Hitler dünya tarixinin mərkəzi fiqurlarından biri olmaqla heç şübhəsiz ki, dünya hərb tarixinin də titanlarından biridir. Çünki Amerika hərb tarixçisi Lenninqin yazdığı kimi heç Çingiz xan da bu qədər qısa bir müddətdə bu qədər çox ölkə fəth etməmişdi. O, İngiltərə istisna olmaqla demək olar ki, bütün Avropanı almışdı. Türkiyə, İtaliya və İsveçrə kimi işğal olunmayan ölkələr də onun iradəsi altında idi. Bütün bu ölkələr isə heç də hərbi-texniki və iqtisadi potensial cəhətdən Almaniyadan geridə qalmırdı. Üstəlik SSRİ və bəzi Afrika ölkələrini də bura qatsaq (əlbəttə, 46 dərəcəli şaxta və İngiltərə-ABŞ basqınları olmasaydı), onda bu fatehliyin miqyası fantastik şəkil alar.
Bəs, yoxsul bir Avstriya kəndlisinin oğlu necə oldu ki, bu qədər böyük əməllərin sahibi oldu? Bunun kökünü əlbəttə, ambisiya ilə daxili əzəmətin uyğunluğunda axtarmaq lazımdır. Dünyanı öz ayaqları altında görmək istəyən siyasi və hərbi liderlər dünyada doludur. Amma yalnız milyonlardan birinə belə bir əzəmət qismət olur. Bəs bu əzəmət və böyüklük nədən yaranır? Onun mahiyyəti nədir? Hər cür ortabablığa, riyakarlığa, yalana, mənfurluğa, miskinliyə, qorxaqlığa nifrət və əksinə, ədalətə, həqiqətə, böyüklüyə, alicənablığa və ləyaqətə məhəbbət! Bəli, köksündə bu cür hisslər çağlayan gənc heç şübhəsiz ki, hansı sahədə olursa-olsun həyatda xariqələr yaradacaq və xariqə yaradanların bütü olacaq. Gənc Adolf da belə idi.

Əlbəttə, biz faşist və kommunist deyilik və bu cür radikal partiyalara rəğbətimiz də yoxdur. Lakin hər hansı şəxsiyyətin və ya partiyanın əvvəlcə nə istədiyinə, sonra isə onun nə yaratdığına baxmaq lazımdır. Əlbəttə, bəsirətli şəxslər kimin kim olduğunu əvvəlcədən hiss edirlər. Hitler nə istəyirdi? O, nə istəyirdisə onu da yaratdı. Ölkəsini iki mənfur və riyakar subyektlərdən, kommunistlərdən və yəhudilərdən azad görmək! Və o, buna nail oldu. Bəs, Lenin və Stalin nə istəyirdilər? Guya azad cəmiyyət. Amma nə yaratdılar? Hər cür azadlığın izi-tozu da olmayan köləlik. Biz bilirik ki, yəhudilərə münasibətdə də Hitler haqlı idi. Çünki onlar harada varsa, orda öz mahirlik, işbazlıq və proteksionizm əməlləri ilə yerli xalqın qanını (yəni sərvətini) içəcəklər. Yəhudilər yaxşıdır, amma az miqdarda. Yəhudilər yaxşıdır, amma öz vətənlərində. Hitler onları buna nə qədər çağırsa da, yəhudilər yağlı yerlərini tərk etmək istəmirdilər. Bir daha qeyd edək ki, əlbəttə, heç kim faşizmi bəyənmir. Lakin ortaya seçim qoyulsa, əlbəttə, faşizm kommunizmdən çox-çox ləyaqətlidir.
 
Hitler bütün istedadlı gənclər kimi gəncliyində çoxlu məhrumiyyətlərdən keçmiş, sonra könülü 16-cı Bavariya piyada alayına yazılıb Birinci Dünya Müharibəsində cəsarətli və bacarıqlı döyüşçü kimi iştirak edib yaralanmış və döyüş mükafatları ilə təltif olunmuşdu. Ordudan tərxis olunan Adolf Münhenə gəlib yalnız kütləni ayağa qaldıracaq bir partiya ilə ölkədə hakimiyyətin ələ almağın mümkün olduğunu görüb alman Fəhlə Partiyası sıralarına daxil olub. Öz coşqun siyasi ehtirasları, vətəninin və xalqının Birinci Dünya Müharibəsinin nəticələri ilə alçaldılmasına qarşı çıxışları və təşkilatçılıq bacarığı ilə o, sürətlə nüfuz qazanaraq çox qısa müddətdə partiyanın əvəzsiz liderinə çevrilib. Dünya siyasət tarixinə Avropada gedən siyasi proseslərə dərindən bələd olan Hitler dahiyanə hissiyyat və bəsirətlə partiyasını doğru yola yönəldir.
Xalqının psixologiyasına dərindən bələd olan Hitler partiyanın adını dəyişib Milli Sosialist Partiyası qoyub. Az müddətə çoxlu tərəfdarlar toplayaraq 1923-cü il noyabrın 8-9-da Bavariyada antihökumət nümayişi təşkil edir. Amma qiyam qaldırmaqda ittiham olunub həbs edilir. O, Lansberq həbsxanasına atılır. Hitler burada 9 ay qalır və bəşəriyyətin siyasi təbliğat tarixində ən qüdrətli, ən həqiqi və ən sərt bir kitab yazmağa nail olur. «Meyn Kampf» («Mənim savaşım») adlanan bu böyük əsər XX əsrin böyük təsir gücünə malik olan ən populyar və dərin məzmunlu kitablarından biri olur. Qeyd edək ki, nə Lenin, nə də Stalin belə dərin siyasi təhlil nümunəsi yaratmağa qadir olmamışlar. Və deyərdim ki, bu əsər hətta «Kommunist Partiyası Manifesti»ndən və ya «Kapital»dan obyektiv və həyatidir.

Bundan sonra cəmi 8 ilə Hitler partiyasını Almaniyanın ən nüfuzlu və güclü siyasi təşkilatına çevirib 1933-cü ildə seçkilərdə qalib gəlib. Hakimiyyətə gələndən sonra cəmi bir neçə ilə Almaniyam ən qabaqcıl güclü və çiçəklənən Avropa ölkəsinə çevirir.
Hərb sənətinə, taktika və strategiyaya xüsusilə hərbi-texniki yeniliklərə müasir müharibədə həlledici rol oynayan tank, təyyarə və sualtı gəmilərə böyük əhəmiyyət verən Hitler çox qısa müddətdə güclü texnika və silahlanmış dünyada ən qüdrətli ordu yaradır. O, Birinci Dünya Müharibəsində Almaniyanın qəsb edilmiş torpaqlarını geri almağa başlayır. Lakin onun ən əsas arzusu və planı köləlik yuvası və "şər imperiyası" (Reyqan) olan Sovet İttifaqının, daha doğrusu sovet Rusiyasını məhv etmək idi. Bir daha qeyd edək ki, o, bir neçə ilə bütün Avropanı diz çökdürmüşdü və o, sonra niyə tələsdi? Axı, Rusiya ucsuz-bucaqsızdır? Lakin o, gözəl plan — ildırım sürətli fütuhat da hazırlamışdı. Onun sərkərdəlik dühasının qabağında durmaq qeyri-mümkün idi və o, demək olar ki, planını həyata keçirmişdi. Lakin anlaşılmaz və fatal bir səhv, Moskva ətrafında hücumu dayandırmaq, gözləmək və sonra da 46 dərəcəlik şaxtada donmaq.
Tərslikdən qorxuya düşən güclü və tükənməz ABŞ da İngiltərəyə və Sovet İttifaqına qoşuldu. Üç nəhəng dövlət və onlarla müqayisədə balaca Almaniya...
 
Sonrası hamıya məlumdur. 1945-ci ildə Stalin nəinki sovet imperiyasındakı köləliyi qoruyub saxladı, hətta Avropa və Asiyanın özündə Çin kimi nəhəngdə və başqa 10-a qədər ölkədə köləlik rejimini bərqərar etdi.
Hitler ölsə də, onun adını çəkmək illərlə qadağan olsa da, son nəticədə qalib gələn o oldu. İş o dərəcəyə çıxıb ki, «Meyn Kampf» bu gün Rusiyada azad şəkildə çap olunub əldən-ələ gəzir.
Mənbə: böyük insan Əlisa Nicatın «Dünya sərkərdələri» kitabı
Siyasi liderlərin psixoloji portret kitabı oxunmaq üçün məsləhət görülür.Adolf Hitler haqqında maraqlı məqamlar orada çoxdur.