəmər uşaq səbəbsiz ağlamır. Uşaq da böyük adam kimi, yalnız hər hansı bir səbəb olduqda ağlayır. Buna görə də həmişə uşağa kömək etməyə çalışmaq lazımdır. Uşağı ağladan səbəbi aradan götürəndə o tez ağlamağı kəsir.
Ardı →

İnsan beyni inkişaf etdikcə son dərəcə açıq və işləndikcə işıldayan bir dəmir kimidir. Onu nə qədər bəsləsəniz inkişafını da o dərəcədə sürətləndirmiş olacaqsınız. Musiqi və ninnilər də körpənizin beyin hüceyrələri ilə ilk tanışlığı və xarici aləmə ilk xəbərdarlığıdır. Buna görə də ana bətnində olandan başlayaraq və xüsusi ilə də doğum sonrasından başlayaraq körpələrə həzin musiqi, klassik musiqi və ninnilər dinlətməyiniz tövsiyyə olunur.

Eşitmə duyğusunu unkişaf etdirməklə bərabər yaşadıqlarını da hafizəsində depolayan körpəniz doğumdan sonra bu metodla qarşılaşdıqda özünü rahat və xoşbəxt hiss edəcəkdir.

Ninni və musiqinin uşaqların həyatında rolu
Ninni və musiqi dinləmənin körpəniz üzərində meydana gətirdiyi müsbət təsiri xüsusi inkişaf sahələrinə görə fərqli başlıqlar altında qiymətləndirəcək olsaq da bunları söyləyə bilərik ki, körpənin zehni inkişafına etdiyi təsirləri saymaqla bitməz:

Məsələn, musiqi ilə erkən yaşlarda tanış olanlar, həm analitik və riyazi təfəkkür bacarıqlarına sahib olur, musiqi dinləmə qabiliyyətinin yaşıdlarına nisbətən daha çox inkişaf etdiyi müşahidə edilmişdir. Sinirlərin inkişafı körpələrdə qavrama bacarığının daha yaxşı inkişaf etməsinə səbəb olur.
Davamı →

Uşağınızın qida rasionunda bir sıra ərzaq qruplarının daxil edilməsi çox önəmli və olduğu kimi müəyyən ərzaqlar da vardır ki, onların uşaqlara verilməsindən yayınmaq qəti şəkildə tövsiyyə olunur.

Bu ərzaqlarla yaxından tanış olaq:

Şəkər
Şəkər immun sisteminin əsas zəiflədicisi olduğuna görə, şəkər immun stimullaşdırıcı (artırıcı) qida rasionuna daxıil edilməməlidir.  Hətta 100 qram miqdarında şəkər immun sistemini 50%-dək zəiflətməkdədir. Amerika Klinik Qidalanma jurnalı hələ 1973-cü ildə şəkərdən istifadədən yarım saat  sonra immun sistemini zəiflətmə effektinin yaranmasını və bu effektin beş saata qədər davam etməsini artıq məruzə etmişdi. Saxarozanın (ağ şəkər) istənilən qidalandırıcı  maddələrdən məhrumdur.

Bundan əlavə, şəkərin həzmi üçün vacib qidalandırıcı maddələr tələb olunur ki, bu da  uşağın orqanizmində olan qidalandırıcı elementlərin istehlakına səbəb olur. Şəkər müxtəlif gizli formada mövcud olduğundan savayı, həmçinin məxsusən uşaqlar üçün hazırlanmış hazır qida məhsullarının tərkibində var. Əksər uşaq ərzaq istehsalçıları qida  məhsullarında şəkərdən istifadə edir.

Baby Organix tək bir uşaq ərzaq istehsalçısıdır ki, şəkərdən istifadə etmir. Körpəlik mərhələsindən  hər hansı xüsusi istehsal olunmuş və satışda olan uşaq qidası adı ilə buraxılmış məhsullardan uzaq olmaq lazımdır. 2000-ci ilin may ayında çap olunmuş Ərzaq Komissiyasının hesabatı ilə 357 test edilmiş uşaq ərzaqlardan  57%-da yüksək səviyyədə şəkər aşkar olunub.

Ardı →

Yeni ana olmuş təcrübəsiz xanımları ana südü və əmizdirmə mövzusunda əslində, doğru olmayan məlumatlarla yükləyən qohum, dost və tanışlar həmişə var.

Onlar sözsüz ki, bu məsləhətləri xoş niyyətlə verirlər və əmizdirmə ilə bağlı yarana biləcək problemlərdən qorumağa çalışırlar. Amma təəssüf ki, bu cür məsləhətlər nəinki yeni olan analara kömək edir, bəzi hallarda onlar üçün problem yaradır. Əgər körpənizi əmizdirməyi qərara almısınızsa, onda mənfi fikirlərə qapılmayın.

Süd gələnə qədər süni qida vermək lazımdır.Çox geniş yayılmış səhv məlumatlardan biri doğuşdan sonrakı 3-4 gün müddətində ananın döşlərində körpəni qidalandırmaq üçün lazımi miqdarda südün olmamasıdır. Həqiqətən də, bu dövrdə ananın döşlərində süd olmur. Lakin tərkibində ana südündən qat-qat zəngin zülal olan ağuz südü olur. “Childbirth” Beynəlxalq Təlim Təşkilatının təqdim etdiyi sonuncu məlumatlara (2010) görə, ana südünün 100 ml-də 0.9 qr zülal olduğu halda, eyni miqdarda ağuz südünün tərkibindəki zülalalın miqdarı 2.3 qr təşkil edir. Ağuz südü verməklə körpənizin bütün qida ehtiyaclarını ödəmiş olacaqsınız və süni qidaya heç bir ehtiyac qalmayacaqdır.

Ana südü ilə bərabər körpəyə əlavə maye və qida lazımdır. Ana südü məişət dili ilə desək, həm yemək, həm də içməkdir. Körpənin ilk 6 ayında ana südündən başqa heç bir əlavəyə ehtiyacı yoxdur. Bunu eşidən nənənlər başını tutub, “Siz uşağa şirin çay vermirsiniz?” deyəcəklər. Aşraf R.N. (Ashraf R.N.) “Additional water is not needed for healthy breastfed babies in hot climate” (Acta Paediatrica Scandinavia 1993) adlı məqaləsində hətta qızmar yayın istisində belə ana südü ilə qidalanan körpəyə əlavə mayenin verilməsinin lazımsız olduğunu qeyd edir. İsti iqlim ölkələrində körpələrin sadəcə olaraq daha tez-tez əmizdirilməsini Qoldberg N. (Goldberg N.) və E. Adams (Archives of Diseases of Childhood 1983) “Supplementary water for breast-fed babies in a hot and dry climate-not really a necessity” adlı məqalədə tövsiyə edirlər.

Ardı →

Ana südü ilə düzgün qidalandırılmanın ən əsas prinsiplərindən biri – uşağı onun tələbatına görə yedizdirməkdir.

Bunun mənası nədən ibarətdir? Bunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, uşağı istənilən səbəbə görə (oyandı, ağladı, narahatdır və s.) əmizdirmək lazımdır. Yəni uşaq nə vaxt istəyirsə, nə qədər əmmək istəyirsə, bunun üçün ona müvafiq şərait yaratmaq lazımdır. Bu, yalnız uşağın yedizdirilərək doyuzdurulması uçün deyil, onun psixoemosional rahatlığı üçün də çox vacibdir. Uşağın özünü rahat hiss etməsi üçün, uşaq 1 saat ərzində 4 dəfəyədək əmizdirilə bilər. Bundan heç də qorxuya düşmək, çəkinmək lazım deyil. Bu yalnız ilk dörlərdə baş verə bilər. Daha sonra uşaq özünün fərdi qidalandırılma ritmini yaradır ki, bu zaman onun əmizdirilməsi arasında olan fasilələr get-gedə artmış olur.

Daha bir vacib göstərici əmizdirilmənin müddətidir ki, onu da uşaq özü tənzimləyir: uşaq özü ananın döşünü buraxmayana qədər onu döşdən ayırmaq olmaz! Əks halda, uşaq doymayacaq, ananın döş giləsində isə müəyən problemlər yarana bilər. Bütün uşaqlar heç də eyni qaydada əmmirlər – bəziləri hər hansı bir fasilə vermədən tez-tez əmir, digərləri isə əksinə, hər damcını belə iştahla yeyir. Ona görə bəzi uşağa doymaq üçün aktiv şəkildə 10 dəqiqə əmmək kifayət edirsə, digərinə bunun üçün yarım saat, bəzən isə daha çox vaxt lazım olur. Analar bunu mütləq nəzərə almalı və səbirli olmalıdırlar!

Ana südü ilə qidalandırılma zamanı heç bir qrafik və cədvəllərə əməl edilməsi lazım deyil. Tez-tez və uzunmüddətli əmizdirilmələr zamanı uşağın normadan çox yeyə biləcəyi qorxusunun ciddi bir əsası yoxdur. Çünki ana südü uşağın mədəsində ləngimir və 15 dəqiqədən sonra nazik bağırsağa keçir. Uşağın bağırsağı isə ana südünü praktik olaraq qeyri-məhdud miqdarda həzm etmək qabiliyyətinə malikdir!

Müəyyən olunmuşdur ki, ana südü özüözünü “həzm etməyə” kömək edir. Bildiyimiz kimi, onun tərkibində bir sıra fermentlər də vardır. Məhz onların təsiri altında südün tərkibində olan yağlar və digər qida maddələri tez bir zamanda asanlıqla həzm olunur. Beləliklə, uşaq öz orqanizminə heç bir zərər vermədən, praktik olaraq daim ana südünü əmərək onu mənimsəmək qabiliyyətinə malikdir!
Ardı →

Hıçqırıq nədir?
Sinə boşluğu ilə qarın boşluğunu bir-birindən ayıran diafraqma əzələsinin birdən sıxılması nəticəsində reallaşan ani nəfəs alınmasına hıçqırıq deyilir. Bu vaxt səs tellərinin olduğu hissə bağlanar və buradan keçən hava ani olaraq kəsilər. Bu vəziyyət hıçqırığın çıxardığı səsin səbəbidir.

Hıçqırıq Səbəbləri
Səbəbləri çox müxtəlifdir. Bununla birlikdə, çox yemək, həzmsizlik, acı, ədviyyatlı və isti yeməklər, spirtli və turşulu içkilər, mədə qazı və sinir narahatlıqları ən çox rast gəlinilən səbəblərdir. Həm də bəzi beyin, ürək, qaraciyər, bağırsaq xəstəlikləri ilə yanaşı sətəlcəmdə də görülə bilər. Bu səbəblə davamlı və uzun sürən hıçqırıqlarda həkimə müracitə etmək lazımdır.
Ardı →

Hormonal, fiziki və psixoloji dəyişiklərin sıx yaşandığı hamiləlik dövrü ilə əlaqədar qadınları maraqlandıran müəyyən mövzular var. Həkim Gürkan Zorlunun hamiləlikdə ən çox soruşulan 15 suala verdiyi cavabları və tövsiyələri aşağıdakılardır: 

1. Hamiləlik boyunca hər ay neçə kq  kökəlmək olar?
-Hamiləlik boyunca bədən çəkiniz 9-13 kq arasında artacaq. Hamiləliyinizin ilk 3 ayında 0-3 kq arta bilərsiniz. İlk 3 aydan etibarənsə bədən ağırlığınız da, hər ay 1-1,5 kq artmalıdır.

2. Hamiləlikdə cinsi əlaqə təhlükəlidirmi?
-Daha əvvəlki hamiləliklərinizdə açılış, erkən doğum kimi problemlə qarşılaşmamısınızsa, cinsi əlaqə məhdudlaşdırılmaya bilər. İlk aylarda hamiləliklə bağlı şikayətləriniz, son aylarda da qarın böyüməsi səbəbiylə, cinsi istəyinizdə azalma ola bilər. 3-cü və 6-cı aylar arasında isə hormon səviyyəsindəki artım, hamilə qalma qayğısının olmamasına görə isə cinsi istəkdə artma görülə bilər.

3. Ürək bulanma və qusma məni çox narahat edir, bundan necə xilas ola bilərəm?
Bu vəziyyət sizin üçün stress qaynağı olursa və həyatınıza mənfi təsir edirsə, bu təklifləri diqqətə ala bilərsiniz:
— Səhərlər yataqdan qalxmazdan əvvəl bir neçə duzlu biskvit, ləbləbi kimi quru qidalar yeyə bilərsiniz.
— Xüsusilə qusma yolu ilə maye itirirsinizsə, bol miqdarda su içməlisiniz.
— Qəbiz olmamaq üçün, gündə 6-8 stəkan su için.
— Gündəlik fəaliyyətinizi artırın və hər gün nizamlı olaraq məşq edin.

4. Xüsusilə isti havalarda ayaq biləklərim şişir. Bu vəziyyət hansısa təhlükənin işarəsidirmi?
-Hormonların təsirilə bədəndə su və duz tutulması, ayaq üstə çox qalanda və ya oturanda ayaqlarda şişmə olması normal qəbul edilir. Bu vəziyyətin yaradacağı narahatlığı azaltmaq üçün ayaqlarınızı yuxarı qaldırın, yeməklərinizdə duzu azaldın, rahat ayaqqabı və başmaqlar geyin. Şişliklər sizi çox narahat edirsə, korsetli corablar geyə bilərsiniz.
Ardı →