Ququş (Googoosh)
Ququş (Googoosh,farsca فائقه آتشین) əslən azərbaycanlı olan ən məşhur İran müğənnisidir.Əsl adı Faiqə Atəşin olan ququş 1950-ci ildə Tehranda Sarıçeşmə küçəsində dünyaya güz açıb. İranda 60-70-ci illərdə müasirlik və gözəllik rəmzi olub. O,çox kinolarda çəkilib. Biz azərbaycanlılar isə onu əsasən müğənni kimi tanıyırıq. İranda molla rejimi hakimiyyətə gələndən sonra onun yaradıcılığı dayandı(əvvəllər Rza Öəhləvinin ad günündə,müxtəlif toy şənliklərində və s. çıxış etmişdi),çünki islam qanunlarına görə Ququşun müğənni kimi yaradıcılığı uyğun gəlmirdi. 2000-ci ilə qədər dözsə də sonradan o ABŞ-a,Kaliforniyaaya köç edir.Onun ən məşhur mahnısı isə təbii ki,Ayrılıqdır. İlk dəfə bu mahnı Bakıda oxunub(1972-ci ildə).O vaxtdan bəri Ququş hər konsertində bu mahnını ifa edir.
1971-ci ildə Kann,1972-ci ildə Karfagen,1972-ci ildə San-Remo musiqi festivallarında birinci olur.İndiyə kimi 4 dəfə ərdə olub. Yalnız bir Kambiz adlı oğlu var ki(birinci ərindən),onunla ABŞ-da yaşayır. 2000-ci ildən sonra bu İran musiqisininprimadonnası divası haralarda konsert verməyib? Vankuver,Hyuston,Ouklend,Stokholm,Kuala-Lumpur,Vyana,Dubay,Melburn,toronto...İranlı mühacirlərin çox yaşadığı böyük şəhərlərin hamısında konsert verib. bu xanımın oxuduğu musiqiyə axıracan baxın.Axırda nəinki tək özü,həm də məni kövrəltdi:
1971-ci ildə Kann,1972-ci ildə Karfagen,1972-ci ildə San-Remo musiqi festivallarında birinci olur.İndiyə kimi 4 dəfə ərdə olub. Yalnız bir Kambiz adlı oğlu var ki(birinci ərindən),onunla ABŞ-da yaşayır. 2000-ci ildən sonra bu İran musiqisinin
19 şərh
1961-ci ilin sonu və 1962-ci ilin əvvəllərində Rəşid Behbudovun İran səfəri yaddaqalan, maraqlı hadisələrlə zəngin idi. Belə hadisələrdən biri də Təbriz şəhərində baş verir. Təbrizdə böyük müvəffəqiyyətlə keçən konsertlərdən birindən sonra əslən Bakıdan olan ölməz bəstəkar Əli Səlimi dünyalar qədər sevdiyi müğənnini evinə dəvət edir. Dəvəti qəbul edən Rəşid Behbudov bəstəkarın qonağı olur. Maraqlı söhbətlər zamanı Əli Səlimi yenicə bəstələdiyi «Sizə salam gətirmişəm» mahnısını sənətkara göstərir. Rəşid mahnını çox bəyənir və tezliklə ifa edəcəyinə söz verir. Bəstəkarın həyat yoldaşı Əli Səlimiyə işarə edərək onu yan otağa çağırır. Bir qədər sonra həmin otaqdan xanımın həzin səslə, tarın müşayəti ilə oxuduğu başqa bir mahnının səsi gəlir. Rəşid elə ilk notlardan bu mahnıya vurulur və onlara qoşulub zümzümə etməyə başlayır. Mahnı bitdikdən sonra müğənni Əli Səlimidən bunun kimin mahnısı olmasını soruşur. Əli Səlimi bildirir ki, Şəhriyar «Ayrılıq» adlı gözəl bir şeir yazmışdı. Mən də bir neçə gün bundan əvvəl həmin şerə mahnı bəstələdim. Rəşid bəstəkara irad tutur ki, bəs nəyə görə «Ayrılığ»ı mənə təklif etmirsən. Əli Səlimi cavabında izah edir ki, qorxuram «Ayrılığ»ı oxumağa icazə verməsinlər. Sənə də baş ağrısı olmasın. «Sizə salam gətirmişəm»i oxusan mənə dünyanı vermiş olarsan. Rəşid bəstəkarın da, onun xanımının da kövrəldiyini görüb qətiyyətlə bildirir ki, tezliklə hər iki mahnını mənim ifamda eşidəcəksiniz. Bakıya dönəndən sonra sevimli sənətkar həqiqətən də hər iki mahnını — «Sizə salam gətirmişəm» və «Ayrılıq» mahnılarını ifa edərək lentə yazdırır.
Bundan əlavə öz adımdan deyə bilərəm ki, bu mahnını indiki Ququşun ifasında daha çox sevirəm. Çünki, indi oxuduğu ilə o vaxtki oxuduğu arasında çox fərq görürəm. Ən önəmlisi mahnını oxuduqca onun ürəyinin səsini eşidir insan. Məlumatınız varsa Ququş 2005-ci ildə Abş, Kanadada verdiyi konsertlərdə bu mahnını ağlaya-ağlaya oxuyur. Bəlli ki, həyat kənardan göründüyü kimi yağ kimi getmir.
Öz İlhaməmizi bəyənmiyirik amma guya bu neyniyir?Yaşına uyğun hərəkət edir(ilk dəqiqələrə baxın)? O ki qaldı ayrılıq mahnısına, qəşəng bir video tapmışam,ona da baxın:
Ququşun mahnısının musiqisi Kiracın «Benim yolum» adlı mahnısının musiqisidir. Tak shto ikisindən biri oğrudur...
Ququşun ermənicə oxuduğu mahnı:
Ermənicə oxuyanda nolar?Amma əvəzində biletin biri 250-300 dollar olan konsertinə baxmaqdan ötrü camaat İrandan Dubaya viza alırdı,təki Ququşa baxsın. Amma bir qadın kimi bədbəxt olub.4 dəfə ərə gedib,amma yenə də xoşbəxt olduğunu deməyib.70-ci illərdə camaat ququş modasıyla hərəkət edirdi.O nə cür saç düzümü edir,nə cür geyinirdisə hamı ona oxşamaq istəyirdi.
Bizimçün Ququşun ermənipərəst olması xoş deyil, amma, bizlik də deyil. Nə edə bilərik ki??? Sadəcə iafsını bəyəniriksə, dinləyirik vəssəlam.
Bir xeyli vaxt bundan öncə Al Paçinonun bir filmə çəkiləcəyini eşitmişdim. Hansı ki, o filmdə o baş rolda və erməni bir həkimi canlandırır. Al Paçino pərəstişkarı kimi mənimçün xoş olmadı. Amma, belə götürəndə bütün ermənilər də insafsız, zalım, pis insan deyillər məncə… Hər-halda düşmən düşməndir.
Ququşun Azərbaycanlı olduğunu biz azərbaycanlılardan başqa kim bilir? Maradonanın anasının azərbaycanlı olduğunu bizlərdən başqa kim bilir? Boşu-boşuna fəxr etməyin. Ermənilərin hamısı onu İran müğənnisi bilib konsertinə gediblər. Yoxsa azərbaycanlı olduğunu bilsəydilər heç vaxt getməzdilər məncə. Sovet vaxtı deyile Zeynəb Xanlarovanın konsertinə bütün İrəvan axışsın....
ne tez yaddan chixdi Fidan?))