Arqo deyimlər-15
Şeytan götünün gülləsidir
-çox bicdir, hətta şeytanı belə götündən vura bilir
Şir qocalanda s.kinə kəpənək qonar
-qocalar onlara lağ edən cavanlara belə deyirlər
Şam tutmaq
-şahidlik etmək (yataqdakı iki nəfərə)
T
Toyuq qocalanda götünü qısar
-qocaların xəsisliyinə dair misaldır
Təzə gəlin s.kə baxar kimi
-matı-qutu qurumuş halda bir şeyə baxmaq
Toyuğun götünü güdür
-ac və kasıb olmaq, toyuğun yumurtlayacağı yumurtaya ehtiyacı olmaq
Tərifli qoyunun tırığı çıxdı
-yaxşı ad açmış birinin yaramaz bir işi meydana çıxarkən bu məsəl yada düşər
Toyuqpoxu rəngi
-boz-yaşıl rəng
Toyuq yumurtladıqcan götü daralar
-insan varlandıqca xəsisləşər
Toy gedər toylu (toğlu) qalar, mənə götü poxlu qalar
-yenə əzab-əziyyət mənə düşər
Tələsən tərsə sıçar
-tələsən tərsə düşər deyiminin bir variantı
Təkəni oynadan daşşağıdır
-məcazi: insanı oynadan (hərəkətə sövq edən) var-dövlətidir
Təbriz 3 ay yay, 3 ay qış, 6 ay s.kiş-qırış
Təbrizin iqlimi yaz-payız aylarında dəyişkən olduğuna görə belə deyirlər, təbrizlilərin zarafatcıl, lağbaz olduqlarına işarədir
Təzək poxdan yaxşıdır
-iki pisliyin arasında qalıb seçim etmək məcburiyyətində qalan adamın dilindən
Toyunda osturmuşam
-təbrizlilərin sözü, kiçik şeydən ötrü küsən adam haqqında
u
Üzünü işəməyilə yumaq
-çox həyasız olmaq
Üz verdik Alıya, gəldi sıçdı xalıya
-üz verdiyin birisinin əndazəni aşması
Üzü divara götü xiyara
-yönünü bilməyən adam haqqında
Umma daşşağıma, get özünə ət qazan
— məndən əlini çək, get özünə başqa hərif axtar
Üzünü açmaq
-bəkarətini pozmaq
Üzü üzlər görüb, dizi dizlər
-bir insanın çox təcrübəli olduğuna ala etmək
-başqa bir variantı: Üzü üzlər görüb, götü bizlər
Ucunu qoymaq
-bir işə yeni başlamaq anlamında latayır
v
Varlının qəhbəsi bilinməz, kasıbın acı
-varlı öz qəbahətini pulla ört-bas edər, kasıb yesə də ac kimidir, ona görə aclığı bilinməz
x
Xanım, götün ağırdır — bu daş, bu tərəzi
-yalançıya dəlil-sübut göstərmək
Xan s.kib xanım olub
-yüksək mənsəbli adamla əlaqəsi olduğuna görə təkəbbür satan adamlar haqqında misaldır
Xoruzun götünü yağ tutanda banlamaz
-məcazi: insan varlananda qudurar
Xanım osturtmaq
-maddi durumuna uyğun olmayan yerlərə pul xərcləyən adama deyirlər -rəvayət:
bir kəndli ailəsini dolandırmaqdan ötrü pul qazanmaq məqsədilə şəhərə yollanır. Bir xanımın evində qulluğa düzəlir. Vaxt keçir, xanıma ilişir, uşaqlarını unudur. Bir gün xanımla sevişərkən bu deyimi doğuracaq hadisə baş verər, kəndli dərindən ah çəkər, xanım nə üçün ah çəkdiyini ondan soruşar, kəndli: «balalarım acından ölür, mən burda xanım osturduram» deyər.
Y
Yalançını dilənçi s.ksin
-yalan danışmaq ən ucuz münasibətə layiqdir
Yatan öküzün başına duran öküz sıçar
-tənbəl adam yatar, oyanıq adam onu qabaqlayar
Yayda qoyun yeyən, qışda poxun yeyər
-yayda qış tədarükünü tutmayan qışda acından ölər
Yaralı barmağa işəməmək
-ən kiçik bir işə belə faydası olmamaq (türkəçarə mülicədə sidik yaradan axan qanı sağaltmaq üçün istifadə olunur)
Yumşaq atın s.ki sərt olar
-xoşxasiyyət adamın cəzası daha sərt olar
Yorğanı qalındır
-sirrini bayıra verməyən varlı adam haqqında (qoxusunu kənara çıxartmayan)
Yeznə göt yarasıdır
-heç kəsə danışa bilməyəcəyin bir dərddir
Yekədaşşaq
-varlı-karlı, hərbəli-zorbalı
Yeyimcilnən s.kimcilinkini allah yetirər
Yolun enişi, a.ın genişi
-rahat, maneəsiz
Yerli yerlini qürbətdə s.kər
-yad yerdə insana öz yerlisi qənim olar anlamında
Yıxıb yerdə başa salmaq
-anlamaz, qanmaz adama deyilər
Yerinə işəyən
-yaşca böyük olub hələ də uşaq xasiyyətini saxlayan adama deyilər
0 şərh