Kulturoloq
Kulturologiya - ümumbəşəri və milli mədəni proseslərin obyektiv qanunauyğunluqlarını, insanların maddi və mənəvi həyatının mühüm hadisələrini özündə ehtiva edir. Bu elm insanların maddi maraq və tələbatlarının yaranıb formalaşdığı ilkin şərtləri və amilləri öyrənir, mədəni dəyərlərin artırılması və gələcək nəsillərə ötürülməsini həyata keçirir.
Ən uzaq keçmişdə yaşamış insanlar öz həyat tərzi , məişət və davranış hərəkətləti ilə bağlı olaraq mədəni sərvətlər toplusu qoyub ketmişlər . Bu mədəni sərvətlər bizə mədəni irs şəkilində yazlı qaynaqlardan və tarixi-kulturoloji mənbələrdən gəlib çatmışdır. Həmin mədəni irsin öyrənilməsi, təbliği və gələcək nəsillərə düzgün çatdırmaq missiyası kulturoloqlar üzərinə düşən vəzifələrdən biridir. 1.Kulturoloqların mühüm vəzifəsi isə ən uzaq keçmişdə yaşamış insanların mədəni həyatını və qloballaşan müasir dövrün sosial-mədəni tendensiya və proseslərini düzgün və hərtərəfli təhlil etməkdir. Kulturoloq ixtisasını şərti olaraq tədqiqatçı kulturoloq , müəllim kulturoloq, növlərinə ayırmaq olar və bunların üzərinə konkret vəzifələr duşur. 2.Tədqiqatçı-kulturoloq cəmiyyət qarşısında problem qoymağı bacarmaqla bərabər, problemin düzgün həllinin effektiv texnologiyaları və yollarını da tapmalıdır, böhran hallarının aradan qaldırılması və tərəqqiyə nail olmağa, insan münasibətlərinin sağlamlaşdırılmasına yardım edən sosial terapiya metodları təqdim etməlidir. Kulturoloqların vəzifələri sırasında duran ən başlıça məsələlər aşağıdakılardan ibarətdir: 3. Mədəniyyətin inkişafında bu və ya digər şəxsiyyət, hadisə, təzahürün əhəmiyyətini düzgün qiymətləndirmək və araşdırmaq. 4. Mədəniyyətin idraki, dəyişdirici, normativ-idarəedici, və digər funksiyalarını konkret sistemli təhlil etmək. 5. Mədəniyyətin gələcək inkişafını proqnozlaşdırmaq və qoyulan məqsədlərə nail olmağın yollarını təmin edən texnologiyaları işləyib hazırlamaq. 6. Mədəniyyətdə varislik prinsipinin mədəni irsin qeydiyyata alınması və qorunması həmçinin onun öyrənilməsi və təbliği Mədəni dəyərlər sisteminin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi:Mədəni maarifləndirmə proqramlarının həyata keçirilməsi ,Mədəni asudə vaxtın təşkili Kulturoloqların əsas vəzifələrində biri də mədəniyyət siyasətin həyata keçirilməsidir. Mədəniyyət siyasəti - millətin mənəvi , iqtisadi və sosial inkişafının , onun intelektual potensiallının artırılması xalqın mənəvi sağlamlığını və rifahının möhkəmləndirilməsini, habelə milli və klassik mədəniyyət nümunələrin təbliğini və birliyini təmin edən siyasətdir. Mədəniyyət siyasətini həyata keçirməklə, mədəni siyasətə və dünya mədəniyyətinin inkişaf prosesinə pozitiv təsir göstərmək olar.Tərəqqipərvər dünya birliyi mənəvi mədəniyyəti insan inkişafının universal özəyi, mədəniyyət siyasəti isə - inkişaf və rifahın strateji siyasəti kimi nəzərdən keçirir. Azərbaycanda mədəni siyasəti həyata keçirən kollegial orqan kimi, mədəniyyət üzrə Dövlət Şurasını tövsiyə etmək olar. Şura dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının səriştəli nümayəndələri, ekspert-kulturoloq, iqtisadiyyatçı və hüquqşünas, təhsil, elm və incəsənət xadimlərindən ibarət olmalıdır. Respublikamızın mədəni sisteminin bütün səviyyələrində, kulturoloji təhsil və maarifin inkişafı , kulturoloji tədqiqat və Xalqın kulturoloji maariflənməsi bütüb bunlar kulturoloqlar tərəfindən aparılır. Bəzi həyati tələblər kulturoloqlar qarşısında, davamlı insan inkişafı prosesinin elmi təminatının zəruriliyi ilə bağlı mürəkkəb və məsuliyyətli vəzifələr qoyur. Belə vəzifələrdən biri, inkişaf etmiş xalqlarının milli mədəniyyətlərinin nəzərdən keçirib, tənqidi qiymətləndirilməsi, onların dünya sivilizasiyası kontekstində müqayisəli kulturoloji təhlilinin aparılmasıdır. Bu məsələnin həlli milli mədəniyyətlərin nailiyyətləri, uğursuzluqları və böhran hadisələrini aşkar edib, obyektiv qiymətləndirməyə, onların dünya mədəniyyəti inkişafının tələbləri və tendensiyalarına uyğun gələcək təkmilləşdirilməsinin yol və metodlarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir. Müasir kulturoloq yüksək ümumi və peşə biliklərinə, innovasiyalı təfəkkür, düzgün idarəetmə qərarları çıxarma qabiliyyətinə, insanlarla işlərkən mütəhərrikliyə, sərt xarakterə malik olmalıdır. Kulturoloq öz praktik fəaliyyətində bəşəriyyətin tarix boyu yaratdığı həyat texnologiyaları və nailiyyətləri üzrə bütün biliklərə istinad etməlidir. Tədqiqatçı-kulturoloqla, müəllim kulturoloq qarşısında ümumi məsələlərlə birgə, xüsusi vəzifələr də durur. Belə ki, tədqiqatçı-kulturoloq müasir informasiya texnologiyaları və beynəlxalq informasiya bazasında istifadə etməklə, zamanın tələblərinə cavab verən milli mədəniyyətin inkişafının idarəetmə metodlarına əsaslanan yeni növ sosial-mədəni fəaliyyəti həyata keçirmək qabiliyyətinə malik olmalıdır. Kulturoloqlarda bu və ya digər xalqların mədəni irs, ənənə, inkişaf təcrübəsi və ənənələrinin peşəkar tədqiqini, mədəniyyətlərin müqayisəli təhlilini keçirmək, , dünya mədəniyyətinin inkişaf tendensiyalarını ekstrapolyasiya etmək bacarığını olmalıdır. Bizim Kulturoloq kimi qarşımızda dünya mədəniyyəti kontekstində Azərbaycan mədəniyyətinin inkişaf vəziyyəti,mədəniyyət sahəsində qanunverici və nəzarətçi siyasət, mədəniyyət abidələrinin mühafizə və vəziyyəti, mədəniyyət müəssisələrinin innovasiyalı fəaliyyəti, mədəni yeniliklərin tətbiq vəziyyəti, mədəniyyətin dəyişilməsi prosesi, mədəni mübadilə, əməkdaşlıq və s. tədqiqat obyekti olmalıdır. Müəllim-kulturoloq dünya və milli mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsini beynəlxalq təhsil standartlarına uyğun innovasiyalı metodların tətbiqi ilə tədris etməklə respublikada kulturoloji təhsilin yüksək keyfiyyətini təmin etməlidir. Kulturoloq - müəllim müxtəlif ölkələrin sosial-mədəni fəaliyyət sahələri, idarəetmə və mədəni inkişafın milli texnologiyaları, eləcə də bu sahədə beynəlxalq təcrübə barədə dürüst və müfəssəl informasiyaya malik olmalıdır. Universal bilikli mütəxəssislər olan kulturoloqların praktiki iş sahəsi artbiznes, media, reklam və beynəlxalq əlaqələrlə məhdudlaşmamalıdır. Kulturoloqun praktiki işi dövlət və ictimai həyatın geniş sosial-mədəni fəaliyyət sahəsini əhatə etməlidir. Universal kulturoloji biliklərə istinadən, kulturoloq tədqiqat, təhsil, maarif məsələlərini həll etməyi bacarmalı, sosial-mədəni həyat fəaliyyətinin tərəqqipərvər texnologiyalarına istiqamətlənən inkişafın innovasiyalı modellərini hazırlamalı, investisiya siyasətini düzgün formalaşdırmalı, mədəniyyətin inkişafını idarə etməlidir. Dövlətin beynəlxalq nüfuzunun, onun sivil dünya birliyinə inteqrasiyasının möhkəmlənməsinə yardım edən, ölkənin xarici mədəni siyasəti də kulturoloqun diqqət mərkəzində olmalıdır. Beləliklə, Müasir kulturoloq - insan, cəmiyyət və dövlət haqqında elmi biliklərin qoruyucusudur
Ən uzaq keçmişdə yaşamış insanlar öz həyat tərzi , məişət və davranış hərəkətləti ilə bağlı olaraq mədəni sərvətlər toplusu qoyub ketmişlər . Bu mədəni sərvətlər bizə mədəni irs şəkilində yazlı qaynaqlardan və tarixi-kulturoloji mənbələrdən gəlib çatmışdır. Həmin mədəni irsin öyrənilməsi, təbliği və gələcək nəsillərə düzgün çatdırmaq missiyası kulturoloqlar üzərinə düşən vəzifələrdən biridir. 1.Kulturoloqların mühüm vəzifəsi isə ən uzaq keçmişdə yaşamış insanların mədəni həyatını və qloballaşan müasir dövrün sosial-mədəni tendensiya və proseslərini düzgün və hərtərəfli təhlil etməkdir. Kulturoloq ixtisasını şərti olaraq tədqiqatçı kulturoloq , müəllim kulturoloq, növlərinə ayırmaq olar və bunların üzərinə konkret vəzifələr duşur. 2.Tədqiqatçı-kulturoloq cəmiyyət qarşısında problem qoymağı bacarmaqla bərabər, problemin düzgün həllinin effektiv texnologiyaları və yollarını da tapmalıdır, böhran hallarının aradan qaldırılması və tərəqqiyə nail olmağa, insan münasibətlərinin sağlamlaşdırılmasına yardım edən sosial terapiya metodları təqdim etməlidir. Kulturoloqların vəzifələri sırasında duran ən başlıça məsələlər aşağıdakılardan ibarətdir: 3. Mədəniyyətin inkişafında bu və ya digər şəxsiyyət, hadisə, təzahürün əhəmiyyətini düzgün qiymətləndirmək və araşdırmaq. 4. Mədəniyyətin idraki, dəyişdirici, normativ-idarəedici, və digər funksiyalarını konkret sistemli təhlil etmək. 5. Mədəniyyətin gələcək inkişafını proqnozlaşdırmaq və qoyulan məqsədlərə nail olmağın yollarını təmin edən texnologiyaları işləyib hazırlamaq. 6. Mədəniyyətdə varislik prinsipinin mədəni irsin qeydiyyata alınması və qorunması həmçinin onun öyrənilməsi və təbliği Mədəni dəyərlər sisteminin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi:Mədəni maarifləndirmə proqramlarının həyata keçirilməsi ,Mədəni asudə vaxtın təşkili Kulturoloqların əsas vəzifələrində biri də mədəniyyət siyasətin həyata keçirilməsidir. Mədəniyyət siyasəti - millətin mənəvi , iqtisadi və sosial inkişafının , onun intelektual potensiallının artırılması xalqın mənəvi sağlamlığını və rifahının möhkəmləndirilməsini, habelə milli və klassik mədəniyyət nümunələrin təbliğini və birliyini təmin edən siyasətdir. Mədəniyyət siyasətini həyata keçirməklə, mədəni siyasətə və dünya mədəniyyətinin inkişaf prosesinə pozitiv təsir göstərmək olar.Tərəqqipərvər dünya birliyi mənəvi mədəniyyəti insan inkişafının universal özəyi, mədəniyyət siyasəti isə - inkişaf və rifahın strateji siyasəti kimi nəzərdən keçirir. Azərbaycanda mədəni siyasəti həyata keçirən kollegial orqan kimi, mədəniyyət üzrə Dövlət Şurasını tövsiyə etmək olar. Şura dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının səriştəli nümayəndələri, ekspert-kulturoloq, iqtisadiyyatçı və hüquqşünas, təhsil, elm və incəsənət xadimlərindən ibarət olmalıdır. Respublikamızın mədəni sisteminin bütün səviyyələrində, kulturoloji təhsil və maarifin inkişafı , kulturoloji tədqiqat və Xalqın kulturoloji maariflənməsi bütüb bunlar kulturoloqlar tərəfindən aparılır. Bəzi həyati tələblər kulturoloqlar qarşısında, davamlı insan inkişafı prosesinin elmi təminatının zəruriliyi ilə bağlı mürəkkəb və məsuliyyətli vəzifələr qoyur. Belə vəzifələrdən biri, inkişaf etmiş xalqlarının milli mədəniyyətlərinin nəzərdən keçirib, tənqidi qiymətləndirilməsi, onların dünya sivilizasiyası kontekstində müqayisəli kulturoloji təhlilinin aparılmasıdır. Bu məsələnin həlli milli mədəniyyətlərin nailiyyətləri, uğursuzluqları və böhran hadisələrini aşkar edib, obyektiv qiymətləndirməyə, onların dünya mədəniyyəti inkişafının tələbləri və tendensiyalarına uyğun gələcək təkmilləşdirilməsinin yol və metodlarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir. Müasir kulturoloq yüksək ümumi və peşə biliklərinə, innovasiyalı təfəkkür, düzgün idarəetmə qərarları çıxarma qabiliyyətinə, insanlarla işlərkən mütəhərrikliyə, sərt xarakterə malik olmalıdır. Kulturoloq öz praktik fəaliyyətində bəşəriyyətin tarix boyu yaratdığı həyat texnologiyaları və nailiyyətləri üzrə bütün biliklərə istinad etməlidir. Tədqiqatçı-kulturoloqla, müəllim kulturoloq qarşısında ümumi məsələlərlə birgə, xüsusi vəzifələr də durur. Belə ki, tədqiqatçı-kulturoloq müasir informasiya texnologiyaları və beynəlxalq informasiya bazasında istifadə etməklə, zamanın tələblərinə cavab verən milli mədəniyyətin inkişafının idarəetmə metodlarına əsaslanan yeni növ sosial-mədəni fəaliyyəti həyata keçirmək qabiliyyətinə malik olmalıdır. Kulturoloqlarda bu və ya digər xalqların mədəni irs, ənənə, inkişaf təcrübəsi və ənənələrinin peşəkar tədqiqini, mədəniyyətlərin müqayisəli təhlilini keçirmək, , dünya mədəniyyətinin inkişaf tendensiyalarını ekstrapolyasiya etmək bacarığını olmalıdır. Bizim Kulturoloq kimi qarşımızda dünya mədəniyyəti kontekstində Azərbaycan mədəniyyətinin inkişaf vəziyyəti,mədəniyyət sahəsində qanunverici və nəzarətçi siyasət, mədəniyyət abidələrinin mühafizə və vəziyyəti, mədəniyyət müəssisələrinin innovasiyalı fəaliyyəti, mədəni yeniliklərin tətbiq vəziyyəti, mədəniyyətin dəyişilməsi prosesi, mədəni mübadilə, əməkdaşlıq və s. tədqiqat obyekti olmalıdır. Müəllim-kulturoloq dünya və milli mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsini beynəlxalq təhsil standartlarına uyğun innovasiyalı metodların tətbiqi ilə tədris etməklə respublikada kulturoloji təhsilin yüksək keyfiyyətini təmin etməlidir. Kulturoloq - müəllim müxtəlif ölkələrin sosial-mədəni fəaliyyət sahələri, idarəetmə və mədəni inkişafın milli texnologiyaları, eləcə də bu sahədə beynəlxalq təcrübə barədə dürüst və müfəssəl informasiyaya malik olmalıdır. Universal bilikli mütəxəssislər olan kulturoloqların praktiki iş sahəsi artbiznes, media, reklam və beynəlxalq əlaqələrlə məhdudlaşmamalıdır. Kulturoloqun praktiki işi dövlət və ictimai həyatın geniş sosial-mədəni fəaliyyət sahəsini əhatə etməlidir. Universal kulturoloji biliklərə istinadən, kulturoloq tədqiqat, təhsil, maarif məsələlərini həll etməyi bacarmalı, sosial-mədəni həyat fəaliyyətinin tərəqqipərvər texnologiyalarına istiqamətlənən inkişafın innovasiyalı modellərini hazırlamalı, investisiya siyasətini düzgün formalaşdırmalı, mədəniyyətin inkişafını idarə etməlidir. Dövlətin beynəlxalq nüfuzunun, onun sivil dünya birliyinə inteqrasiyasının möhkəmlənməsinə yardım edən, ölkənin xarici mədəni siyasəti də kulturoloqun diqqət mərkəzində olmalıdır. Beləliklə, Müasir kulturoloq - insan, cəmiyyət və dövlət haqqında elmi biliklərin qoruyucusudur
0 şərh