Menecer fəal və sərt, məsuliyyətli, kollektivi idarə edə bilməli və bazarda şirkəti təqdim edə bilməlidir. Məhsuldar menecer hansı xüsusiyyətlərə malik olmalıdır?
Menecerin əsas xüsusiyyətlərinə təşkilatçılıq bacarıqları aiddir.

D. Makkeland belə bir fakta diqqət yetirir: məqsədlərə nail olmağa yönlü olan biznesmenlər pulları uğurun göstəricisi kimi qəbul edirlər.
Menecer mütəxəssis şəkildə hazırlanmış bir rəhbərdir. Lakin öz məhsuldar fəaliyyətlərinə görə menecerlər bir-birilərindən fərqlənirlər. Bu nədən asılıdır?
Ardı →

Günlərin bir günü tələbə öz müəllimindən soruşur:

— Müəllim, uğurda bəxtin payı nə qədərdir?

— Sən bəxt dedikdə nə anlayırsan? – deyə müəllim maraqlanır.

Tələbə fikirləşərək cavab verir:

— Məsələn, satıcı müştəriyə müraciət edir və məlum olur ki, onun mütəmadi olaraq istifadə etdiyi məhsulu qurtarıb. Mən də həmin məhsulu satıram. Müştərinin daimi təchizatçısı isə hər hansısa səbəbdən ötrü təcili olaraq müştərini həmin məhsulla təmin edə bilmir. Beləliklə, mən yeni müştəri əldə edirəm.

Və yaxud, digər bir misal, mən qonaq gedirəm və qonaqlıqda müəssisələrdə alış-veriş proseslərinə nəzarət edən şəxslə tanış oluram. Onun cavabdeh olduğu müəssisə ilə isə mən uzun zamandır ki, əməkdaşlıq etmək istəyirdim.
Ardı →

Rəqabətin aydın dərk edilməsi biznesdə uğurun əsas elementlərindən biridir. Hətta sizin məhsul və ya xidmətiniz bazardakı unikal boşluğu doldursa da başqa şirkətlər eyni müştərinin ehtiyaclarını təmin etmək üçün başqa variantlar təqdim edə bilər. Rəqabət barədə düşünərkən öyrənməli olduğunuz əsas şey müştərilərin hansı məhsulu və xidməti digərindən daha üstün tutduğudur.

Rəqabət birbaşa (eyni məhsulun satışında rəqabət)  və dolayı (eyni bazarda rəqabət) ola bilər. Birbaşa və dolayı olmasından asılı olmayaraq rəqabətin intensivliyi biznesdə uğura hərtərəfli təsir edir. Bu səbəblə sənayedə başqalarından daha üstün olduğunuzdan əmin olmaq üçün biznes planlaşdırmada rəqabətin bütün növlərini nəzərə almaq vacibdir. 

Birbaşa rəqabət
Oxşar məhsul və ya xidmət təklif edən çoxsaylı bizneslər arasında birbaşa rəqabət yaranır. Burger King və McDonald's birbaşa rəqiblərdir.

Müştərilər bir şeyi haradan almalı olduqlarına qərar verərkən qiymət, məkan, xidmət səviyyəsi və məhsulun xüsusiyyətləri arasındakı müxtəlifliyi nəzərə alır. Ancaq heç də bütün müştərilər bu xüsusiyyətləri eyni dərəcədə qiymətləndirmir və məhz buna görə rəqabət yaranır. Biznesinizin mövqeyini müəyyənləşdirməklə müxtəlif növ istehlakçıya nail ola bilərsiniz. Məsələn, varlı istehlakçıları hədəfləyən bizneslər qiymətlə bağlı rəqabət aparmır lakin hədəf auditoriyası işçi təbəqə olan biznesdə rəqiblərdən biri eyni məhsulu daha aşağı qiymətlə təqdim edə bilər. Rəqibinizin mövqeyini müəyyənləşdirməklə onun biznesindəki boşluqları öyrənə bilərsiniz.

Ardı →

Biznes risklərinin müxtəlif növləri vardır. Biznes riskləri daxili və xarici ola bilər. Onlar iş qabiliyyətinə birbaşa və ya dolayısı yolla təsir göstərə bilər. Risklər təhlükə əsaslı (məsələn, kimyəvi dağıntılar), qeyri-müəyyən əsaslı (məsələn, təbii fəlakətlər) və ya imkanlar ilə bağlı ola bilər.

Ümumi risk kateqoriyaları aşağıdakılardır:

Təbii fəlakətlər: sel, fırtına, meşə yanğını və quraqlıq;
Pandemiya: qrip, donuz qripi və ya quş qripi;
Hüquqi: sığorta məsələləri, mübahisələrin həlli, müqavilə pozulması, qaydalara və öhdəliklərə əməl olunmaması;
Qlobal hadisələr: pandemiyalar və hava nəqliyyatının hərəkətinin dayandırılması;
Texnologiya: kompyuter şəbəkəsi çatışmazlığı və köhnəlmiş avadanlıqların istifadəsi ilə bağlı problemlər;
Ekoloji: iqlim dəyişikliyi, kimyəvi axıntılar və çirklənmə;
İş yerində sağlamlıq və təhlükəsizlik: material, avadanlıq, və ya iş yerindən qaynaqlanan qəzalar;
Əmlak və avadanlıq: təbii fəlakətlər, su borularının partlaması, soyğun, vandalizmin və s. səbəb olduğu zərərlər;
Mühafizə: oğurluq, fırıldaqçılıq, əqli mülkiyyət itkisi, terrorizm, qəsb və online təhlükəsizlik və saxtakarlıq;
İqtisadi və maliyyə xarakterli: qlobal maliyyə problemləri, faiz dərəcəsinin artımı, pul vəsaitinin çatışmazlığı, müştərilərin ödəməməsi, sürətli artım və artan xərclər;
Kadr: sənaye münasibətləri məsələləri, münaqişənin idarə olunması və vakansiyalar doldurulmasında çətinliklər;

Ardı →

Napoleon Bonapart deyib: “Gözəl danışığa sahib olmayan insanlar karyeraya sahib olmayacaqlar”. Natiqlik qabiliyyəti üçün isə hər şey – mətnin məzmunu, intonasiya, davranış tərzi, jestlər, mimikalar lazımdır.

Aşağıda auditoriyanı ələ almaq və dinləyicilərin təqdirinə səbəb olmaq üçün sizə lazım olacaq bir neçə məsləhət təqdim edirik:
Öz ağlınızla düşünün. İnsanlara hər hansı bir “dərslik”-dən sitat gətirmək heç də hər zaman işə yaramır. Auditoriya ilə işləməyi bacarın və əsas olaraq öz beyninizin məhsullarından istifadə edin.
Auditoriyanın istəklərini operativ şəkildə həyata keçirin. Yalnız öz sevdiyiniz şeylərdən danışmayın. Bəzən mövzunu dinləyicilərin daha çox maraq göstərdiyi istiqamətə yönəltmək lazımdır.
Ardı →

Təbii ki, hər bir insan heç olmasa həyatda bir dəfə öz biznesini açmaq haqda düşünür və əlbətdəki bunlardan yalnız bir qismi realda bunu edir. Forbes jurnalının dəstəyi ilə aparılan son araşdırmalara görə yer üzərində işləmə qabiliyyəti olan əhalinin 94% öz biznesinin açılması barədə düşünsədə, realda onların yalnız 6% bu işi həyata keçirir. Maraqlı məqam burasındadır ki, yeni açılan bizneslərin cəmi 15% rentabelli olur və 5 ildən çox fəaliyyət göstərir.

Bəs nədir uğurlu biznesin sirri?! Necə olur ki, kimlərsə öz biznesini quraraq milyonlara sahib olur, kimlərsə böyük maddi (həmçinin mənəvi) ziyanla bu işdən yan keçirlər. Uğurlu biznes üçün hansı kriteriyalar olmalıdır?
Bu kreteriyalar haqda söhbət açmazdan əvvəl qeyd etmək lazımdır ki, heçdə hemeşə yeni bizneslər yüksək mənfəət əldə etmək üçün həyata keçirilmir. Ümumilikdə yeni biznes açılışında sahibkarların (gələcək sahibkarların) 3 bir-birindən tam fərqli məqsədləri ola bilər: pul qazanmaq, ürəyi istədiyi (və ya xəyal qurduğu) işi qurmaq və ya biznesi yaradıb digər bir investora satmaq. Konkrət məqalə çərçivəsində mən yalnız pul qazanmaq üçün açılan bizneslərdən söhbət açacam.
İş təcrübəmdə baş verən hadisələr və bu istiqamətdə olan müşahidələrimə görə hesab edirəm ki, uğurlu biznesləri digərlərindən fərqləndirən 3 əsas faktor mövcuddür. Bu faktorların cəmini mən “uğur üçbucağı” adlandırıram. Bu amilləri nəzərdən keçirək.

 Amil № 1 – Məhsul. Məhsul dediyimiz zaman biz pula ekvivalent dəyəri olan maddi və ya qeyri-maddi istənilən bir şeyi nəzərdə tuturuq. Başqa sözlə desək məhsul mebeldən tutmuş, ta gəlinlik paltarı seçiminə konsaltinq xidmətlərinə qədər hər şey ola bilər. İstənilən biznesin mövcud olması üçün sahibkar mütləq düşündüyü ilk şey təklif edəcəyi məhsul olmalıdır. Çox sadə görünsədə iş təcrübəmdə çoxsaylı yeni layihələr məhz, təklif ediləcək məhsulun olmadığına görə sahibkar üçün böyük ziyanla başa çatıb. Həmçinin beynalxalq şirkətlərin təcrübəsinə baxsaq: Apple, Google, Blackberry və s. kimi brendlər məhz uğurlu məhsul hesabına lider mövqeydədirlər. 
Ardı →

«X» və «Y» nəzəriyyəsi menecerlərin hərəkətlərini, onun idarəetmə fəaliyyətini izləyən amerikalı sosial psixoloq Duqlas MakQreqorun nəzəriyyələridir. MakQreqorun nəzərriyyəsinin sadəliyi və aydınlığı onların məşhurlaşmağına və problemə belə bəsit baxış üçün tənqid olmasına səbəb olmuşdu.

MakQreqor menecerlərin onlara tabe olanları ən azı iki üsul ilə idarə etdiklərini iddia edirdi. Bu üsullar insan təbiətinə iki müxtəlif baxış bucağının nəticələridirlər. Prinsipcə neqativ olan («X» nəzəriyyəsi despotikdir) və prinsipcə müsbət olan («Y» nəzəriyyəsi demokratikdir). Menecerlərin onlara tabe olan insanlara münasibətlərini izləyərək MakQreqor belə bir nəticəyə gəlmişdi ki, onların insan təbiətinə baxışları müəyyən təxmin sisteminə əsaslanır və bu sistem sonunda menecerlərə tabe olan insanlara qarşı münasibətlərini idarə edirlər.

Ardı →

Məqsəd nə cür olmalıdır ki, biz ona çataq?
Menecmentliydə smart-məqsəd və yaxud ağıllı məqsəd kimi bir ifadə var.

S (specific) – Spesifik və ya konkret
M (motivation) – motivasiya edici
A (ambition) – ambisiyalı
R (realistic) – reallığa uyğun
T (timed) – müəyyən vaxt üzrə qurulumuş

Ağıllı məqsəd — əvvəlcədən planlaşdırıldığı üçün yarımçıq məqsədə nail olmaq kimi sayılır. Əslində gələcək üçün qoyduğumuz məqsədlər biznes planlaşdırılmasından heçdə fərqlənmir. Buda məqsədin düzgün qoyulması üçün məsləhətlər:

Konkretləşmiş məqsəd
Əgər sizin məqsədiniz avtomobil almaqdırsa, siz onu konkretləşdirməlisiniz. Məsələn: qara rəngdə “tayota- kamri”, içində bu funksiyaları olsun və s. Əks halda qarajınızda köhnə “ Moskviç” peyda ola bilər.
Ardı →

Müştəriləri necə qorxutmamalı?
Azərbaycanda şirkətlərin mütləq çoxluğunun Facebook-da səhifələri var. Şirkətlər, marketoloqlar sosial şəbəkələrin gücündən yararlanmağa çalışırlar. Dünya markalarının sosial mediada irəliləyişində böyük təcrübəyə baxmayaraq, Azərbaycanda heç də bütün şirkətlər bundan düzgün istifadə etməyin yolunu bilmirlər. Hansı səhvləri etməmək və onlardan necə qaçmaq lazım olmasının yolları barədə Tactical Marketing Labs şirkətinin həmtəsisçisi Brett Relanderin məsləhətlərinin yararlı olacağını düşündük.

O, firmaların irəliləyişə nail olmasına kömək edir və internetdə müştərilərin reputasiyasının müdafiəsiylə məşğul olur. Brett digital-marketinq sahəsində 10 ildən çoxdur işləyir, Dallas Cowboys və IKEA kimi korporasiyalarla əməkdaşlıq edib. Texas Universitetində marketinq fənnini tədris edir.

Ardı →

Yaponlar həmişə adət-ənənələrə sadiq olub və olacaqlar. Mən “Jiro Dreams of Sushi” adlı sənədli filmə baxanda çox təsirlənmişdim. Xüsusilə, Jiro Ononun hər hansı bir işi sona qədər çatdırmanın onlar üçün nə qədər əhəmiyyətli olması haqqında dedikləri məndə dərin iz buraxmışdı. Hətta süpürgəçi  olsan belə taleyindən gileylənməyə dəyməz, əvəzində işini mükəmməl səviyədə görməlisən. Yaponlar ideal iş axtarışında bir müəssisədən digərinə qaçmırlar, onlar istənilən işi xəyallarının işinə çevirirlər. Məsələ yanaşma tərzindədir.

Niyə də yenə yaponlardan öyrənməyək? Nəyə görə onların menecment sahəsində istifadə etdikləri idarəçilik metodlarını biz də tətbiq etməyək?

Kaizen metodunun əsasını “5S” prinsipi təşkil edir:

Seiri — dəqiqlik
Seiton — səliqə-səhman
Seiso — təmizlik
Seiketsu — standartlaşdırma
Shitsuke — intizam

İkinci Dünya Müharibəsindən sonra məhz bu sistem nəticəsində bir çox yapon şirkəti, o cümlədən də “Toyota” tez bir zamanda dirçələ və gücünə güc qata bilmişdir.

Əgər siz Kaizen sisteminin 5 prinsipini tətbiq etmək qərarına gəlmisinizsə, onda bu 5 müddəa  burnunuzun dibində olmalıdır.

Ardı →