Рейтинг
+35.68

Azərbaycan ədəbiyyatı

42 üzv, 268 topik
Rubrika haqda RSS

Mirzə Ələkbər Sabir və uşaq ədəbiyyatı

Mirzə Ələkbər Sabir yalnız böyük satirik deyildir, həm də uşaq ədəbiyyatının inkişafında xüsusi xidmətləri olan şəxsiyyətlərdən biridir. «Beynəlmiləl» kimi son dərəcə ciddi şeiri yazan qələmdən incə ruhlu uşaq şeirləri də çıxmışdır. O, məktəbdarlıqla yanaşı, «Dəbistan» və «Rəhbər» jurnallarında, «Birinci il», "İkinci il", «Yeni məktəb» dərsliklərində, həmçinin «Səda», «Həqiqət», «Günəş» və s. qəzetlərdə əsərləri ilə daim iştirak etmiş, «Yaz günləri», «Uşaq və buz», «Qarınca», «Cütçü», «Molla Nəsrəddinin yorğanı», "Əskik alıb, artıq satan tacir", «Yalançı çoban», «Uşaqlara», «Analar bəzəyi» kimi şeir və mənzum nağılları, həmçinin İ. Krılovdan tərcümə etdiyi «Qarğa  və  Tülkü» təmsilini qələmə almışdır.

Davamı →

Qafqazın birinci adamı - Yaxud bir ailədə iki Şeyxülislam

«1875 sənəsi son baharında uzun ağ saqqallı, möhtərəm bir ixtiyar ilə on bir-on iki yaşlarında arıq vücudlu bir çocuq Qafqaz valisi böyük knyaz Mixail Nikolayeviçin möhtəşəm yazı masası önündə bulunuyorlardı. Rus şahzadənin arxasında nəzərinin nüfuz və şiddəti dərhal gözə çarpan çərkəs əlbisəli bir miralay ayaqda duruyordu. Yaşıl sarığı, dəvə tükündən qolsuz əbası ilə ehtiramkar vəziyyətdə olan miralay ixtiyarın ricalarını valiyə eynən tərcümə etmədi: — »Şeyx Əhməd Səlyani, bu yetim çocuğun Tiflis gimnaziya kurslarından birisinə yerləşdirilməsini xahiş edir" dedi. Şeyx Əhməd Salyani, Şərq tərbiyəsinə taban hafidiyçün (nəvəsi üçün) məktəb seçimini də canişin şahzadənin iradəsinə buraxmışdı. 

Davamı →

Aminlə başlayan duamın yazısı

Ədəbi mühit də həyatın bir guşəsidir. Dəyişimləri, gəlişi-gedişi var bu aləmin də. Bir az da söz kürsüsüdür ədəbiyyat aləmi. Ürəyində sözü olanlar, Qələmə gücü çatanlar özlərində cəsarət tapıb sözlərini başqalarına da eşitdirmək istərlər. Ya da bu sonrakı mərhələ olur.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı yenə öz ritmi ilə gələnləri qarşılayır, gedənləri yola salır. Haqqı çatmayanları zamanın ələyindən keçirib unutdurur, haqqı çatanları Haqqa çatandan sonra da fani dünyada belə əbədiyaşar edir əlahəzrət SÖZ. Bu yazımızda ədəbi cameədə maraqlı hekayələri ilə diqqət çəkməyi bacarmış Sumqayıt ünvanlı, Göyçə — Qaraqoyunlu kökənli gənc yazar Amin Namazlının barəsində fikirlərimi bölüşmək istədim.

Davamı →

Azərbaycan bayatılarında ümumi məzmun məsələləri - Nuridə İsmayılova

Azərbaycan xalqının ruhuna uyğun şeir forması dedikdə ağıla gələn iki janrdan biri bayatıdır. Bayatının ümumi məsələləri barədə indiyədək çox yazılıb. Amma əksmənalı bayatılar haqqında bir o qədər məlumat yoxdur. Əksmənalı bayatılar sırf əksmənalı sözlər vasitəsilə yaranmır. Onlarda məna ziddiyyət təşkil edir. Məsələn, yazdığım belə bir bayatıya diqqət yetirək:

Əzizinəm, gecədir.
Nəm gözlərin gecədir.
Qəmlə yoldaş olanın
Bir dostu da gecədir.

Davamı →

İlahi eşqin Zəlimxan Yaqubu

 Orta məktəbi yarılamış vaxtlarım idi. Utanıb üzə çıxarmadığım beş-altı şeirimlə nəfəs alırdım. Hərdən açıb oxuyur, qəribə bir həzz alır, saralmış vərəqləri gizli xəzinə kimi yenidən hansısa kitabın arasına qoyurdum. Bir dəfə televizorumuzda dərinnəfəs, şələbığ bir kişi şeir deyirdi. Atam televizorun səsini artırdı. Anam dördayağın üstündə yaydığı yuxadan əl çəkib oxlovunu astaca dördayağın qırağına döyəclədi ki, sakit olaq. Ailəlikcə hamımız köhnə "əlli iki ekran" televizordakı kişiyə qulaq asırdıq. Kişi gah danışır, gah da şeir söyləyirdi. Bayaqdan fətir gözləyən ailə peçin üstündə yanan yuxadan xəbərsiz ekrandan asılmışdı. Kişi elə danışırdı, elə danışırdı ki, elə bil bu saat ekranı yarıb evimizə girəcəkdi.
Davamı →

Bakını niyə xaraba qoydular

Həmid Piriyevin hekayələrindəki razyana qoxusu çoxdan məni özünə çəkib, hələ Nərmin Kamal son müsahibəsində onun haqqında danışmamışdan, Seymur Baycan bu yaxında yazı yazmamışdan əvvəl.
Onun hekayələrini birinci dəfə oxuyanda Abşeronun, Bakı bağlarının havasını duymuşdum, qeyri-ixtiyari uşaqlığım yadıma düşmüşdü. Deyəsən, “Şaftalı çiçəkləri fəsli” adlanan həmin hekayəsini oxuyandan sonra Həmiddən müsahibə də götürmüşdüm.

Davamı →

Milli düşüncə tariximizdə Mir Cəlal

XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan tarixinə sovet istilası dövrü kimi daxil olsa da, ədəbiyyat tariximiz üçün bu mərhələ böyük önəm kəsb etmiş, ədəbiyyatşünaslığımızın inkişafı istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Əsrin 20-ci illərindən başlayaraq Azərbaycan ədəbiyyatının klassik irsinin toplanması, tədqiqi, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi və onun dövrləşdirilməsi ilə bağlı konsepsiyaların işlənməsi, müxtəlif nəzəri müddəaların irəli sürülməsi, çoxsaylı ədəbiyyatşünaslıq əsərlərinin ortaya çıxması, həm də bütün bu işlərin Qərb, Avropa, türk və rus ədəbi-nəzəri fikri ilə müqayisədə reallaşması prosesinə start verilmişdi. Əvvəla, bunun üçün münbit zəmin var idi. Çünki sovet quruculuğu marksizm-leninizm ideologiyasına söykənirdi.

Davamı →

Nizami yaradıcılığında təsəvvüf

Nizamini təsəvvüf baxımından təhlil etmək üçün ilk növbədə onun əsərlərini orijinaldan oxumaq, təsəvvüfi terminologiyaya, simvol və məcazlara bələd olmaq, digər sufi şairlərin əsərləri ilə tanış olmaq lazımdır.
Fikrimizcə, Nizaminin «Xosrov və Şirin» əsəri ilə ən çox üstə-üstə düşən məqamların müşahidə edildiyi əsər Əttarın «Xosrovnamə» məsnəvisidir. Əttar bu əsərin əvvəlində bir dostunun xahişi ilə özünə xas olan tərzdə, yəni aşiqanə dastan, mənzum roman şəklində əsər yazdığını qeyd edir. Əttarın «Xosrovnamə»sini bəzən, onun təsəvvüfi olmayan yeganə əsəri kimi qiymətləndirsələr də, əslində bu əsər də təsəvvüfi məzmundadır. Lakin bu mənzum eşq dastanında təsəvvüf, Əttarın digər əsərlərində olduğu kimi qabarıq şəkildə görünmür, Nizaminin əsərlərindəki kimi, daha dərin qatlarda, daha gizli və simvolik şəkildə ifadə edilir.

Davamı →

Aybəniz Vəkilova haqqında xatirələr

Aslan SALMANSOY
vurğunşünas

Hörmətli, Azər Turan!
Müqəddəs Vurğun ocağına doğma bir ailənin üzvü kimi Siz də yaxşı bilirsiniz ki, Aybəniz xanım fədakar əməyi və atasına olan tükənməz  sevgisi ilə  öz adını Səməd Vurğunun ev-muzeyini yaradanların və yaşadanların ön sırasına əbədi həkk etmişdir: o, uzun illər muzeyin baş mühafizi vəzifəsində çalışmış və işlədiyi müddətdə (sonralar isə direktor kimi) həm şairlə bağlı əşyaları – eksponatları toplayıb hifz etmiş, sistemləşdirmiş, həm də atasının ruhunun “qaraçuxası” –fədakar keşikçisi, qoruyucusu olmuşdur.

Davamı →