“Geriyə boylananda” adlı bir yazı yerləşdirmişdim.  Əslində ordakı məğzdən yola çıxaraq çox misallar çəkmək olardı və bu gün burda yazacağım yazını da qısaca olaraq orda qeyd etmək olardı, amma istədim ki bunun barəsində ayrıca mövzu olsun. Belə ki, biz məktəb bitirərkən düşünürük ki, ali təhsil ocağına sənəd verək, imtahanlardan uğurlu nəticələr əldə edək və qəbul olaq. Çoxları artıq nəyi istədiklərini çox yaxşı bilirlər, çoxları isə yox. İkinci halda olanlar üçün əsas olan universitetə qəbul olmaqdır. Hansı qrupun, hansı sənətin olması önəmli deyil. Əsas odur ki, qəbul olsunlar. Özü də ən maraqlısı da budur ki, oxumayanlar bir yana, oxuyan uşaqlar içində də belə hallara çox rast gəlinir.

Qəbul olmama qorxusu, keçid balının çoxluğu, valideynin təkidi və ya indi hansı sahədə yaxşı pul var və s. səbəblərdən dolayı hara gəldi qəbul olmaq istəyirlər. 

Amma bir anlıq dayansalar, gözlərini yumub həqiqətən də nə istədiklərini düşünsələr... Mən əminəm ki içlərindəki hiss onlara çox gözəl yol göstərəcək və o da öz istədiyini seçəcəkdir. Sabahkı gəlcək bu günkü seçimdən asılıdır. Sən bu gün yaşayırsan və sabah da inşallah qarşında gələcək var və sən təsəvvür et ki, sən bu gələcəyini istəmədiyin işə sərf edərək yaşayacaqsan. Yorula-yorula, bezə-bezə. Halbuki istədiyin sənnətə yiyələnib, sevdiyin, sənə maraq verən bir işlə məğul olsan necə də yaxşı olar.

Düzdür indi “əsas odur ki qəbul olum” fikri daha çox da o səbəbdən yaranır ki, diplomun elə də önəm daşımadığını düşünürük. “Əsas diplom olsun, mən özüm harda istəsəm işləyə bilərəm!” 

Bizim bəlamız da elə burdan başlayır. Biz daima rüşvəti pisləyirik, amma bunuözümüz üçün gərəkli sayır, öz həyatımızda buna yol açır və beləliklə, özümüz yerə batır, rüşvətin başını bir az daha uca edirik, elə ucalıq ki, onu sonra yerə salmaq çətin gəlir. Daha sonra da ki, sənətə yaxşı bələd olmamış bir işə başlayıb, hər şeyi üzümüzə-gözümüzə bulaşdırırıq. Çünki ciddi sahələrdə ciddi və dəqiq olmalısan, məsuliyyətli və vicdanla davranmalısan. Amma biz savad yetərsizliyindən o işə qurşanırıq, sonrası da ki hamımıza bəllidir... Hər nə isə deyəsən yavaş-yavaş mövzudan yayınıram. Qayıdaq bəhsimizə.

Mənim əziz bir adamım Rusiyada biologiya üzrə ali təhsil aldı, daha sonra magistraturasını bitirdi. Hələ ona məsləhət görürdülər ki aspiranturaya da versin. Amma vermədi. Qəti şəkildə etiraz elədi. Çünki artıq magistrlıq dərəcəsini oxuduğu müddətdə belə o bezmişdi, yorulmuşdu, həvəssiz idi.
Deyirdi ki, “4 il getdim mənə lazım olamayan bir sahəyə yiyələndim. Sonra magistraturasını davam elədim. Amma həvəssizcə...saatları, günləri sayırdım ki, bu nə vaxt bitəcək. Halbuki universitetə qəbul olanda elə sevinirdim ki...” Onun üçün də əsas qəbul olmaq idi. Təhsilini də, diplom işlərini də uğurla başa vurmuşdu. Amma indi çox peşmandır, deyir ki, “mən ömrümün 6 ilini itirdim, mən indi gedib bioloqmu olacağam, yoxsa biologiya müəlliməsimi? Xeyr, mən bu sahələri istəmirəm! O vaxt ərzindəki mən o sahəni oxudum, mən elə bir sahəyə yiyələnə bilərdim ki, indi o sahə üzrə də işləyərdim!”
Baxıb görürsən ki düz deyir. Geridə buraxdığı illərə, o illərdə keçirdiyi sıxıntılara, həvəssizliyə hayıfı gəlir və mən onu çox yaxşı başa düşürəm.

Geriyə boylananda adam çox şeyləri götür-qoy edir, çox şeyləri dəyişmək istəyir, amma geriyə ancaq boylana bilirsən, geridə qalanlarını isə dəyişmək iqtidarında deyilik. Bu mümkünsüz bir şeydir. O vaxt ğtdü getdi artıq, indi gələcəyə boylanmaq lazımdır. İstərdim ki, ali təhsil ocaqlarına sənəd verəcək olanların hamısı istədikləri sahəni seçsinlər və oxusunlar. Bununla onlar həm özlərinə xeyir vermiş olarlar, həm də cəmiyyətə.

Çalışın ki, istədiyinizi, sevdiyinizi əldə edə biləsiniz, əks halda əldə etdiyinizi sevməli olacaqsınız. (Bernard Şou)