Рейтинг
+35.68

Azərbaycan ədəbiyyatı

43 üzv, 283 topik

Bakını niyə xaraba qoydular

Həmid Piriyevin hekayələrindəki razyana qoxusu çoxdan məni özünə çəkib, hələ Nərmin Kamal son müsahibəsində onun haqqında danışmamışdan, Seymur Baycan bu yaxında yazı yazmamışdan əvvəl.
Onun hekayələrini birinci dəfə oxuyanda Abşeronun, Bakı bağlarının havasını duymuşdum, qeyri-ixtiyari uşaqlığım yadıma düşmüşdü. Deyəsən, “Şaftalı çiçəkləri fəsli” adlanan həmin hekayəsini oxuyandan sonra Həmiddən müsahibə də götürmüşdüm.

Davamı →

Milli düşüncə tariximizdə Mir Cəlal

XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan tarixinə sovet istilası dövrü kimi daxil olsa da, ədəbiyyat tariximiz üçün bu mərhələ böyük önəm kəsb etmiş, ədəbiyyatşünaslığımızın inkişafı istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Əsrin 20-ci illərindən başlayaraq Azərbaycan ədəbiyyatının klassik irsinin toplanması, tədqiqi, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi və onun dövrləşdirilməsi ilə bağlı konsepsiyaların işlənməsi, müxtəlif nəzəri müddəaların irəli sürülməsi, çoxsaylı ədəbiyyatşünaslıq əsərlərinin ortaya çıxması, həm də bütün bu işlərin Qərb, Avropa, türk və rus ədəbi-nəzəri fikri ilə müqayisədə reallaşması prosesinə start verilmişdi. Əvvəla, bunun üçün münbit zəmin var idi. Çünki sovet quruculuğu marksizm-leninizm ideologiyasına söykənirdi.

Davamı →

Nizami yaradıcılığında təsəvvüf

Nizamini təsəvvüf baxımından təhlil etmək üçün ilk növbədə onun əsərlərini orijinaldan oxumaq, təsəvvüfi terminologiyaya, simvol və məcazlara bələd olmaq, digər sufi şairlərin əsərləri ilə tanış olmaq lazımdır.
Fikrimizcə, Nizaminin «Xosrov və Şirin» əsəri ilə ən çox üstə-üstə düşən məqamların müşahidə edildiyi əsər Əttarın «Xosrovnamə» məsnəvisidir. Əttar bu əsərin əvvəlində bir dostunun xahişi ilə özünə xas olan tərzdə, yəni aşiqanə dastan, mənzum roman şəklində əsər yazdığını qeyd edir. Əttarın «Xosrovnamə»sini bəzən, onun təsəvvüfi olmayan yeganə əsəri kimi qiymətləndirsələr də, əslində bu əsər də təsəvvüfi məzmundadır. Lakin bu mənzum eşq dastanında təsəvvüf, Əttarın digər əsərlərində olduğu kimi qabarıq şəkildə görünmür, Nizaminin əsərlərindəki kimi, daha dərin qatlarda, daha gizli və simvolik şəkildə ifadə edilir.

Davamı →

Aybəniz Vəkilova haqqında xatirələr

Aslan SALMANSOY
vurğunşünas

Hörmətli, Azər Turan!
Müqəddəs Vurğun ocağına doğma bir ailənin üzvü kimi Siz də yaxşı bilirsiniz ki, Aybəniz xanım fədakar əməyi və atasına olan tükənməz  sevgisi ilə  öz adını Səməd Vurğunun ev-muzeyini yaradanların və yaşadanların ön sırasına əbədi həkk etmişdir: o, uzun illər muzeyin baş mühafizi vəzifəsində çalışmış və işlədiyi müddətdə (sonralar isə direktor kimi) həm şairlə bağlı əşyaları – eksponatları toplayıb hifz etmiş, sistemləşdirmiş, həm də atasının ruhunun “qaraçuxası” –fədakar keşikçisi, qoruyucusu olmuşdur.

Davamı →

Pikassonun göyərçini qonub sənin çiyninə

Görkəmli şəxsiyyətlər haqqında, özü də poema kimi irihəcmli janrda yazmaq elə də asan deyil, üstəlik də poema janrının son illərdə ikinci plana çəkildiyi, indi bir çoxlarının poemaya vaxtilə çox populyar olan bir yapon filmindəki sayaq dənizdən qəfil baş qaldıran dinozavr kimi baxdığı bir vaxtda. Poema poeziyanın romanıdır və bu janra müraciət şairdən geniş poetik diapazon, yüksək ilham, çoxillik bədii təcrübədən əlavə, həm də dəbə qarşı dayanmaq qətiyyəti, axına qarşı üzmək cəsarəti tələb edir. Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Birinci ledi, görkəmli ictimai-siyasi xadim, Heydər Əliyev Fondu və Azərbaycan Mədəniyyət Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyeva haqqında "Ömür" poemasını qələmə almaqla Adil Şirin bütün bu özəlliklərə malik olduğunu göstərir.

Davamı →

Azərbaycan nizamişünaslığındakı təhrif və interpretasiyalara bir nəzər

Dünya nizamişünaslığına nisbətən daha gənc olan Azərbaycan nizamişünaslığının tarixi təqribən bir əsr öncədən başlayır. Müxtəlif siyasi ideologiyaların bir-birini əvəz etdiyi bu zaman kəsiyində nizamişünaslıq, təbii ki, eyni səviyyədə diqqət mərkəzində olmamışdır. Çar Rusiyasının tabeliyində olduğumuz dövrdə təməli atılan Azərbaycan nizamişünaslığını sovet dövründə çeşidli maraqlar müşayiət etmiş, nəticədə çoxsaylı monoqrafiyalar ərsəyə gəlmiş və müstəqillik dövründə, əsasən, həmin məktəbin ənənələri davam etdirilmişdir. Bu yaşadılan ənənələrdə, təəssüf ki, sovet dövrünün siyasi-ideoloji baxışı və ondan qaynaqlanan ədəbi yozumların da güclü təsirini görmək və aşkarlamaq mümkündür.

Davamı →

Cəfər Cabbarlının yenilikçi Firuzəsi

Cəfər Cabbarlının “Firuzə” hekayəsi qadın azadlığına, Azərbaycan qadınının cəmiyyətdəki mövqeyinə, azad söz haqqına, təhsil almaq hüququna toxunub, dəstəkləmə mövqeyi tutmaq cəhətindən müəllifin digər hekayələrinin içində ən təsirlilərindən biridir. Onun “Firuzə” hekayəsi həcminin və obrazlarının sayının azlığına baxmayaraq, Azərbaycan ədəbiyyatı üçün mövzu və problematika baxımından çox böyük əhəmiyyətə malikdir.

Davamı →

Nizami Gəncəvinin yaradıcılığı Xəlil Rza Ulutürkün tərcümələrində

İstiqlal şairi Xəlil Rza Ulutürk XX əsr Azərbaycan poeziyası və bədii tərcümə məktəbinin görkəmli nümayəndəsidir. O, tərcüməçilik fəaliyyətinə 1955-ci ildən başlayıb və bu sənəti ömrünün sonunadək davam etdirib.
Xəlil Rza azadlıq, istiqlal, millilik, vətənpərvərlik, humanizm məsələləri ilə bağlı əsərləri dilimizə çevirməyə səy göstərib ki, bu da onun azadlıq və bəşərilik ruhundan irəli gəlib. Şair tərcümə etdiyi əsərlərdə zəngin mental təfəkkürünü diqqətdə saxlayıb.

Davamı →

Əsərləri bütün dövrlər üçün əvəzsiz xəzinə olan şair

“Azərbaycanın Gəncə şəhərində dünyaya göz açan Nizami Gəncəvinin əsərləri bütün dövrlər üçün əvəzsiz xəzinədir. Dahi Nizaminin yaradıcılığı digər xalqlar üçün də böyük əhəmiyyət daşıyır...” Xalqımızın şair oğlu Nizami Gəncəvi haqqında bu fikirləri şərqşünas-alim, Neapol Şərqşünaslıq Universitetinin professoru Mineli Bernardi qeyd edib. Nizami öz zamanında poeziya meydanında istedadı ilə hünər göstərən yeganə şair deyildi. O dövrdə Əbülüla Gəncəvi, Məhsəti Gəncəvi, Qivami Gəncəvi, Xaqani Şirvani kimi dövrünün tanınmış sənətkarları var idi. Şeirləri ilə şöhrətlənən, əsərləri dillər əzbəri olan bu şairlərin arasında Nizami Gəncəvi Günəş kimi parlayaraq yüksəldi. Bu parlaqlıq, bu yüksəklik o qədər heyrətamiz oldu ki, böyük şair, musiqiçi, filosof Əmir Xosrov Dəhləviyə (1253-1325) bu misraları yazdırdı:

Davamı →