1. Hüceyrə
Hüceyrə tarixi inkişaf prosesində meydana çıxan, nüvə və sitoplazmadan ibarət, öz-özünü tənzim edən və özü kimi strukturlar yaradan canlı sistemdir.
Hüceyrə çox hüceyrəli orqanizmlərin inkişaf, quruluş, funksional və irsiyyət vahididir. Hüceyrələr ölçü və formalarına görə müxtəlif olur. Hüceyrə fiziki-kimyəvi cəhətcə çox mürəkkəb quruluşda olmaqla zarlar və qranullar sistemindən təşkil olunmuşdur. Hüceyrə ətraf  mühitdən hüceyrə qişası vasitəsilə ayrılmışdır. Zar vasitəsilə hüceyrə onu əhatə edən canlı mühitlə (hüceyrəarası maddə ilə) üzvi əlaqədə olur. Hüceyrə qişası zülallardan, lipidlərdən və şəkərlərdən təşkil olmaqla qatlar şəklində yerləşir.
Sitoplazma hüceyrənin əsas komponentlərindən biri olub, xaricdən hüceyrə qişası ilə, nüvədən isə kariolemm vasitəsilə ayrılmışdır.
Nüvə – tərkib hissəsi olmaqla zülal sintezini təşkil edir. Nüvə əksər hallarda mərkəzdə yerləşir. Nüvə sitoplazmadan nüvə pərdəsi ilə ayrılmışdır. Nüvədə həmçinin xromatin olur. Nüvə şirəsi  maye halında olub müxtəlif miqdarda olur. Nüvəcik hüceyrə bölünməsinin interfaza dövründə müəyyən edilir. Nüvəcikdə RNT-nin 80 %-i sintez olunur.

Ardı →

Eyni mənşəyə, quruluşa və funksiyaya malik olan hüceyrələr yığımına və hüceyrələrarası maddələrə toxuma deyilir.İnsan orqanizmində toxumaların 4 əsas tipi mövcüddür:
1. epitel,
2. birləşdirici
3. əzələ və
4. sinir toxuması.

Ardı →

Başqa canlılardan fərqli olaraq, insan orqanizmi mürəkkəb quruluşa malikdir. Onu təşkil edən orqan və toxumalar bu və ya digər funksiyaları icra edir. Mənşəyinə, quruluşuna və yerinə yetirdiyi funksiyalara görə bir-birinə oxşar hüceyrələr və hüceyrəarası maddələr birləşib toxumanı əmələ gətirir. Orqan (üzv) — bədənin müəyyən forması, quruluşu, yeri olan, bir və ya bir neçə funksiyanı yerinə yetirən hissəsidir. Orqanların bir qismi bədən boşluğunda yerləşir ki, bunlara daxili orqanlar deyilir.

Ardı →

Toxumalar orqanların quruluş əsasıdır. Toxumalardan bəhs edən elm histologiya adlanır. Mürəkkəb orqanizmlərdə hüceyrə və qeyri-hüceyrəvi strukturlar toxuma adlanan xüsusi sistemlərin tərkibinə daxildir.
Mənşəyinə, quruluşuna və yerinə yetirdiyi funksiyalara görə bir-birinə oxşar hüceyrələr və hüceyrəarası maddələr qrupuna toxuma deyilir. Toxumalar bütün orqanların quruluş əsasını təşkil edir. Toxumalar orqanizmdə müəyyən funksiyanın icrası üçün ixtisaslaşmışdır.
Morfoloji, fizioloji xüsusiyyətlərinə görə toxumalar aşağıdakı qruplara bölünür: 1) epitel toxuması; 2) birləşdirici toxuma; 3) əzələ toxuması; 4) sinir toxuması.

Ardı →

Harvard və Oxford universitetlərinin əməkdaşlığı ilə aparılan tədqiqatlar nəticəsində insanlarda boyu müəyyən edən gen aşkar edilib. 35 min insanın DNT — ni nəzərdən keçirən alimlər bəzi insanların digərlərindən daha uzun olmasının səbəbini genetik şifrələrdə olan dəyişiklikdə görürlər.
Ardı →

Uşaqlarının cinsi inkişafının nə dərəcədə normal getdiyini bilmək üçün valideynlər cinsi yetkinliyin bu və ya digər mərhələsinin başlanma dövrlərinə bələd olmalıdırlar.

Əgər uşağınızda ikincili cinsi əlamətlərin aşağıda göstərilən vaxtlardan 2 il qabaq və ya gec baş verdiyini aşkar etmiş olsanız, mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.

Uşaqların cinsi inkişafındakı normadan kənar olan halları iki qrupa ayırmaq olar:

— cinsi inkişafdan geri qalma

— cinsi inkişafın vaxtından qabaq başlaması.

Əksər hallarda cinsi inkişafın gecikməsinin irsi-ailəvi formasına rast gəlinir. Bu zaman 15-16 yaşına çatmış uşağın xarici cinsiyyət üzvləri onun real yaş dövrünə uyğun gəlmir, ikincili cinsi əlamətlər isə ya zəif olur və ya heç olmur. Yalnız 15-16 yaşından sonra onlarda xarici cinsiyyət üzvləri normaya qədər inkişaf edir və eyni zamanda ikincili cinsi əlamətlər də formalaşır. Lakin ailənizin bir neçə nəslində uşaqların belə inkişaf etməsi faktına əmin olsanız da, uşağı yenə də endokrinoloqa göstərmək lazımdır.

Ardı →

30-dan yuxarı yaşda cədvəllə müqayisədə bədən kütləsinin kişilər üçün 2,5-6 kq, qadınlar üçün 2,5-5 kq artıq olmasına (yaş çox olduqca daha artıq) yol verilə bilər.

 

Boy (sm)	Kişilər (kq)	Boy (sm)	Qadınlar (kq)
Dar döş qəfəsi	Normal döş qəfəsi	Enli döş qəfəsi	Dar döş qəfəsi	Normal döş qəfəsi	Enli döş qəfəsi
155	49,3	56,0	62,2	155	47,8	54,0	59,0
157,5	51,7	58,0	64,0	157,5	49,2	55,2	61,0
160	53,5	60,0	66,0	160	50,8	57,0	63,1
162,5	55,2	61,7	68,0	162,5	52,1	58,5	64,8
165	57,1	63,5	59,5	165	53,8	60,1	66,3
167,5	59,3	65,8	71,8	167,5	55,3	61,8	67,8
170	60,5	67,8	73,8	170	56,6	63,0	69,0
172,5	63,3	69,7	76,8	172,5	57,8	64,0	70,0
175	65,3	71,7	77,8	175	59,0	65,2	71,2
177,5	67,1	73,5	79,5	177,5	60,3	66,5	72,5
180	68,9	75,2	81,2	180	61,5	67,7	74,9
182,5	70,9	77,2	83,6	182,5	62,7	68,9	76,7
185	72,8	79,2	85,2	185	63,9	70,1	78,2

Davamı →

Orqanizm — üzvi aləmin müstəqil yaşaya bilən vahidi olub, xarici mühitin müxtəlif dəyişikliklərinə bir tam kimi cavab verən özünütənzim sistemindən ibarətdir.
Embrional inkişaf. İnsanın fərdi inkişafı ontogenez adlanır. Bu, insanda yumurta hüceyrəsinin mayalandığı andan başlayaraq orqanizm ölənədək davam edir. Ontogenez iki dövrə bölünür: bətndaxili dövr (ana bətni dövrü) və bətndən xaric dövr (postembrional dövr). Bətndaxili dövr mayalanma anından başlanaraq həmin orqanizm əsl şəklini alıb, doğulana qədər olan dövrə deyilir. Rüşeymin inkişafını öyrənən elm embriologiya adlanır.

Ardı →

Davamı →

Əgər əzələlər çips, kola, dondurma, tort, kartof qızartması, şokolad və çaydan əmələ gəlsəydi, çoxumuz nəhəng, hər əzələsi gözlə görünən insanlar ola bilərdik. Ancaq “təəssüf ki” belə deyil və əzələ yaradan qidalar bu saydıqlarımdan tamamilə fərqlidir. Əzələ yaratmaq və ya mövcud əzələləri inkişaf etdirmək və yağ yandırmaq üçün bir çox fərqli protein qaynağına, tərəvəzə, meyvəyə, karbohidrata və sağlam yağlara ehtiyacımız var. Protein, əzələ əmələ gətirən qidalar arasında ilk sıradadır amma karbohidrat və yağların tamamilə gözardı edilməməsi və nizamlı bir şəkildə qəbul edilməsi gərəklidir. Məsələn, heç yağ ehtiva etməyən bir qidalanma proqramı tətbiq etsəniz, bədəniniz mövcud yağı saxlamağa çalışcaq. Bu da yağın daha uzun müddətdə bədəndən atılmasına səbəb ola bilər.
Davamı →