Qədim stomatologiya

Maraqlıdır ki, qədim dövrdə stomatologiya nisbətən yüksək inkişaf etmişdi. Belə ki, eramızdan 7000 il əvvəl hazırlanmış ilk plomblu diş Hindistan və Pakistandakı qazıntılar zamanı aşkarlanmışdır. Bəzi insanların dişlərində sümük qazmağın vasitəsilə oyulmuş deşiklər tapılmışdır. Bəzi deşiklər zı dişlərn əlçatmaz yerlərində edilib. İlk plombları mum və əhəngdən hazırlayırdılar, lakin qədim Misirdə artıq plomblama üçün amalqamdan – hazırki dövrdə stomatologiyada istifadə olunan materialdan istifadə edirdilər.
Qədim stomatologiya
Qədim deşik açan maşın
Qədim Romada protezləşdirmə çox yayılmışdı, protezlər – meyitlərdən götürülən sağlam dişlər yan dişə məftillər bərkidilirdi.
Qədim stomatologiya
Belə protezləşdirmə üsulu 19-cu əsrin ortalarına qədər istifadə olunmuşdur. Həmçinin stomatoloji əməliyyatlar zamanı anesteziya da inkişaf edirdi. Böyük Pliniy həqiqətən ağrıkəsici effekti olansirkə turşusunun tətbiqindən danışırdı, məşhur ərəb həkimi Aviçenna “buzlaşdırma” kimi aşağı temperaturun istifadəsindən bəhs edirdi.
Qədim stomatologiya
Qədim «stomatoloqlar» 9 min il əvvəl ilk bor maşının prototipindən istifadə edib
Hər il fevralın 9-u dünyada diş həkimləri və stomatoloqların bayramı — Beynəlxalq Stomatoloq Günü qeyd edilir. Həmin günün qeyd olunması ənənəsi ildən-ilə daha geniş yayılır.
Səhiyyə Nazirliyi mətbuat xidmətinin bununla bağlı məlumatında bildirilir ki, müqəddəs Apolloniya Günündə stomatoloq və diş həkimlərinin peşə bayramını qeyd edilməsinin əsaslı səbəbləri var. Həmin gün katolik kilsəsinin şəhidi Apolloniya xatırlanır. İsaya inam gətirən İskəndəriyyə məmurunun qızı Apolloniyanın xristianlıqdan dönməsi üçün ona dəhşətli işgəncələr verilib. İşgəncələrin xarakterinə görə müqəddəs Apolloniyanın atributları dişlər və ya kəlbətin olub, bütün işgəncələrə davam gətirən qadını tonqalda yandırmaqla hədələyəndə o özü alovun içinə doğru addımlayıb. Həmin hadisə 249-cu il fevralın 9-da baş verib.
ABŞ və Fransa alimləri tədqiqatlar zamanı qədim «stomatoloqların» hələ 9 min il əvvəl ilk bor maşının prototipindən istifadə etdiklərini aşkar ediblər. Pakistanın Belucistan əyalətində tapılan bizim eradan əvvəl VI-IV əsrlərdə yaşamış insan qalıqlarını tədqiq edərkən onların bəzi dişlərində 1-3 millimetr diametrdə və 3,5 millimetrə qədər dərinlikdə deşiklər aşkar edilib. Həmin fakt stomatologiyanın qədimliyinin sübutudur və maraqlıdır ki, açılan deşiklərdən biri çənənin iç tərəfindən olub.
Azərbaycanda diş həkimlərinin ilk təşkilatı 1871-ci ildə Bakıda yaradılıb. 1919-cu ildə Bakı Dövlət Universitetində açılan tibb fakültəsində tələbələr diş xəstəliklərini öyrənməyə başlayıblar. 1930-cu ildə yaradılmış Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsinin verdiyi ixtisaslara stomatologiya ixtisası da daxil edilmişdi. Stomatologiya fakültəsi sərbəst fakültə kimi 1954-cü ildə yaradılıb. 1977-ci ildə uşaq stomatologiyası kafedrası açılıb. 2002-ci ildən Azərbaycan Tibb Universitetinin Stomatoloji Klinikası fəaliyyət göstərir.

 
 

0 şərh