Qeyd olunduğu kimi Sokratın irsini davam etdirən çoxlu öyrənciləri olmuşdur. Onun ölümündən sonra onlar müxtəlif fəlsəfi məktəblər yaratmışdırlar. Bu məktəblərə “sokratçı” məktəblər deyilir. Ümumiyyətlə, bir çox araş-dırmaçılar qədim yunan fəlsəfəsini iki mərhələyə bölürlər: sokratöncəsi və sokratsonrası. Bu da onu göstərir ki, Sokratın irsi qədim yunan fəlsəfə tarixinin mərkəzində durur.

Davamı →

Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü mifoloji və dini dünyagörüşləri ilə səciyyələnir. Mifoloji dünyagörüşü inkişafın ilkin mərhələsi, dünyanı dərketmə üsulu və ictimai düşüncəsinin formasıdır. Mifologiya qədim cəmiyyətlərin əfsanə və əsatirlərindən ibarətdir. Orada tanrılardan, igidlərdən və başqa əfsanəvi personajlardan söhbət açılır. Həm də bu əsatirlərdə daha da dərin düşüncəvi problemlərə toxunulurdu.
Mifologiyanın özəlliyi dünya ilə insanın, düşüncə ilə emosiyaların, obyektlə subyektin fərqlərinə varılmama-sındadır. Bu anlayışlar əsatirlərdə fərqləndirilmir.

Davamı →

Yunan fəlsəfəsinin ilk dövrlərində bir çox filosoflar heç bir fəlsəfi məktəbə bağlı olmayaraq müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərmişdirlər. Onlardan biri də Heraklit olmuşdur. O, indiki Türkiyənin ərazisində yerləşən antik dünyanın mədəni mərkəzlərindən biri hesab edilən Efesdə anadan olmuş və orada yaşamışdır. Rəvayətlərə görə o, abid həyatı yaşamış, “Təbiət haqqında” adlı kitabın müəllifi olmuşdur. Onun yalnız bəzi fraqmentləri günümüzə gəlib çatmışdır.

Davamı →

Dünyanı daha dərin anlamaq üçün elm, daha incə duymaq üçün poeziya var.
Fəlsəfə isə duyğunun özünüdərk məqamı və idrakın poetik səviyyəsidir.
Fəlsəfə ilə poeziya arasında münasibət məsələsi əsrlər boyu həm şairlərin, həm də filosofların diqqət mərkəzində olmuşdur.
Platon fəlsəfə ilə poeziya arasında nifaqdan danışır, Aristotel isə poeziyanın fəlsəfəyə (tarixdən) daha yaxın olduğunu deyirdi. Kant poeziyanın bütün sənət növləri arasında ən üstün olduğunu vurğulayırdı… Və bu üstünlüyün bir amili də onun vaxtaşırı fəlsəfə ilə oturub-durmaq şansıdır. Amma Kantın unutduğu bir məqam var: Poeziyaya sadəcə sənətin bir növü kimi baxıla bilməz.
Davamı →

Ey kor! Bu yer, bu göy, bu ulduzlar, boşdur boş!
Burax onu bunu, sən könlünü xoş tut xoş!
Bu durmadan qurulub-dağılan aləmdə
Bir nəfəsdir alacağın, o da boşdur, boş!
Ömər Xəyyam

Davamı →

Bir əsrdə iki dəfə müstəqilliyini qazanmış Azərbaycan xalqı buna qədər böyük bir milli özünüdərk prosesindən keçmişdir. Zaman-zaman xalq bu mərhələlərdən keçərək milli özünüdərkin ən yüksək səviyyəsinə çatmış və dövlətçiliyini formalaşdırmışdır. XIX əsrin ortalarından xalqın ədəbi, bədii, mədəni fəaliyyət potensialı artaraq milli ideya ətrafında birləşmişdir. Xalqın milli ideya ətrafında keçdiyi özünüdərk prosesi həm də ədəbi düşüncədə öz əksini tapmışdır.

Davamı →

Nitq qədim insanların nəyinə lazım idi və danışıq qabiliyyətinin yaranma prosesi barədə elmə nə məlumdur? Bir kommunikasiya sistemi kimi, nitqin meydana çıxmasını danışmaq bacarığı və dilin (ya da dillərin) yaranması mərhələlərinə bölmək mümkün deyil. Hər şeydən əvvəl bu təkamül prosesi ilə bağlıdır: təkamül daima, amma yavaş-yavaş, demək olar ki, hissolunmayacaq şəkildə gedir və yüz min, milyon illər ərzində nəhəng dəyişikliklər üst-üstə yığılır.

Davamı →

Vikipediya
– Nina, sizdə lülə iki əlliyədi?
Qabaqkı masada oturan adamın xırıltılı səsi bayaqdan mənə tanış gəlir. Üzü o yana olduğundan sifəti yaxşı görünmür. Əl telefonunda nömrələri aşağı-yuxarı darayıb inadla nəsə axtarır, kiminsə adının üstündə dayanır, vaxtın gecliyindən, ya nədənsə yığmağa cürət eləmir, çox götür-qoydan sonra nəhayət yığır, çağırsa da götürən olmur, pivə bokalını götürüb hirslə başına çəkir, sonra yenə nəsə axtarır...

Davamı →

Azərbaycan dilində tərəkəmə sözü var. Bu ifadəni köçəri heyvandarlıqla məşğul olan insanlara deyirlər. Bir də “Tərəkəmə” adında folklor nümunəmiz mövcuddur. Yaxşı, şıdırğı oynamalı havadır.
Girişdə qeyd etdiklərimdən belə qənaət gətirdim ki, madam tərəkəmə dolayısı ilə yerdəyişmə mənasını verir, o zaman təfəkkürün də tərəkəməsi var. Yəni, insan sabit fikrində qalmır. Onun üçün hansı mövqe səmərəlidirsə, elə çıxış edir. Eyni ilə dağıdıcı müxalifət nümayədələri kimi. Bu gün maraqlarına uyğun gəlirsə terrorçuları dəstəkləyir, sabah müttəfiq adlandırdıqları qüvvələri söyüb təhqir edirlər.

Davamı →

İkinci Qarabağ müharibəsi ərəfəsində vacib məqamlardan biri də cəmiyyətimizin iki fərqli düşüncədə qərarlaşması oldu. Əksəriyyətin dəstəklədiyi milli maraqların ön plana çıxdığı və müharibəyə haqq qazandıran millətçi mövqe və azlıqda olmasına baxmayaraq səsi kifayət qədər gur çıxan müharibə əleyhdarı, bəşəri dəyərlərə əsaslandığını iddia edən passifist mövqe.

Davamı →