Dünya tarixində «Aslan ürəkli Riçard» kimi məşhur olan ingilis kralı II Henrixin oğlu Fransanın Akvitaniya vilayətində doğulmuşdur. Bütün dünyada ləyaqət və alicənablıq rəmzi olan Riçardın həyatı gərgin vuruşlarda, döyüşlərdə və intriqalarda keçmişdir. O zaman Fransanın bəzi hissələri İngiltərənin əlində idi. Belə vilayətlərdən biri Fransanın cənub-qərb əyaləti olan Akvitaniya idi. Bu vilayəti və hersoq dərəcəsini ona atası bağışlamışdı. Lakin kralın üç oğlu vardı. Oğullar ataya qarşı qiyam qaldırdılar. Çünki böyük oğul bir varis kimi tezliklə kral olmaq, kiçik oğlu da öz payını almaq istəyirdi.
Davamı →

Çin imperatoru Çinin şimal sərhədlərində yaşayan Tobo və ya Tapqaç adlı türkdilli xalqın nümayəndəsidir. Bu xalq Çin mədəniyyətini və məişətini qəbul edib, öz dilini və məişətini saxlamaqla Cin dilini də bilirdi. Onlar əsasən Çinin şimal sərhədlərindəki ərazilərdə yaşayıb, oradakı hərbi hissələrdə və şimal şəhərlərinin hərbi və mülki vəzifələrində fəaliyyət göstərirdilər. Onların Orxon-Yenisey türklərindən fərqi yalnız bunda idi. Bir də olsun ki, aralarında bizimlə Osmanlı ləhcəsi arasındakı fərq qədər fərq vardı.
Davamı →

Kərim xan Zənd haqqında fransız tarixçisi Pikalt iki cildlik «İran inqilabları haqqında» fundamental əsərində geniş məlumat verir. O, eyni zamanda Nadir şahın qətlindən sonra İranda hakimiyyət uğrunda gedən qırğınlardan, alçaq zorakılıq və zülmlərdən geniş bəhs edir.
Səfəvi xanədanının bütün tərəfdarları II Təhmasibqulunun qohumu Əliqulu xanı şah seçdilər. O da taxt-tacı qəbul edib özünə «Adil» ləqəbini götürdü. Bu üzdəniraq Adil şah neyləsə yaxşıdır? Həmlə ilə Kəlat qələsini alıb Təhmasibqulunun iki böyük oğlunu qətlə yetirdi, qalanlarını da qolu zəncirli hüzuruna gətirtdi. Sonra isə keçmiş şahın oğlanlarının arvadlarının qarınlarındakı uşaqların da məhv edilməsi əmrini verdi ki, gələcəkdə onun heç bir rəqibi qalmasın. Bununla kifayətlənməyib qalan oğlanları da zəhərləyib öldürtdürdü.
Davamı →

Elə xalq yoxdur ki, onun az-çox təcavüzkar qonşusu olmasın və qonşular arasında bu mübarizə o vaxta qədər davam edir ki, onların biri digərini ya əsarət altına alıb məhv və ya assimilyasiya olunca istismar edir, ya məhv edib ərazisinə sahib olur, ya da qüvvələr bərabər olub dinc şəkildə yaşamağa məcbur olurlar.
Qədim babalarımız midiyalılar əsrlər boyu aqressiv qonşuları olan aşşurların fasiləsiz hücumlarına məruz qalırdı. Əsrlər boyu vaxtaşırı Aşşur qoşunları bu və ya digər Midiya şəhər və kəndlərinə hücum edib evləri talayır, adamları əsir edib əllərini, başlarını kəsib aparır, insan kəllələrindən ehram düzəldirdilər.
Davamı →

Çoxları bilir ki, I Pyotr, Puşkin, Lermontov, Çaykovski, Suvorov, Vrubel, Meyerxold kimi görkəmli şəxsiyyətlər mənşəcə rus deyildilər. Hətta bu xalqın adı ilə öyündüyü Aleksandr Nevski də tatar-monqol mənşəli olub. Rus ordusuna böyük qələbələr gətirən və zaman-zaman imperiya torpaqlarını genişləndirən ən istedadlı hərbçilərin də damarlarında türk, tatar, alman, polyak və başqa xalqların qanları axırdı. Və tarixən bu da bizə bəllidir ki, assimilyasiya edilmiş xalqların qulluq göstərmək ehtirası, qəddarlığı daha güclü olur. «Fəth olun Sibir, Yermak gəlir» misrasının müəllifi də, fatehin özü də rus deyildi.
Davamı →

Cavad xan qədim Ziyadoğlular nəslindən idi. Onlar yüz illərdən bəri doğma şəhərlərinin hakimləri idilər. Şirvanşahların süqutundan sonra onlar Şəki xanlığı ilə yanaşı, Azərbaycanın Gürcüstanla həmsərhəd olan qərb bölgələrini qoruyurdular. Cavad xan taxta çıxanda Qazax, Şəmkir, Şəmşəddil, Borçalı mahalları Gəncə xanlığına daxil idi.
Azərbaycan xanlarının əlbir olmamasından istifadə edən Kartli-Kaxet çarlığı bir il də olsun Gəncəni rahat buraxmırdı. Gürcülərə yaxşı bələd olan Cavad xan onların öhdəsindən asan gələ bilərdi. Amma gürcülərin müttəfiqi buna imkan vermirdi. Bu müttəfiq namərd Qarabağ xanı İbrahimxəlil idi.
Davamı →

Azadlıq, müstəqillik və məfkurə dönməzliyi rəmzi olan Babək (əsl adı Həsən olub) Cənubi Azərbaycanın Qaradağ vilayətinin Bilalabad kəndində doğulmuşdur. Gəncliyində sarvan olmuş, sonralar isə tacirlik etmişdir. 816-cı ildə Xürrəmilər hərəkatının başçısı, Bəzz qalasının sahibi xırda feodal Cavidan İbn Səhl öldürüldükdən sonra Babək ərəblərə qarşı üsyan qaldırıb mübarizəyə başlamışdır. Təəssüflər olsun ki, onun haqqında yalnız ərəb mənbələrinin məlumatları qalmışdır. Bu məlumatlardan aydın olur ki, Babək fiziki cəhətdən fövqəladə qüvvəli bir adam, azadlığı və əyilməzliyi həyatda hər şeydən uca tutan qeyri-adi natiq və nüfuzedici şəxsiyyətdir.
Davamı →

Tam süvari generalı Hüseyn xan Kalbalı xan oğlu Naxçıvanski Rusiya imperiyasının ali hərbi ordenləri ilə yanaşı, Rumıniyanın, Bolqarıstanın, İranın, Avstriyanın, Macarıstanın və Çernoqoriyanın da yüksək dərəcəli orden və medalları ilə təltif olunmuşdur. Hüseyn xan Rusiya ordusunda və imperator sarayında yüksək nüfuz sahibi olmuş yeganə Azərbaycan türküdür.
Hüseyn xan Naxçıvanski oğuz türklərinə məxsus qədim Kəngərli nəslindəndir. Onun ulu əcdadları öz hünərləri ilə adlarını Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazmışlar. O, 28 iyul 1863-cü ildə Naxçıvan şəhərində general-mayor II Kalbalı xan I Ehsan xan oğlu Kəngərlinin — Naxçıvanskinin ailəsində dünyaya gəlmişdir.
II Kalbalı xan Naxçıvanskinin 8 övladı olub. Adları Zeynəbbəyim, Bədirnisəbəyim, II Ehsan xan, Cəfərqulu xan, Rəhim xan, Şahcahanbəyim, Hüseyn xan və Zərintacbəyimdir. Anası Xurşid xanım İrəvanda yaşayan, Bayat tayfasından olan mayor Əhməd xan Süleyman xan oğlu Makinskinin qızıdır.
Qeyd edək ki, Hüseyn xan Naxçıvan şəhərindəki Xan Sarayında doğulmuş, ilk təhsilini burada almış, 1873-cü ildə atası onu Peterburqa, saray məktəbində — Paj korpusunda oxumağa göndərmişdir. On ildən sonra məktəbi əla qiymətlərlə bitirən Hüseyn xan saray qvardiyasının (leyb qvardiya) süvari polkuna kornet (kiçik zabit) təyin olunur. Saray qvardiyası imperatorun təhlükəsizliyini təmin edirdi.  

Ardı →

Şeyx Şamil 1797-ci ildə Dağıstanın Gimri kəndində anadan olub. Atası Qafqazın qədim xalqlarından olan avarlara mənsub Məhəmməddir. Şamil 15 yaşına çatdığı zaman artıq at minməkdə, qılınc oynatmaqda çox mahir idi. 20 yaşına isə 2 metr boyu ilə tullanma, odlu silahdan istifadə, qılınc oynatma kimi keyfiyyətlərdə çox mahir idi.
Şamil şeyx seçildiyi 1834-cü ildən 1859-cu ilə qədər Rusiyanın böyüklüyünə və hərbi qüdrətinə baxmayaraq usanmadan müharibəni davam etdirdi. Özündən əvvəlki 2 imamın dövründə də 10 il müharibədə iştirak etdiyindən bütövlükdə dayanmadan cihad etdiyi müddət tam 35 ildir. Bu vaxt ərzində Rus ordusuna böyük zərbələr vurmuşdu. Bununla bərabər özünün də məhdud olan əsgəri qüvvəsi də gündən-günə azalmışdı.
Ardı →

Azərbaycan tarixinin obyektiv tədqiq olunmamış dövrlərindən biri də cəmi 59 il ömür sürmüş, 37 yaşından Şəfəvi şahının yanında sərkədə kimi fəaliyyətə başlamış, 44 yaşından faktiki hakimiyyətə yiyələnmiş, 49 yaşında şah seçilərək 11 il şahlıq etmiş Nadir şah Əfşarın (1736-1747) hakimiyyəti illəridir.

İşğalçı yadelli, yoxsa milli qəhrəman

Rus və sovet tarixşünaslığında Azərbaycanın digər görkəmli şəxsiyyətləri və dövlət xadimləri kimi Nadir şahın fəaliyyəti də saxtalaşdırılmış, ona işğalçı, yadelli damğası vurulmuşdur. Çox təəssüf ki, həmin səhvlər çağdaş Azərbaycan tarixşünaslığında da davam etməkdədir. Hazırda Nadir şaha münasibətdə tarixçilər və əhali arasında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəziləri onu Səfəvilər sülaləsinə xəyanətdə, bəziləri mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən, müstəqillik əldə etməyə çalışan Azərbaycan xanlarına düşmən münasibətdə, bəziləri işğalçılıqda ittiham edirlər.
Davamı →