Nişan üzüyü sadəcə bir bəzək əşyası deyil. Nişan – həyatın ən unudulmaz anlarından biridir, bu anı daha da təsirli edən nişan üzükləridir, xüsusən də tək qaş üzüklərdir…

Saray qadınlarının əvəzolunmaz zinət əşyalarından biri də dəyərli qaşlar olub

Zinət əşyası dedikdə ilk olaraq ağla brilliant gəlir. Rənglilər isə brilliant qaşlarla sintez edilir. Keçmişdə isə hər cür dəyərli qaş zinət əşyalarında istifadə edilirdi, onların uyğunluğundan çox bolluğuna fikir verilirdi. Məsələn Osmanlı saraylarında zinət əşyaları dəbdə idi. Bu gün də biz keçmişdə zinət əşyalarının hansı mənanı verdiyini və necə istifadə edildiyi haqqında danışacağıq.

Statusun simvolu 
Ləl-cəvahirat Osmanlı saraylarında təkcə bəzək əşyası deyil, sosial statusu da göstərən fərqli mənaları olan nəsnələrdir. Topqapı Sarayında ehtişamı ilə göz qamaşdıran zinət əşyaları, onların sahibələri haqqında geniş məlumat verir. Xüsusən də 16-cı əsrdən sonra ləl-cəvahiratlar istər dövlət adamlarının, istərsə də qadın geyimlərinin əvəz olunmaz atributuna çevrilir.

Ardı →

Braziliyanın Maisi çayı sahillərində Piraha adlı qeyri-adi hindu qəbiləsi yaşayır. Qeyri-adi olan — qəbilənin özünəməxsus, təkrarolunmaz məişəti və inancıdır.

Yazıçı və keçmiş missioner Daniel Everet Piraha qəbiləsinin içində düz 30 il yaşamışdır. Həmin dövr ərzində o, müasir dünyanın insani dəyərlərinin tam əksini görübmüş… Bu adamlar, demək olar ki, yatmırlar…

Bilirsinizmi, bu adamlar yatmağa gedərkən bir-birinə necə müraciət edirlər? Təbii ki, hər bir xalqın özünəməxsus mürariət forması olmasına baxmayaraq, mahiyyətcə hamısı eyni məna daşıyır. Yəni – “rahatlıq və şirin yuxular.”...  Piraha qəbiləsində isə -” gecən xeyirə qalsın”- demək əvəzinə, belə deyirlər – “mürgüləməyi ağlına belə gətirmə, ətraf ilanlarla doludur.”

Ardı →

İtaliyanın «ekoloji» memarı Culiano Mauri (Mauri Giuliano)  ən son lahiyəsi olan «Canlı ağac Məbədi»  təəssüf ki, başa catdıra bilmədi.

Heyratamiz quruluşu bu tikili İtaliyanın Şimalında yerləşən, Berqamo şəhərinin dəniz kənarında yerləşir. Memarın fikrincəı, taxta sütun içində 42- ədəd vələs tingləri əkilmişdir. Təxminən 15 il sonra vələslər böyümüş olacaq, taxta karkaslar ağaclar ücün dar olacaq və ağaclar onların tədricən məhv edəcəklər.  Nıticədə vələslər özləri canlı ağac olan bu məbədin təbii konstruksiya yaradır.

Layihə 650 kv.m. ölçüdə olan meydanda qurulub . Layihə atasının əvəzinə onun oğlu başa çatdırır.

 

1. 

Ardı →

          Su həyat mənbəyidir. Bu fikir suyun həyatımızda rolunu, ümumiyyətlə həyatımızın sudan ibarət olduğunu tam şəkildə ifadə edir. Elmdən bizə məlumdur ki, insan bədəninin 80 %-ni, yer kurəsinin 2/3 hissəsini su təşkil edir. Hər addımımızda, hər alıb-verdiyimiz nəfəsdə suyun iştirakı var. Normal şəraitdə sağlam insanın orqanizmindən müxtəlif yollarla, gün ərzində 2-3 litr su xaric olunur. Yaşamaq üçün orqanizmə elə o qədər də su qəbul etmək lazım gəlir. Məhz bu səbəbdəndir ki, insan susuz uzun müddət yaşamaq iqtidarında deyil. Təbiəti susuz təsəvvür etmək də mümkün deyil. Elə bu baxımdandır ki, su haqqında olan bütün fikirlər, su haqqında olan bütün elmlər çox maraqlı və ecazkardır. Əslində isə su həyat mənbəyi deyil, elə həyat suyun özü deməkdir. Son zamanlarda insanlar Günəş sistemi planetlərindən hansındasa həyat əlamətləri axtarmağa başlayıb. Bəs kosmosa uçan insan orada həyatın olub-olmadığını hansı əlamətlərə görə, hansı üsullarla axtarır? Yenə də su göz önünə gəlir: insan dühası qonşu planetlərdə məhz suyu axtarır – bilir ki, su olan məkanda mütləq həyat olacaq.

          Su müqəddəsdir. Və bu müqəddəs nemət olan su heç də şəffaf göründüyü kimi sadə bir nemət deyil. Su elə bir sehirli nemətdir ki, onun dərinliklərdə yatan bəzi incə sirrləri hələ də elmə məlum olmayan tərəfləri ilə ön plandadır. Biz bu müqəddəs sayılan suya təbiətdə müxtəlif hallarda rast gəlirik. Suyun müqəddəsliyi özünü yuxularımızda da göstərir. Yuxuyozan alimlər belə qənaətə gəlirlər ki, yuxuda su görmək, xoş bir həyata və gözəl bir ruziyə şərh olunar. Bir kimsənin yuxuda suyu evində görməsi, səadətə, toplu mala, çox xeyirə və subaydırsa evlənməyə şərh olunar. Yuxusunda su içən, gözəl bir həyata qovuşar. Qədəh içində olan saf suyu içdiyini görən kimsə, uşaq və xanımından xeyirə çatar. Çünki şüşə qadınların cövhərindəndir. Onun içindəki su isə, ana bətnindəki uşaqdır. Saf bir suya atladığını görən kimsə, tez sevincə çatar.

Ardı →

Dünyada ilk qadın stüardessa tibb bacısı olan Ellen Çerç hesab edilir. 1930-cu il 15 may tarixində o, ilk uçuşunu etmişdir.

24 yaşlı Ellen 8 qızla bərabər “Boinq” kompaniyasında bort baxıcısı vəzifəsinə təyin olundu, onlar müasir stüardessaların vəzifələrini yerinə yetirirdilər. Ellen Çerç ilk qadın stüardessadır, ondan əvvəl bu vəzifəni yalnız kişilər (stüart) icra edirdilər.

Onlar ayrı-ayrılıqda sərnişinləri və onların əşyalarını tərəzidə çəkirdilər. Təyyarəyə yanacaq doldururdular və hətta təyyarələri uçuşdan sonra dayanacağa çəkirdilər. O zamanlar stüardessa işləmək istəyənlərin xüsusi miniatür parametrlərdə olması tələb olunurdu. Belə ki, onların boyu 160 sm-dək, çəkisi isə maksimum 50 kq olmalı idi. Hal-hazırda isə müxtəlif aviakompaniyalarda stüardessa üçün müxtəlif parametrlər tələb olunur.

 Pilotlardan fərqli olaraq, stüardessa sərnişinlərlə birbaşa ünsiyyətdə olan bir ekipaj üzvüdür. Buna görə də, stüardessalar xarici görkəmləri ilə bərabər, xoşxasiyyət, xoşsifət, gülərüz, şirindil, yaxşı danışıq qabiliyyətinə malik, təmkinli, sərnişinlərlə ünsiyyət yaratmağı bacaran olmalıdır. Bütün bunlardan əlavə, əsas olan odur ki, stüardessalar tam sağlam olmalıdırlar.

Ardı →

 Ağ həkim xalatının demək olar ki, 150 ildən çox yaşı var. Bu xalatlar pasiyentləri infeksiyalardan və yoluxucu bakteriyalardan qorumaq məqsədilə düşünülmüşdür.

  Həkim xalatı icad olunanadək, həkimlər pasiyentləri adi, gündəlik geyimlərdə qəbul edirdilər. Əməliyyat zamanı isə önlük və ya xüsusi qolluqlar taxılırdı. Həkim və pasiyentlər arasında nəsə bir “gigiyenik bufer” olması vacib idi, bu “gigiyenik bufer” elə rəngdə olmalı idi ki, onu tez-tez dəyişmək və ya yuyub-təmizləmək lazım gəlsin. Bu səbəbdən ağ rəng ən münasib rəng idi. 

  Müasir dövrümüzdə ağ xalatı həkimlə pasiyent arasında “gigiyenik bufer” hesab etməyənlər də az deyil. Ağ xalatın həkimlə xəstə arasında bir “gigiyenik bufer” olmasına şübhə ilə baxan Birmingen Universitetinin tıdqiqatçı alimləri olmuşdur.

20 il bundan öncə onlar  müxtəlif sahələrdə çalışan həkimlərin 100 ədəd xalatlarını mikroskop altında analizdən keçirmişlər. Xalatların əksəriyyətində  “qızılı stafilokok” (üzüm salxımına oxşar qruplar şəklində yerləşmiş bakteriya) aşkarlanmışdır. Merilend Universitetindən olan alimlər isə bundan  bir neçə il sonra məhz elə həkim xalatları vasitəsilə xəstəliklərin bir pasiyentdən digərinə keçdiyini iddia etdilər.

Ardı →

«Ay yerişi» (Moonwalking) dünyada ən tanınan rəqs hərəkətləridən biri sayılır. Siz dəqiq  onu heç nə ilə qarışdıra bilməzsiniz.

1983-ci il martın 25-də Maykl Cekson «Billy Jean» mahnısını ifa edərək ilk dəfə bu hərəkəti etdikdən sonra tamaşaçılar üçün bu rəqs Ceksonun özünəməxsus «fişka»sı kimi möhürləndi . Buna görə belə bir mif  yarandı ki,  Maykl «ay yerşi»ni özü fikirləşib.

Əslində çox rast gəlməy olardı ki,  «ay yerişi»ni  Ceksona qədər başka rəqqasların ifasında görülsün. Məsələn, Keb Kellouey hələ 1932-ci ildə bu addımlardan istifadə edib. O, onların Buzz adlandırmışdır.

Davamı →

Uzun illərdir alimləri «şəxsiyyətin formalaşmasına daha çox irsiyyət yoxsa tərbiyə təsir edir?» sualı maraqlandırır. Ən son araşdırmalara görə isə, ögey valideynlər uşağa bioloji valideynlərin irsiyyətindən daha çox təsir göstərə bilər.

Ekseter və Hamburq universitetlərinin alimləri şəxsi xüsusiyyətlərin nəsildən nəslə necə keçdiyini bilmək üçün amadin quş növünü öyrənmək qərarına gəliblər.

Bəzi amadinlər özlərini utancaq aparır, sakitcə bir yerdə oturmağı üstün tutur, bəziləri isə özlərini tam tərsinə, dominant göstərirdi. Alimlər bütün bu quşlara həyata yeni nəsil gətirmələrinə imkan verdilər.

Yeni nəslin yumurtadan çıxmağına lap az vaxt qaldıqda, alıimlər bəzi yumurtaların yerini dəyişdirdilər, daha sonra isə təzə yumurtadan çıxan quşların xüsusiyyətlərini öyrənməyə başladılar. Balacalar doğma valideynlərinin ölçülərini və rəngini özlərində saxlasa da, davranışları artıq «ögey valideynlərindəki» kimi idi.

Alimlər əmindir ki, araşdırma amadinlər üzərində aparılsa belə, həmin nəticələr başqa növ canlılara, o cümlədən, insanlara da şamil edilə bilər.

Davamı →

Heyvanların davranışı öyrənən sahənin aparıcı mütəxəssisi professor Kon Slobodçikov 5-10 il sonra vəhşi və ev heyvanlarının dilini anlamağa imkan verən qurğu yaradır. Alimin sözlərinə görə, gün gələcək, biz heyvanlarla mobil telofon ölçüsündə olan qurğu vasitəsilə ünsiyyət qura biləcəyik.

Ardı →

Kəmağıllıqla bağlı aparılan araşdırmalar alimlərin belə bir nəticəyə gəlməsin səbəb olub.Belə ki, Hindistanın Heydərabad şəhərindəki Nizam Tibb Elmləri İnstitutu və Edinburq Universitetinin birgə apardığı araşdırmaya görə, ana dilindən başqa bir xarici dil bilən insanlar təkdilli şəxslərlə müqayisədə azı 5 il daha gec kəmağıllılığa düçar olurlar.

Türkiyə məbuatına istinadən verdiyi məlumata görə, elm adamlarının 650 kəmağıllılıq xəstəsi üzərində apardığı araşdırmaya görə, birdən çox dildə danışan insanlarda Alzheimer və digər beyin xəstəliklərinə daha gec-gec rast gəlinir.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, sözügedən tədqiqat indiyədək aparılmış ən geniş araşdırmadır.

Tədqiqat qrupunun üzvü Tomas Bax qeyd edib ki, əldə edilən məlumatlar birdən çox dil öyrənməyin kəmağıllılığın müaciləsində istifadə edilən dərmanlardan daha təsirli olduğunu göstərib.

Araşdırmanın nəticələri ABŞ Nevrologiya Akademiyasının jurnalı olan «Neurology»də nəşr edilib.

 

Davamı →