İtaliyada kommunalar, şəhər respublikaları. Klassik feodalizm dövründə İtaliyanın birləşdirilməsi başa çatmadı. Fransa və İngiltərədə isə mərkəzləşmiş dövlət yaranmışdı. Almaniya da İtaliya kimi iqtisadi və siyasi cəhətdən parçalanmış halda idi. Avropanın digər dövlətlərinə nisbətən İtaliyada şəhərlər daha tez meydana gəlib sürətlə inkişaf etmişdi. Şəhərlərin sürətlə inkişaf etməsində səlib müharibələri mühüm rol oynamışdı.

X-XI əsrlərdə İtaliya şəhərlərində senyorlara qarşı mübarizə başlandı. Əksər şəhərlərin senyorları yepiskoplar idi. Bu şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizədə, başqa ölkələrdə olduğu kimi, kral hakimiyyəti kimi müttəfiqi yox idi. Mübarizə nəticəsində Milan, Boloniya, Piza və s. şəhərlərdə kommunalar yarandı. (Şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizə ittifaqı.) Onlar özləri qanunlar qəbul edir, bütün məsələləri müstəqil həll edirdilər. Azad kommunalar tədricən ətraf əraziləri də ələ keçirərək şəhər dövlətlərinə və ya respublikalara çevrildilər. Bu feodalların nüfuzunu qırdı. Onları şəhərlərə köçürüb nəzarət altında saxladılar. Şəhərin əleyhinə çıxış etmək istəyən feodalı ciddi cəza gözləyirdi. Nəticədə kəndlilər şəxsən azadlıq əldə etdilər. Onlar feodal zülmündən qurtarıb şəhər kommunalarına vergi verirdilər.

Ardı →

XIII əsrdə Cənubi Qafqazın başı üzərini iki böyük fəlakət almışdır ki, bunların hər ikisi monqol istilaların ilə bağlı idi. Monqolların Azərbaycana birinci (1220-1223) və ikinci (1228-1230) yürüşləri zamanı əhalinin sıx yaşadığı 7 Azərbaycan şəhəri – Marağa, Ərdəbil, Sərab, Beyləqan, Şamaxı, Gəncə və Şəmkir əsasən xarabalıqlara çevrilmişdi. Beyləqan şəhərinə elə amansız divan tutulmuşdu ki, şəhər bir daha özünü düzəldə bilməmişdi. İri şəhərlərdən yalnız Təbriz və Naxçıvan böyük xərac bahasına öz varlıqlarını qoruyub saxlaya bilmişdi.
XIII əsrin ikinci yarısında Azərbaycanın başı üzərini yeni fəlakət aldı. Belə ki, Çingiz xanın nəvəsi Hülakü xan 1254-cü ildə 120 minlik böyük bir ordu iləİrana və Cənubi Qafqaza doğru hərəkətə başladı. 1255­1256-cı illərdə bütün İran və Azərbaycan, az sonra Ön Asiya başdan-başa Hülakü xanın hakimiyyəti altına keçdi. 1258-ci ilin fevralında Hülakü xan və onun sərkərdəsi Bacu Bağdadı aldılar, şəhər 40 gün qarət olundu və xarabazara çevrildi. Beləliklə, Abbasilər sülaləsinin 508 ildən yuxarı davam edən hakimiyyətinə (750-1258) son qoyuldu.

Ardı →

XI əsrin ortalarına qədər xristian kilsəsi vahid kilsə hesab olunurdu. Lakin Qərbi Avropada kilsənin başçısı Roma papası, Bixzansda isə Konstantinopol patriarxı idi. Patriarx Bizans imperatorundan asılı idi. Roma papası Şərqi Avropanın xristianlığı Bizansdan qəbul etmiş bəzi ölkələrini də özünə tabe teməyə çalışırdı. Xristian kilsəsinə ağalıq etmək və onun gəlirini bölüşdürmək üstündə papa ilə patriarx arasında şiddətli mübarizə gedirdi. 1054-cü ildə xristin kilsəsi Qərbvə Şərq kilsələrinə parçalandı. Papa ilə patriarx bir-birinə lənət oxudu. O zamandan Qərb kilsəsi katolik kilsəsi («yəni ümumdünya» kilsəsi), Şərq kilsəsi isə pravoslav kilsəsi (yəni «həqiqi din kilsəsi») adlanmağa başladı.

Ardı →

“Cəzirət-əl-ərəb” adlanan, Ərəbistan yarımadasında yaşayan əhali iki yerə bölünürdü.

1. Köçəri ərəblər (bədəvilər)-maldarlıqla məşğul olurdular. Onların ən yaxın köməkçisi “səhra gəmisi” ad-lanan dəvələr idi;
2.  Oturaq ərəblər-vahələrdə yaşayır və ticarətlə məşğul olurdular.

610-cu ildən başlayaraq Hz. Məhəmməd peyğəmbər İslam dinini təbliğ etməyə başladı. İslamı qəbul etmiş hər bir müsəlman aşağıdakı 5 şərti qəbul etməli idi:

1. Kəlmeyi-şəhadəti bilməli;                         
2. Gündə 5 dəfə namaz qılmalı;                    
3. Oruc tutmalı;                                               
4. Zəkat verməli;
5. Həccə getməli;

Davamı →

Səlcuqlar. Səlcuq dövlətinin yaranması. Klassik feodalizmə keçid dövründə — XI əsrin ortalarında qüdrətli bir türk dövlətinin — Böyük Səlcuq imperiyasının əsası qoyuldu. Yaxın və Orta Şərq tarixində baş verən bu mühüm hadisə səlcuq türklərinin adı ilə bağlı idi. Səlcuqlar oğuzların üç ox qolunun Qınıq boyundan idilər. Qmıq boyu Dukak bəyin oğlu Səlcuqun adı ilə adlandırılmışdı. Oğuz dövlətində Dukak bəy subaşı (dəstə başçısı, dinclik dövründə şəhər və qalaları mühafizə edən dəstənin rəisi) idi. Dukak «Dəmir yaylı» ləqəbi daşıyırdı. Ondan sonra oğlu Səlcuq subaşı təyin edildi.

Ardı →

1. XVI əsrdə humanist hərəkatın özəllikləri
2. Naturfəlsəfə
3. Kitab çapı. Kosmoqrafiya
4. Astronomiyanın inkişafı
5. Siyasi nəzəriyyələr. Sosial utopiya
6. Təsviri sənət. Ədəbiyyat

 

Ardı →

XI əsr Fransa krallığına aiddir:
*   İri və xırda feodal mülklərinə parçalanması;
*   Paris və Orlean şəhəri daxil olmaqla ölkənin şimal şərqindəki torpaqları əhatə etməsi;
*   Xırda və orta feodallarına kral hakimiyyətini müdafiə etməsi;
*   Normandiya və Tuluzanın birləşdiril-məsi (XIII əsr)
*   Silki quruluşun  mövcud olması (ruhanilər, zadəganlar, yerdə qalan bütün əhali).
Ardı →

Reformasiya və kəndli müharibəsinin səbəbi. XVI əsrin başlanğıcında Almaniyada sənaye və ticarət inkişaf etməyə başladı. Manufakturalar artırdı, lakin feodal dağınıqlığı kapitalizmin inkişafına mane olurdu. Şəhərdə manufaktura yarada bilməyən tacirlər onları şəhərdən kənarda açır və varlanırdılar. Almaniyada ən varlı nəsil Függerlər ailəsi idi. Onlar hətta krala və Roma papasına borc verirdilər.

Ardı →

Ərəb Xilafətinin I dövrü (630-661) 661-ci ilə qədər olan dövrü əhatə edir. Bu dövrdə Məhəmməd Peyğəmbər və onun 4 xəlifəsi (Peyğəmbərin müavinləri) hakimiyyətdə olmuşdular. 632-ci ildə Məhəmməd Peyğəmbər vəfat etdi. O vəfat edəndən sonra ərəb işğalları genişləndi. Ərəblərin hərbi işğallarının səbəbləri aşağıdakılardır: Bizans ilə İran arasında uzun illər gedən müharibələr hər ikisini zəiflətmişdi; ərəb qoşunlarında döyüşçülərin, xüsusi ilə sürətlə hərəkət edən süvarilərin sayı daha çox idi; Bizans və İran əhalisi ağır vergilərdən azad olmaq üçün ərəblərə xilaskar kimi baxır, onların tərəfinə keçirdi.

Xəlifə Əbu Bəkir (632-634), Ömər (634-644), Osman (644656), Əli (656-661) dövründə işğalçılıq müharibələri genişləndi. Əbu-Bəkir dövründə Suriya və İranın işğalına başlandı. Ömər Suriya, İraq və Misiri işğal etdi. Yərmuq (636) döyüşündə Bizans məğlub oldu. 638-cı ildə Kadsiyyə yaxınlığında İran qoşunu məğlub oldu. 642-ci ildə Nahavənd vuruşmasında ərəblər İrana qalib gəldilər. İranın paytaxtı Mədain 4 ay mühasirədə qaldı. Mədain (Ktesefon) 652-ci ildə tutuldu və Sasanilər dövlətinə son qoyuldu.

Ardı →

Avropada kilsələr xalqa, hətta kral və imperatorlara da ağalıq edib. Çoxlu torpağa sahib olub, vergi yığıblar. Alınan pullar papanın xəzinəsinə, Vatikandakı görkəmli qəsrlərin inşasına gedib. Papa muzdlu orduya və elçilərə sahib olub. Hər hansısa kral ona qarşı çıxarsa, «Allaha qarşı çıxan» hesab olunub və öldürülüb.
XIII əsrdə Papa III İnnosent vaxtında papalıq gücünün pik nöqtəsinə çatır. Qərbi Avropanın hər yerindən papanın Romadakı xəzinəsinə hədiyyələr  gəlir. Kilsə insanlara «indulgensiya» adlanan cənnət qəbzləri satır, onlara qarşı gələnləri «bidətçi» adlandırırdılar. İnsanlara cəza verərkən «autodafe» adlı mərasimdə tonqalda yandırırdılar.

Davamı →