Şiringül Musayevanın yaradıcılığına az-çox bələdəm. Yazmaq, çap olunmaq xatirinə yazmayan az söz adamlarından biri də Şiringül xanımdır. Özünəməxsus dəst-xətti ilə digər yazarlardan fərqlənir.
Onun çox orijinal ədəbi priyomla qələmə aldığı «Qarımışın monoloqu» hekayəsi bəzilərinə ictimai və sosial mövzuda yazılmış nəsr əsəri kimi görünə bilər. Amma Şiringül xanım Qarımışın özü ilə ürək söhbətini məişət mövzusundan bəşəri ideyalar və narahatlıqlar səviyyəsinə qaldıra bilmişdir. Məişətlə bəşəriliyin uğurlu sintezi nəticəsində oxunaqlı hekayə yaranmışdır.
O, oxucunu yormur, fikirləri axıcı və səmimidir, folklöru və şifahi xalq ədəbiyyatını dərindən bilir, atalar sözlərinə, zərb-məsəllərə tez-tez müraciət edir. Maraq üçün saydım, yazıçı «Qarımışın monoloqu»nda 22 atalar sözü ilə hekayənin süjet xəttinə, kompozisiyasına aydınlıq gətirmiş, al-əlvan naxışlar vurmuşdur. Şiringül xanımın cümlələrinin məna yükü ağırdır, zəngin informasiya daşıyıcısıdır.
Davamı →

 

Şiringül Musayeva yaradıcılığında "ÜMİDLƏR YAYILSIN SABAHLARINA..." hekayəsi
müasir dastançılığın ən gözəl nümunəsidir
 
Azərbaycan ədəbiyyatı dünyanın ən zəngin ədəbiyyatıdır. Əhalisinin say tərkibini mükəmməl qələm sahiblərinə nisbətdə müəyyənləşdirməklə bunu isbata ehtiyac olmadan sübuta yetirmək mümkündür.
Ədəbiyyatın zənginliyi şifahi xalq ədəbiyyatı ilə yazılı mənbələrin vəhdətindən yaranır. Dünya şöhrətli dahi Nizami Gəncəvidən üzübəri şifahi xalq ədəbiyyatından, xalq folklorundan bəhrələnmək tendensiyası mövcud olmuş və çox güman ki, hələ neçə qərinələr davam edəcəkdir. Demək olar ki, xalq folkloruna müraciət etməyən qələm sahibi yoxdur. Elə ona görə də söz sahiblərinin əsərlərinin çəkisi çox zaman onun xalq folklorundan necə istifadə etməsindən asılı olur.
Davamı →

Mirvarid Dilbazi XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindəndir. O, 1912-ci il avqustun 19-da Qazax rayonunun Xanlıqlar (indiki Musaköy) kəndində anadan olmuşdur. 

Dilbazilər soyadı Nadir şahla bağlıdır. Mənası: “ürəkli adam”-deməkdir. XVI yüzilin sonlarında Səfəvi-Osmanlı müharibəsinədək Qazax bölgəsində yaşamış çoxsaylı nəsil şəcərəsi olan tayfadır.

Mirvarid Dilbazi 1994-cü ildə çap olunmuş “Bənövşələr üstə göz yaşları” xatirələr kitabında yazırdı: “XVII, XVIII və XIX yüzilliklərin axırına qədər nəslimiz ziyalı mülkədar nəsli təmsil etmişdir...”

Məşhur Azərbaycan ədəbiyyatşünası Firudin bəy Köçərlinin “Azərbaycan ədəbiyyatı” kitabında ana tərəfi Dilbazilər olan Kazım ağa Salik, Mustafa ağa Arif (Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının ilk nümayəndələrindən biri) haqqında məlumatlar qələmə almışdır ki, oların da nəsil şəcərəsi Dilbozlara gedib çatır.
Davamı →

Əsədullayeva Ümm-Əl-Banu Mirzə qızı (Banin) — Fransada yaşayıb-yaratmış azərbaycanlı yazıçı olub. Məşhur Azərbaycan milyonçuları Şəmsi Əsədullayevin və Musa Nağıyevin nəvəsi, Azərbaycan Demokratik Respublikasının nazirlərindən biri, milyonçu Mirzə Əsədullayevin qızı olan Ümmülbanu 1905-ci ilin yanvar ayında anadan olub.

Sonralar o öz taleyi haqqında yazırdı: “Mən doğma anamı tanımırdım. Çünki, gözünü açanda o artıq dünyasını dəyişmişdi”. Onun dünyaya gəlişi kimi, sonrakı həyatı da rəvan keçmir. Hakimiyyətə gələn bolşeviklər atasını həbs edirlər, babalarının var-yoxu əllərindən alınır. O, atasını həbsxanadan qurtarmaq, ölkədən çıxmaq üçün istəmədiyi, lakin hörmətli bir şəxsə ərə gedir.

O, 19 yaşında Türkiyədə əri Balabəy Qocayevdən ayrılaraq Parisə doğmalarının yanına yollanır. Fransada maneken, mağazada satıcı, dəftərxanada katibə, tərcüməçi işləyir… Sonradan Banu fransalı dostlarının məsləhəti ilə xatirələrini qələmə almağa başlayır.
Davamı →

Xurşidbanu Natəvan Qarabağın sonuncu hakimi Mehdiqulu xan Cavanşirin qızı, Qarabağ xanlığının banisi İbrahimxəlil xanın nəvəsidir. 1832-ci ildə Şuşada anadan оlan bu qız ailənin yeganə övladı və Qarabağ xanlarının sоnuncu vərəsəsi оlduğu üçün onu sarayda “ Dürrü yeкta” (Təк inci) çagırardılar. Xalq arasında isə Xan qızı adı ilə məşhur idi. 1845-ci ildə Mehdiqulu xanın vəfatından sonra onun bütün hüquqları qızı Xurşidbanuya keçir.

Xurşidbanu Azərbaycan mədəniyyəti tarixində lirik şair və rəssam kimi şöhrət tapmışdı. Ərəb və fars dillərini mükəmməl bilən Natəvan Nizami, Füzuli və Nəvai kimi nəhəng klassiklərin əsərlərini mutaliə edir və onların yaradıcılığından bəhrələnirdi. O, təkcə yazdığı şeirlərlə deyil, xeyirxahlığı ilə də ad çıxarmışdı. Natəvan kasıblara, kimsəsizlərə əl tutmaqla bərabər, Şuşaya su çəkdirmişdi. Onun çəkdirdiyi bulaq “Xan qızı bulağı” adı ilə məşhur idi. Xan qızı Şuşada “Məclisi-ün” (dostluq, ülfət məclisi) yaratmış və onun bütün xərclərini öz üzərinə götürmüşdü. O, şeirlərini “Natəvan”, yəni “kimsəsiz”, “köməksiz” təxəllüsü ilə yazırdı. Qələmini qəzəl janrında da sınayırdı.
Davamı →

Ağabəyim ağa — azərbaycanlı şairə, Qarabağ xanı İbrahimxəlil xanın qızı, Azərbaycanın tanınmış şairəsi Xurşid Banu Natəvanın bibisi, İran şahı Fətəli şahın arvadı. Ağabəyim 1780-ci ildə Şuşada Qarabağ xanı İbrahimxəlil xanın ailəsində anadan olmuşdu. Hələ gəncliyində şeirlər yazmışdı.

Ağa Məhəmməd şah Qacar 1797-ci ildə Şuşada qətlə yetiriləndən sonra taxta Fətəli şah çıxır. Fətəli şah “hər iki tərəfin xatircəmliyi üçün” İbrahimxəlil xana öz qızı Ağabəyim ağanı hərəmxanasına göndərməsini istəyir. İbrahimxəlil xan 1801-ci ildə bu nigaha qol qoyur və öz sevimli qızını İran hökmdarı Fətəli şaha ərə verir.

Ağabəyim Ağa qabiliyyətli, bacarıqlı və gözəl olmaqla bərabər, həm də çox vətənpərvər bir xanım idi. O, dəfələrlə dustaqların zindandan azad edilməsinə, əsirlərin buraxılmasına, ölüm hökmünə məhkum edilmişlərin əfvinə nail olmuşdu.

Mənbələr göstərir ki, Ağabəyim Ağa atasının vəziri Molla Pənah Vaqifdən dərs almış, sonradan fransız dilini öyrənmiş, dövrünün bir sıra şəxsiyyətləri ilə məktublaşmışdı. 1811-ci ildə o, Fransa imperatorunun arvadı ilə görüşmüş, onun vasitəsilə Napoleon Bonaparta məktub göndərmişdi.
Davamı →

Aradan bir müddət ötdü.Kərim  demək olar ki,hər gün təkidlə zəng edir,Güləri görüşə çağırırdı.Gülər isə böyük səhvə yol verdiyini,odla oynadığını artıq başa düşmüşdü. Artıq bu od şölə çəkib yanmaqda,Güləri də,Kərimi də yandırmaqda idi..Gülərin ona yazığı gəlirdi,bu odu söndürmək üçün yollar arayırdı.Odur ki,Kərimə görüşə gələcəyinə söz verdi.

 Böyük bir tərəddüdlə görüşə getdi. Kərim bağın ən dərin guşəsində oturacaqda əyləşmişdi.Güləri görcək cəld ayağa durdu,ona tərəf yeridi.
Davamı →

Ey ,Füzuli, eşq mənin qılma nasehdən qəbul
Əql tədbiridir ol,sanma ki,bir bünyadı var.

Külək yarpaqları süpürləyə-süpürləyə səki boyu qovurdu və adama elə gəlirdi;yarpaqlar zar-zar ağlaşır;küləyin haqsızlığından artıq təngə gəldiklərin kiməsə,nəyəsə eşitdirmək istəyir.Elə bil,yarpaqlar azacıq dincəlmək,elə dünəndə qalan öz yaşıl,-tumurcuq ömürlərin heç olmasa xəyallarında yenidən canlandırmaq istəyir,küləksə buna aman vermir,taleyin hökmü kimi əsirdi.Sanki, külək də əsməkdən cana doymuşdu, elə bil ,onu da məcbur etmişdilər və o da yarpaqları hirsindən,hikkəsindən qovurdu.
Davamı →

Deyirlər ki,qarımışlar o biri qızlara nisbətən daha çox ailəyə,evə bağlı qızlar olurlar.Onların işi-peşəsi hər şeyi saf-çürük etmək,başqalarının qayğısına qalmaq,problemini həll etməkdir.Özgələrin problemin həll etmək də həmişə xeyir gətirmir.Bu barədə atalarımızın gözəl bir məsəli də var:el üçün ağlayan gözsüz qalar.
 Atalarımızın belə bir məsəli də var:sonalayan sona düşər.
 Mən indi sona düşmüşəm.Amma bu barədə gərək sona düşməmişdən fikirləşəydim.Sonrakı peşmançılıq fayda verməz,yaxud müsəlmanın sonrakı ağlı.Bu müsəlmanın sonrakı ağlı da toydan sonra dınqıltı misalındadır,çünki mənim kimi bir qarımış sonradan nə qədər ağıllansa da əvvəlki gözəlliyini,təravətini,cazibəsini bir də geri qaytara bilmir.
Davamı →

Ramiz Rövşən müsahibələrinin birində belə demişdi: “Bir mövzuda iki şair şeir yazar, birinə mükafat verərlər, o birini edam edərlər”.

***

Başqa bir müsahibəsinə isə özü haqqında belə söyləyib: “Beş-altı şeir yazmışam, bunu mənə bağışlamayacaqlar”.

***

Məclislərin birində Aqşin Yeniseylə Ramiz Rövşən bir yerdəymiş. İçib keflənəndən sonra Aqşin Ramiz müəllimlə zarafatlaşmaq istəyir:
Davamı →