İnkişaf etmək istəyənlər üçün maraqlı məlumatlar olan kollektiv bloq servisi
Şəkil 17.7-də yeni ideyalardan imtinanın faiz miqdarının göstərilməsi ilə yeni məhsulun hazırlanması prosesinin mühüm mərhələləri göstərilmişdir. Qrafikdə pisləşmənin iki səviyyəsi göstərilib: birincisi orta məhsuldarlığa uyğun gəlir, ikincisi isə müqayisə məqsədləri üçün ən yaxşı kompaniyaların məhsuldarlıq göstəricilərini əks etdirir.
Əgər innovasiya bu qədər qeyri-müəyyəndirsə, onu idarə etmək olarmı? Formalizə olunmuş proseslərin yeni məhsulların hazırlanmasına tətbiqi innovasiya improvizasiyasına nisbətən daha böyük uğur əldə etməyə imkan verir. Bununla belə, ixtira ilə innovasiya arasındakı fərqə diqqət yetirmək lazımdır.Birincisi – bu yeni qurğunun və ya yeni prosesin kəşfidir.
Təşkilat nə üçün mövcuddur? Kommersiya təşkilatları üçün cavab sadədir: təşkilatın mülkiyyətçiləri və səhmdarları üçün qoyulmuş investisiyaya görə mənfəət qazandırmaq. Xeyriyyə təşkilatları, vəkil edilmiş təşkilatlar, ictimai xidmət və digər bu kimi qeyri-kommersiya təşkilatlarında isə onun mövcudluq səbəbi müəyyən qrup insanlara xidmət etmək istəyidir. Lakin həm kommersiya, həm də qeyri-kommersiya təşkilatları çox nadir hallarda belə sadə məqsədlər üçün idarə edilir. Qərarlar, əksər vaxtlarda, ya bir-birini tamamlayan, ya da öz aralarında bir-birilə rəqabət aparan çoxsaylı tələbatlara uyğun qəbul edilir.
Təxminən son on il ərzində elmi tədqiqatçılar və marketinq menecerləri “bazara istiqamətlənmə”nin mahiyyətinin (bu cür istiqamətin qiymətləndirilməsi və ona çatmanı) anlaşılmasında mühüm irəliləyişlər əldə etmiş və strateji menecment sahəsində inqilab baş veməkdədir.
1980-ci illərdə Harvard biznes məktəbinin nümayəndəsi Maykl Porterin strategiya haqqında baxışları hakim mövqe tutmuşdur(Porter, 1980, 1985) və o hesab edirdi ki, strategiyanın açarı sahənin xüsusiyyətlərində və dinamikasındadır. Porter hesab edirdi ki, bir sahə digər sahəyə nisbətən daha cəlbedicidir və rentabelliyi müəyyənləşdirən əsas amillər sahəvi rəqabəti yaradan amillərdən qaynaqlanır. Lakin iş nəticələrinin müxtəlifliyini izah edən səbəblərə yeni yanaşma diqqəti firmanın xarici mühitindən(onun fəaliyyət göstərdiyi sahə) firmanın özünə yönəltdi.
1.1.1 Marketinq tərifinin təkamülü
Marketinqin elmi tərifinin sistemləşdirilməsi və ifadə edilməsi ilk cəhdlərindən marketinq konsepsiyası ilə bağlı olmuşdur. Hələ qırx il bundan əvvəl Felton (Felton, 1959) marketinq konsepsiyasını aşağıdakı kimi müəyyənləşdirməyi təklif edirdi:
“Əsas məqsəd olan uzunmüddətli mənfəəət əldə etmək üçün korporasiyanın digər funksiyaları ilə qarışan, bütün marketinq funksiyalarının inteqrasiyasına və koordinasiyasına əsaslanan korporativ dünyagörüşü,”.
Daha sonra Kotler və b. müəyyənedici xüsusiyyətin aşağıdakı kimi olduğunu bildirdilər:
Üçüncü minilliyin əvvəllərində marketinqin iş metodu və fəaliyyət istiqaməti kimi inkişafı məsələsində tam aydınlıq yoxdur: o təşəkkül mərhələsini keçmişdirmi, tam inkişafa çatmış, yoxsa tənəzzülə uğramışdır. Hələ on il bundan əvvəl ən yüksək səviyyədə əksər idarəedicilər marketinqə baxışda yanılaraq onu ancaq satış və reklam prosesinin yeni adlandırlıması hesab etmələrinə baxmayaraq, bu gün həmin idarəedicilərin böyük əksəriyyəti marketinqin kifayət qədər dəqiq, hətta demək olar ki, elmi tərifini verə bilərlər: Onlar deyə bilərlər ki, marketinq gəlir əldə etmək məqsədilə istehlakçıların tələbatlarının aşkarlanması və ödənilməsi üzərində qurulur; çox ehtimal ki, onların böyük bir hissəsi hətta qeyd edə bilərlər ki, onların təşkilatları “bazara istiqamətlənib”. Qreyzerin sözləri ilə desək, marketinq əmin-amanlıqla funksional fənnən təşkilatın işinin təşkili ilə bağlı konsepsiyaya “miqrasiya” etmişdir (Greyser 1997). Bu cür yanaşma ilə yanaşı marketinq həm də təşkilatların (ənənəvi kommersiya kompaniyalarından fərqlənən) — xeyriyyə və incəsənət təşkilatları, siyasi partiya və hətta polis xidməti kimi dövlət sektoru təşkilatlarının daxil olduğu qeyri-kommersiya təsisatlarının - fəaliyyətinin əsas istiqaməti kimi də nəzərdən keçirilir.