Artıq soyuqlamısınız, sinənizdə ağrı, öskürək əmələ gəlib, bir qədər sonra isə temperaturunuz yüksəlibsə bu kəskin bronxitin əlamətləri ola bilər. Kəskin bronxit sizin ağciyərlərinizin əsas çıxarıcı tənəffüs yolları iltihablananda əmələ gələn vəziyyətdir.  Bronxitlər adətən respirator infeksiyanin davamı olaraq əmələ gəlir. Siqaret çəkmə də bronxitin risk faktorlarındandır. Kəskin bronxitlər bir çox hallarda bir neçə gün ərzində keçib gedir. Lakin bəzən öskürək bir neçə həftə çəkə bilər. Əgər bronxit əlamətləri təkrarlanırsa bu həkim diqqəti tələb edən astma ve ya xroniki bronxit ola bilər. Odur ki, mütləq həkimə müraciət edin.

Ardı →

Astma tənəffüs yollarının iltihabi xəstələyi olub, xırıltılar, tənəffüs müddətinin qısalması, öskürək, döş qəfəsində gərginliklə xarakterizə olunur.Astma tənəffüs yollarında olan iltihab nəticəsində əmələ gəlir. Ölkəmizdə astma xəstəliyi tez-tez rast gəlinsə də dəqiq statistika yoxdur. Amerika Birləşmiş Ştatlarında təxminən 20.5 milyon amerikalı astma ilə xəstədir. Astmalı xəstələrin böyük əksəriyyətinin ailəsində və ya özündə  allergik rinit və ya ekzema tipli allergiya var.

Davamı →

Hər bir canlı kimi insan da daim nəfəs alır. Orqanizmdə tənəffüsə xidmət edən orqanlar sistemi aşağıdakılardan ibarətdir: burun boşluğu, qırtlaq, traxeya (nəfəs borusu), bronxlar, ağciyərlər. Tənəffüs yolları yuxarı və aşağı olmaqla iki yerə bölünür. Yuxarı tənəffüs yolları burun boşluğundan, udlağın burun hissəsindən təşkil olunmuşdur. Aşağı tənəffüs yollarına qırtlaq, nəfəs borusu və bronxlar aiddir.
Tənəffüs orqanları üçün səciyyəvi xüsusiyyətlərdən biri də budur ki, onların bəzilərinin divarlarındakı hialin qığırdaq toxuması həmin orqanların boşluğunun sıxılmasını məhdudlaşdırır. Tənəffüs yollarının selikli qişası çoxsıralı kirpikli silindrik epitellə örtülmüşdür. Bu toxuma nəfəsalma zamanı havanı toz hissəciklərindən təmizləyir.

Ardı →

Yeni doğulmuş uşaqda vərəmin profilaktikası vərəm dispanserinin daimi nəzarəti altında həyata keçirilir; dispanserdə hamilə qadınlar, vərəmli xəstələr, yaxud fəal vərəmlə təmasda olan şəxslər xüsusi qeydiyyatdadırlar. Bu qeydiyyatı sahənin tibb bacıları və qadın məsləhətxanaları aparır. Qeydiyyatdan məqsəd yeni doğulmuş uşağı ayırmaq üçün qabaqca hazırlıq görməkdir. Qadın məsləhətxanasının həkimləri vərəm ocağından hamilə qadın gələcəyini doğum evinin müdirinə qabaqcadan xəbər verməli, vərəm dispanserinə isə vərəm ocağındakı hamilə qadınların siyahısını göndərməlidirlər.

Ardı →

Vərəm infeksiyası ocaqlarında müntəzəm sürətdə sağlamlıq işlərini vərəm dispanserləri və ya poliklinikaların yanındakı kabinetlər (kənd yerində) aparır. Vərəmli xəstənin yaşadığı bina, çox vaxt ayrıca mənzil, şərti olaraq vərəm infeksiyası ocağı adlanır. Vərəm dispanserinin sahə həkimi xəstəyə baş çəkir, xüsusilə xəstəlik başlayanda, lakin vərəm ocağında əsas işi — profilaktika, sanitar-epidemioloji işi dispanserin sahəyə təhkim edilmiş patronaj tibb bacısı aparır. Hər ocağın özünün epidemioloji xüsusiyyətləri olur; nisbətən sakit və salamat ocaqlarla yanaşı elə ocaqlar da olur ki, orada infeksiya təhlükəsi çox böyükdür. Daimi basilgəzdirənlər daha davamlı kütləvi infeksiya ocaqlarıdır.

Ardı →

Dispanserə ilk qəbula aşağıdakı şəxslər göndərilir:
1) Vərəmli xəstələr və vərəmə şübhə doğuran şəxslər. Onları vərəm dispanserlərinə, ümumi poliklinika və xəstəxanalar tibb-sanitar hissələri və həkim məntəqələri, tədris müəssisələri, uşaq bağçaları, hərbi komissarlıqlar göndərir;
2) əhalinin profilaktika yoxlamalarının (flüoroqrafiya) aşkar edilmiş xəstələr:
3) vərəmli xəstələrlə təmasda olan şəxslər; onları vərəm dispanserinə tibb bacıları dəvət edirlər.

Ardı →

Vərəmin kombinə edilmiş antibakterial müalicəsi vərəmin müalicəsində işlənən əsas preparatlar kimyəvi dərmanlardır, bunları I, II qrup və ehtiyat dərmanlara bölürlər.
Vərəmli xəstənin müalicəsində kimyəvi maddələrlə antibakterial müalicə kombinə edilmiş şəkildə aparılır, yəni iki və ya üç preparat eyni vaxtda, yaxud bir-birinin ardınca verilir ki, bu da onların təsirini artırır və mikobakteriyaların dərmana davamlı ştammlarının əmələ gəlməsinin qarşısını alır.
Tibb bacısı həkimin təyin etdiyi bütün işləri görməlidir. Xəstə bütün dərmanları vaxtlı-vaxtında (yeməkdən qabaq, yeməkdən sonra) və ancaq tibb bacısının yanında almalıdır. Tibb bacısı xəstənin dərmanı qəbul etməsinə şəxsən məsuliyyət daşıyır.

Ardı →

Vərəm mikobakteriyaları orqanizmin bütün üzv və toxumalarını zədələyir və buna görə də bədəndən müxtəlif yol­larla çıxır (bəlğəmlə, nəcislə, sidiklə və s.), epidemioloji nöqteyi-nəzərdən vərəm mikrobakteriyalarının bədəndən çıxmasında tənəffüs yolları çox mühüm rol oynayır.
Bəlğəmin və tüpürcək qablarinin zərərsizləşdirilməsi. Bunun üçün ayrılmış işçi xəstələrin tüpürcək qablarını yığıb qapaqlı baka və ya bunun üçün düzəldilmiş tüpürcək qabları üçün gözləri olan metal yeşiyə qoyur. Xəstələrə təmiz tüpürcək qabları paylayırlar.
Bəlğəmin tüpürcək qabları ilə zərərsizləşdirilməsi. Stolun üstünə qoyulan və cibdə gəzdirilən tüpürcək qablarını xəstələrə verməmişdən əvvəl 1/3 qədər su tökürlər ki, yaxşı boşalsın. Tüpürcək qablarını sutkada azı bir dəfə aşağıdakı kimi zərərsizləşdirirlər: 1) 2%-li soda məhlulunda qaynamağa başladığı andan 15 dəqiqə qaynadırlar (məhlul qabların hamısını örtür); 2) qapaqlı qaba qoyub üstünə 2,5%-li fəal xloramin məhlulu tökür və 2 saat saxlayırlar. Bu cür zərərsizləşdirilmiş bəlğəmi ayaqyoluna tökür, tüpürcək qabını
Ardı →

Vərəmə qarşı vaksin vurmaq kütləvi şəkildə aparılan və məcburi profilaktika tədbiridir. Vərəmə qarşı vaksinasiyaları və revaksinasiyaları aparmaq əsas etibarilə bütün həkimlərə həvalə olunsa da vərəm dispanseri rayonun başqa tibb müəssisələrinin apardığı bu işə metodik rəhbərlik etməlidir. Dəri daxilinə vurulan quru vərəm vaksini БЦЖ vaksin ştammı БЦЖ-nin qurulmuş diri bakteriyalarından ibarətdir. Ondan vərəmin fəal spesifik profilaktikasında istifadə edilir. Vaksin içində 1 ml БЦЖ kulturası olan ampullarda buraxılır ki, bu da hər biri 0,05 mq olan 20 peyvənd dozasına bərabərdir.
Quru vaksin ağ rəngdə olub işlətməzdən əvvəl onu natrium-xloridin izotonik steril məhlulunda əridirlər. Vaksinin hər ampuluna içində hazır həlledici olan ampul əlavə olunur, həll etdikdən sonra lopalar və ya qatışıqlar olan, vaxtı ötmüş, üzərində etiket olmayan, yaxud etiketi düzgün yazılmayan, yaxud sınmış, hətta azacıq çatlamış ampuldakı vaksini işlətmək olmaz.

Davamı →

Vərəmli xəstənin müalicəsində dərmanlarla aparılan və ya cərrahi müalicə üsullarının hamısı düzgün təşkil edilmiş gigiyena-pəhriz və müalicə-profilaktika rejimi zəminində tətbiq edilməlidir.
Tam sakitlik rejimi vərəm prosesi kəskin şəkildə şiddətləndikdə, kazeoz pnevmoniyada, ağciyər qanhayxırmasında, plevritin kəskin dövründə, spontan pnevmotoraksda vacibdir. Xəstə yataqda olur və ona ancaq tibb işçiləri qulluq edirlər. Tibb bacısı yataqda xəstənin əl-üzünü yuyur və yedizdirir. Tam sakitlik zamanı beyin qabığında mənfi qıcıqlar getmir, tənəffüs və qan dövranı yaxşılaşır, orqanizm az enerji sərf edir.
Xəstə qan hayxırdıqda tam sakitlikdən başqa, ona xüsusi qulluq etmək, kürəyinin altına balış qoyub yataqda düzgün vəziyyət vermək lazımdır. Tibb bacısı ona qanı qaba tüpürməyi, udmamağı öyrətməlidir. Xəstəyə soyuq yemək verirlər. Xəstə qan hayxırdıqda tez-tez qusur, çoxlu kalsium, natrium-xlorid və zülal itirir. Belə halda xörəklə 15-20 q xörək duzu verir, yaxud onun hipertonik məhlulunu venaya yeridirlər.
Qızdırma yoxsa, vərəm prosesi sakitləşib xəstəyə yüngül rejim təyin edirlər: ona ayağa qalxıb palatada gəzməyə, az müddət aynabənddə, yaxud xəstəxananın həyətində oturmağa icazə verilir. Məşq rejimində xəstə uzun müddət havada olmalı, müəyyən bədən tərbiyəsi hərəkətləri kompleksi, idman oyunları ilə məşğul olmalı, vəziyyətindən asılı olaraq və həkimlərin nəzarəti altında müəyyən işlər görə bilər. İşdən aldığı zövq (müsbət emosiya) sinir sisteminə və orqanizmin başqa sistemlərinə müsbət təsir edir, tənəffüsün dərinləşməsinə, oksidləşmə proseslərinin bərpa olunmasına, yuxunun və iştahanın yaxşılaşmasına kömək edir. Xüsusi müalicə və bədən tərbiyəsi kompleksinin çox böyük əhəmiyyəti vardır.

Müəllif tibb elmləri namizədi A.M. Naqornı

Davamı →