Paris. 1831-ci il… Konsert salonlarından birində uzaq Polşadan təzəcə gəlmiş 21 yaşlı pianoçu konsertlər verir. Və elə ilk konsertlərdən sonra bu gənc musiqiçinin qeyri-adi istedadı haqqında söhbətlər sürətlə Parisin bütün sənət aləminə yayılır. Onun adı az bir vaxtda Avropada şöhrət qazanmış bəstəkarlar — List, Berlioz, Bellini, yazıçılar -Heyne, Balzak, rəssam Delakrua ilə bir sırada çəkilir, musiqisi və ifaçılıq məharəti romantik incəsənətin daha bir möcüzəli səhifəsini açır. Bu parlaq istedad sahibi Friderik Şopen idi.
Ardı →

Bethovenin ömrünün son illəri idi. Qulaqları ağır eşitməyə başlamışdı. Hər kəsin Bethovenin bu halına yazığı gəlirdi. Karlıq onu cəmiyyətdən uzaqlaşdırmaqla kifayətlənmir, eyni zamanda yaradıcılığına da ağır zərbə vururdu.

Bəstələdiyi əsərləri eşitməmək Bethoveni dəli etmişdi. Hətta bir neçə dəfə həyatına qəsd etməyi belə düşündü. Amma hələ tez idi. Bəstələmək məcburiyyətində olduğu əsərləri var idi.

O talehi ilə mübarizə apararkən Avropa böyük bir müharibə ilə imtahan olunurdu.
Bethoven insanlığın qəhrəmanı, səltənətin düşməni olaraq gördüyü Napaleon Bonaparta heyran idi. Bəstələdiyi 3-cü Simfoniyanı ona həsr etməyə qərar verir. Tam əsəri Parisə göndərməyə hazırlaşarkən, Napaleonun «fədəkar qəhrəman»lıqdan çıxıb imperator taxtına oturduğunu eşidir və çox əsəbiləşir.

Ardı →

Azərbaycanın musiqi mədəniyyətinin inkişafı daim zənginləşən, cilalanan və irəliyə doğru yönəlmiş prosesdir. Bu inkişafın istiqaməti bir tərəfdən milli ənənələrin özündəki imkanlar və bu imkanların reallaşması, digər tərəfdən zaman-zaman dəyişən, yeniləşən tarixi-mədəni kontekstin diktə etdiyi proseslərin məcmusu ilə şərtlənmişdir. Onun xarakteri və mündəricəsində XX əsrədək şifahi ənənəli aspekt aparıcı rol oynamışdır. Peşəkar klassik milli musiqi irsinin günümüzədək gəlib çatmış incilərinin yaradıcılarını tarix anonimləşdirmiş, onların ifaçılıq fərdiliyinin hüquqlarını ön plana çəkmişdir.

XX əsrdə bu inkişaf artıq yaradıcı şəxsiyyətin — bəstəkarın iradəsi, təxəyyülü və enerjisi ilə istiqamətləndirilməyə başlayır. Beləliklə, hər iki ənənənin paralel və çarpazlaşan hərəkəti Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin XX əsrdəki səciyyəviliyini yaradır. Tarixin bu mərhələsində gedən proseslərin təsir və dəyər miqyasının həm lokal, həm də qlobal müstəvidə güclü əks-səda oyatmasının nə əlavə isbata, nə də müzakirəyə ehtiyacı yoxdur.
Davamı →

Motsart (1756 — 1791) dünya mədəniyyətinin ən böyük dühalarındandır. Həyatın sevincli və kədərli anlarını, şən gülüş və ağır faciə obrazlarını eyni təsir gücü ilə canlandıran Motsart musiqisi iki yüz ildən artıqdır ki, insanları heyran edir. Hələ üç yaşında ikən balaca Volfqanq klavesində və skripkada çalır, hətta ilk musiqi əsəri bəstələyirmiş. İstedadının belə erkən yaşından üzə çıxması baxımından dünya musiqisində Motsartın tayı-bərabəri yoxdur. Xoşbəxtlikdən, tale Motsarta qayğıkeş, həssas musiqi müəllimi bəxş etmişdi. Bəstəkarın atası tanınmış musiqiçi və pedaqoq Leopold Motsart balaca Volfqanq və onun istedadlı bacısı Anna Mariya ilə ciddi məşğul olaraq onların qeyri-adi musiqi bacarığını yalnız doğma vətənləri Avstriyada deyil, eləcə də Avropanın müxtəlif ölkələrində — Almaniyada, Fransada, İngiltərədə, İtaliyada və İsveçrədə nümayiş etdirir. «Balaca möcüzə» adını qazanmış Motsart bircə dəfə dinlədiyi melodiyanı asanlıqla təkrarən çalır, verilmiş musiqi mövzusu əsasında qısa bir vaxtda yeni bir əsər yarada bilirmiş. Bir dəfə isə kiçikyaşlı Volfqanq klavişləri dəsmalla örtülmüş klavesində mürəkkəb bir pyesi böyük məharətlə ifa edib dinləyiciləri heyrətə gətiribmiş!

Ardı →

Həyatın tamaşa, insanların aktyor olduğu iddia olunan böyük dünyamızda sevilmək nifrət sahibi olmaq qədər asan deyil.
Ancaq gözəl və məlahətli səs, yaraşıqlı xarici görkəm, üstəlik italiyalı olmaq və opera ifa etmək uğurun və sevginin bütün qapılarını açır insanın üzünə…
Lakin haqqında yazdığım növbəti məşhur bu uğuru və sevgini yalnız hiss edə bilir, görmür…
Əvəzedilməz Andrea Boçelli...

İtaliyalı opera və populyar musiqi ifaçısı Andrea Boçelli 1958-ci il 22 sentyabrda dünyaya gəlib. Andreanın şərab istehsalçısı olan atası oğlunun musiqiyə marağının olduğunu görüb onu musiqi məktəbinə qoyur, burada Andrea fortepiano, fleyta və saksafonda çalmağı öyrənir.
Uşaqlıqdan Andreanın gözlərində problem vardı və hələ altı aylığında onun gözündə artıq bir neçə əməliyyat olunmuşdu, lakin bunların heç bir faydası olmur və 12 yaşında baş verən bədbəxt hadisədən sonra o, ümumiyyətlə, kor olur.

Ancaq yaşanan faciə Andreanın gələcəkdə uğur qazanmasına mane olmayacaqdı… Bəzi “ağızdan göyçəklər” Boçellinin musiqidəki uğurlarını onun fiziki qüsuru ilə bağlayırlar. Necə də yanılırlar, çox yanılırlar… Bunu Boçellini çox yox, bir dəfə dinləməklə anlamaq olar…
Ardı →

Milyonlarla insanın pərəstiş etdiyi insan, səs, ulduz — Co Dassen ... 
Günlərin bir günü Co Dassenin “dost”larından biri ona ifaçılıq sənətini atmağı məsləhət görür. Ancaq nə yaxşı ki, Dassen bu məsləhətə qulaq asmır...
Aşpaz, jurnalist, həkim və etnologiya üzrə mütəxəssis olan Jozef Dasseni bütün dünya Co Dassen kimi tanıdı...

«Et Si Tu N'existais Pas», «Salut» və… 41 yaşında ölüm...
Məşhur ifaçı söyləyirdi: “Bir çox gənclər kimi mən də həyatda öz rolumu axtarırdım. İnsanların həyatını xilas etmək üçün həkim oldum, professor olmaq da əla idi, insanlara elm öyrədirdim! Ancaq günlərin bir günü anladım ki, səhnədə olmağımla daha çox işə yaraya bilərəm… Elə də oldu.
Mən insanlara yardım etmək üçün mahnı yazıram...”

Fransız jurnalistləri daim şəxsi həyatını mediyadan gizli saxladığına, bu barədə hər hansı bir açıqlama vermədiyinə görə, Dasseni ən məşhur və ən naməlum ifaçı adlandırmışdı.

Dassen iki dəfə evli olub. İlk həyat yoldaşı bu sahəyə maraq yaratmaqla yanaşı, Conun ifaçı kimi üzə çıxmasına çox yardımçı olmuşdu. ikinci həyat yoldaşı Kristin Delvyu isə müğənniyə iki gözəl oğul övladı bəxş etmişdi…

“Atamın iş otağını bərpa etmişəm, bu onun iş masasıdır. O, saatlarla əyləşib, hansısa mahnının bir sətrini düşünməyə vaxt sərf edə bilərdi. O, işinin dəlisi idi...” – Co Dassenin oğlu Jülyen atası barədə söyləyir.
Ardı →

Debüssinin yaradıcılıq axtarışlarının davamçısı Moris Ravel impressionizm estetikasını özünəməxsus, fərdi tərzdə təcəssüm etmişdir. Musiqidə daim yenilik sorağında olan bəstəkar, eyni zamanda, həm klassisizm cərəyanının prinsiplərinə sadiq qalmış, həm də xalq musiqi qaynaqlarından bəhrələnmişdir. Ənənə ilə novatorluğun bu cür orijinal uzlaşması Ravelin çoxşaxəli irsinin bütün sahələrində — opera və baletlərində, instrumental və vokal musiqisində aşkar sezilir.

Ardı →

Dahi alman bəstəkarı Bethoven (1770-1827) dünyanın ən nəhəng bəstəkarlarından biridir. Böyük Fransa inqilabının ideyalarından ilham alan Bethoven öz yaradıcılığında ilk növbədə insanın qəhrəmanlıq, mübarizlik əzmini tərənnüm etmişdir. Tarixi şəraitdən, yaşadığı mühitdən savayı, Bethovenin şəxsi problemləri, ələlxüsus sağlamlığı ilə bağlı çətinlikləri də onun dünyagörüşünə ciddi təsir göstər-mişdir. 28 yaşında ikən o, ağır xəstəliyin — musiqiçi üçün əsl faciə olan karlığın ilk əlamətlərini hiss edir. Xəstəlik şiddətləndikcə Bethoven çalmaq, sonra dirijorluq etmək qabiliyyətini get-gedə itirir. Adamlarla ünsiyyət saxlaması da tədricən çətinləşir — ömrünün son illərində o, dəftər vasitəsilə yazılı «söhbətlər»ə keçir. Ən dəhşətlisi isə odur ki, bəstəkar yaratdığı musiqini daha eşitmir! Lakin nə xəstəlik, nə də tənhalıq Bethovenin mətin iradəsini qıra bilmir.

Ardı →

Q.Qarayevin adı Azərbaycan xalqı üçün daimi və əzizdir. Azərbaycanın elə bir guşəsi yoxdur ki, orada hər bir kəs bu dahi sənətkarın musiqi dühasının sehrinə düşməsin, onun “Yeddi gözəl”, “İldırımlı yollarla” baletlərindən, “Leyli və Məcnun” simfonik poemasından xəbərsiz olsun. Q.Qarayev öz əsərləri ilə daim sevilən və insanı düşündürən sənətkardır, çünki o, həmişə doğma torpaqdan qüdrət almış, muğam, aşıq musiqisi, xalq nəğmələri kimi milli musiqimizin saf çeşməsindən su içmişdir.
Eyni zamanda Q.Qarayev bəşəri hörmət qazanmış sənətkardır. Çünki sənət yolunda yeni cığırlar açaraq, yalnız özünəməxsus üslub yaratmış bəstəkar təkcə öz xalqının deyil, həm də dünya musiqi tarixinin bütün dövrlərinin nailiyyətlərini mənimsəmiş, dünya musiqi mədəniyyəti xəzinəsini misilsiz əsərləri ilə zənginləşdirmişdir.

Ardı →

Dahi rus bəstəkarı Dmitri Şostakoviç XX əsr dünya musiqisinin ən nəhəng nümayəndələrindən biridir. Onun kəskin dramatik, hətta faciəvi musiqisi zorakılığa, qəddarlığa qarşı çıxır, insanın xoşbəxt gələcəyinə inadkarlıqla can atmasını tərənnüm edir. Şostakoviç dünya simfonik musiqisinin Bethoven, Çaykovski və Maler kimi böyük ustadları ilə bir sırada duran sənətkardır. Simfoniyalarında insan varlığının ən mürəkkəb problemlərinə toxunan bəstəkar özünəməxsus, fərdi yaradıcılıq üslubu nümayiş etdirir.
Davamı →