Hans Xristian Andersen dünyanın ən məşhur nağılçılarından biridir. O, “Çirkin ördək balası”, “Çaxmaq daşı”, “Kibritçi Qız”, “Qalay əsgər”, “Düyməcik”, ”Su pərisi”, “Qar kraliçası”, “Kralın təzə libası”, “Noxud üstündə yatmış şahzadə qız” və başqa nağılları ilə məşhurdur. Andersenin nağılları özünəməxsus xüsusiyyətləri və qeyri-adilikləri ilə seçilir. Amma dahi nağılçının həyatı heç də nağıllardakı kimi olmamışdır. Adi bir başmaqçı olan atası oyuncaq hazırlamağı çox sevərdi.

Atasının həyatdan erkən köçməsi ilə Hans uşaqlıq çağları ilə vaxtından əvvəl vidalaşmış və işləməyə məcbur olmuşdur. Daha sonra Hans Kopenhagenə köçmək qərarına gəlir. O, bütün asudə vaxtını kitabxanada keçirirdi. Beləliklə, Hans Kopenhagen universitetinə daxil olur və yazıb-yaratmağa başlayır. Onun əsərləri nəşr olunur və teatrlarda səhnələşdirilir.
Davamı →

Biri var idi, biri yox idi. Uzun müddətdir övladları olmayan bir ailə var idi. Günlərin bir günü onların arzusu gerçəkləşdi və övladları olacağını öyrəndilər. 

Onların evlərinin pəncərəsindən yan evin bağçası görünər, övladını gözləyən ana tez-tez o bağçaya baxardı. O bağda dadlı kahılar yetişirdi. Ancaq bağ bir cadugərə aid olduğu üçün heç kəs ora girməyə cəsarət etməzdi.

Zaman keçsə də, qadın kahılardan dadmaq arzusu ilə günü-gündən zəifləyib xəstə düşdü. Qadının vəziyyətini görən həyat yoldaşı gecə gizlicə bağa girib kahılardan götürdü. Qadın bütün kahıları yesə də, kifayətlənmədi və daha çox istəməyə başladı.

Əlacsız qalan həyat yoldaşı yenidən bağa getdi, amma bu dəfə cadugər onu gördü və qışqıraraq «bağıma girməyə necə cəsarət edirsən?» — dedi.
Qorxuya düşmüş adam həyat yoldaşının vəziyyətindən cadugərə danışdı. 
Davamı →

Körpə yaşlarından başlayaraq bütün uşaqlar nağıl dinləməyi sevir, bir növ həmin nağıllarla böyüyür, oradakı sevimli qəhrəman obrazlarına oxşamağa çalışırlar. Böyüdükcə uşaqlar kitablarda maraqlı nağıl və rəvayətlər, eləcə də digər folklor nümunələri ilə tanış olurlar. Nağıllar şifahi xalq ədəbiyyatının bir növü kimi zaman-zaman nəsildən-nəsilə ötürülmüş, onun dəqiq müəllifi unudulmuş və bütöv bir xalq nağılın yaradıcısı kimi yaddaşlara həkk olunmuşdur.

Azərbaycan xalq nağıllarındakı Məlikməmməd, Cırtdan, Ağ atlı oğlanın ağıllı və mərd hərəkətlərinə valeh olmusan, böyüyəndə onlar kimi davranmaq istəmisən. Bəs həmin nağılları günümüzə qədər gəlib çatmasında zəhməti olan insanlardan xəbərimiz varmı?

Azərbaycan ədəbiyyatında nağıl və digər folklor nümunələrinin toplanması, onların kitab halında tərtib edilməsində Hənəfi Zeynallı, Məmmədhüseyn Təhmasib, Firudin bəy Köçərli, Yusif Vəzif Çəmənzəminli ilk addımları atmış, şifahi xalq ədəbiyyatımızın inkişafına böyük töhfə vermişlər.
Davamı →

İngilis yazıçısı, şairi, novellaçısı Redyard Kiplinq 1865-ci il dekabrın 30-da Hindistanın Bombey şəhərində anadan olub. Rəsmiyyətpərəst “Dumanlı Albion” (İngiltərə) ilə müqayisədə Bombeyin isti və parlaq rəngləri sehrli nağıla bənzəyirdi. Valideynləri Alisa və Lokvud Kiplinqlər İngiltərədəki Redyard gölünün yanında tanış olduqlarına görə ilk görüş yerinin şərəfinə onu Redyard adlandırmışdılar. 

Ekzotik mənzərələr və səslər ilə bol olan Hindistanda uşaqlıq illəri gələcək yazıçının ən xoşbəxt illəri olub. Amma 5 yaşı tamam olanda bacısı ilə birlikdə təhsil almaq üçün İngiltərəyə yola düşür. Altı il şəxsi pansionda yaşayır. Pansionun sahibəsi madam Roza onunla pis rəftar edir, tez-tez cəzalandırır. Madam Rozanın belə münasibəti Redyarda o qədər pis təsir edir ki, ömrünün sonunadək yuxusuzluqdan əziyyət çəkir. 
Davamı →

Dünyada nə qədər insan mövcud olacaq, o qədər də mübarizə və çarpışma olacaq. Kövrək dünyamız həmişə təhdid altındadır. Bəs zamanı deyilmi, özümüz-özümüzə sual verək. Sual verək ki, niyə bu münaqişələr var, niyə münasibətlərimiz münaqişələrlə başa çatır? Necə yaxşı insana çevrilək, aqressiyalarımızı necə unudaq?

Düşünürəm ki, bunu üçün lap əvvəldən — uşaqlardan başlamalıyıq. Tezliklə planeti idarə etməyə başlayacaq, artıq özləri sevgi və ya zorakılıqla yaşayacaqlarına qərar verməli olacaqlar.
İndi xatırlayıram ki, bizi idarə edənlərin hər hansı müdriklikdən, Tanrı verən istedaddan məhrum olduğunu anlayanda necə şoka düşmüşdüm. Eynən bizim kimi zəifliklərə və ehtiraslara malikdirlər, lakin bir fərqimiz var: Əllərində hakimiyyət var. Niyə bu insanlar belə pis qərarlar qəbul edirlər? Ola bilməz ki, təbiətən bu qədər zalım olsunlar.
Davamı →

Allahım, səndən nə möcüzə, nə də ilğım istəyirəm, Eqzüperinin duasından hər günüm üçün güc verməyini diləyirəm. Mənə kiçik addımların sirrini öyrət.

Ötüb keçən günlərin rəng qatışığında məni həyəcanlandıran kəşf və təcrübələri vaxtında görə bilməyim üçün elə elə ki, heç nə gözümdən qaçmasın və bacardıqlarımı edə bilim. Ömrümə düşən vaxt payı ilə düzgün davranmağı öyrət mənə. Mənə elə bir fəhm ver ki, birinci dərəcəli olanı sonrakılardan dəqiq seçə bilim, ayıra bilim, İlahi!
Davamı →

Çox sevdiyim Viktor Hüqonun belə bir aforizmi var: “ İnci palçıqda əriməz”. Hansın da məhz inci kimi saf qəlbi ətrafdakı ona gülüb lağ edən insanların çirkabında məhv olmadı, daha da gözəlləşdi, özünün təsvir etdiyi kimi çirkin ördək balası ququşuna çevrilə bildi.

Əgər nağıllar toplusu dərc etsək, Danimarkalı yazıçı Hans Xristian Andersenin nağılları olmadan o toplu tam olmaz; “ Çirkin ördək balası”, “ Düyməcik”, “ Noxud üstündə yatan şahzadə qız”, Qalay əsgərcik”, Qar Kraliçası” və s digər sehirli nağılları daxil etmədən nağıllar toplusu tamamlanmamış görünərdi. Maraqlı burasıdır ki, müəllifin özünün də həyatı sehirli nağıla bənzəyib, bəzən kobud insanların təhqirləri, bəzən həyatın anlaşılmaz haqsız təsadüfləri, bəzən isə şöhrətin geniş qapıları ilə rastlaşan Hans yaşamış olduğu müxtəlif olaylardan dolayı psixi sarsıntılar keçirmişdi. Yazıçının qəribə qorxuları vardı, o yanmaqdan qorxurdu, harasa gedəndə həmişə özü ilə ip aparardı ki, qaldığı oteldə yanğın olsa qaça bilsin, diş ağrılarından, diş çəkdirməkdən, kiminsə onu zəhərləyəcəyindən, pul xərcləməkdən qorxurdu. Həyatı boyu üç qadını sevmişdi, heç birindən qarşılıqlı sevgi görmədi və həyatının sonuna qədər subay qaldı.
Davamı →

XX əsrin əvvəllərində İsveç uşaq ədəbiyyatı
Astrid Lindgren 1907-ci ildə anadan olmuşdu. İsveçdə uşaq ədəbiyyatının onun adı ilə başlandığı hesab olunur. Ancaq bu doğru deyil: Lindgren anadan olanda İsveçdə artıq görkəmli uşaq yazıçıları və gözəl uşaq ədəbiyyatı var idi. Məsələn, Selma Lagerlöf-un “Nilsin vəhşi qazlarla möhtəşəm səyahəti” əsərini göstərmək olar. Bu pedaqoji roman uşaq ədəbiyyatının klassikasıdı: O, yazıçıların niyə uşaqlar üçün xüsusi əsərlər yaratmağa başladıqlarını parlaq şəkildə əks etdirir. Bu, ilk növbədə böyüklərə lazım idi – uşağa çox vacib məsələləri anlatmaqdan ötrü vəsait qismində.

Selma Lagerlöf müəllimə idi və məhz, öz işi gərəyi maraqlı mətnlər uydururdu. Yuxarıda adı çəkilən nağılı da sadəcə ölkə coğrafiyasını uşaqlara əyləncəli şəkildə izah eləməkdən ötrü yazmışdı. Qazlar bir məkandan digərinə uçduqca həmin məkanda hansı şəhərlərin yerləşdiyindən, flora və faunasından danışmaq mümkün idi. Tədris ideyası ilə yanaşı bu kitab həm də tərbiyəvi əhəmiyyət daşıyırdı. Əsərin əvvəlindəki və sonundakı Nils – iki fərqli oğlandı. Selma Lagerlöf deyir ki, insanın elə-belə, durduğu yerdə dəyişməsi mümkün deyil. Yalnız nə isə yaşayandan, müəyyən sınaqlardan keçəndən sonra dəyişmək olar. Yalnız şəxsi təcrübə insana dəyişmək imkanı verir.
Davamı →

Yəqin ki, dünyada elə bir adam tapılmaz ki, fransız yazıçısı Antuan de Sent-Ekzüperinin qəhrəmanı Balaca şahzadəni tanımamış olsun. Bu ibrətamiz nağıl, yazıçının uşaqlıq xatirələri və yaşadıqlarını əlavə elədiyi avtobioqrafik pritça fransız dilindən ən çox çevrilən və oxunan kitab hesab olunur.

Kitabın qəhrəmanı başqa planetdən gəlsə də əbədi olaraq qəlblərimizə köç edib. 

“Balaca şahzadə”dən sitatlar
Belə bir dəyişməz qayda var: səhər durdun, yuyundun, özünü qaydaya saldın, dərhal planetini qaydaya sal.

Mənim sirrim budur, o çox sadədir: iti görən ancaq ürəkdir. Ən vacib olanı gözlərlə görmək olmur.

Ancaq və ancaq düz getsən, uzağa gedə bilməyəcəksən.

Çiçəklərin nə danışdıqlarını dinləmək lazım deyil. Sadəcə onlara baxmaq və qoxulamaq lazımdır.

Davamı →