Kayzen

13 oktyabr. Axır ki, bizim də küçəmizdə bayramdır! Baxıram və gözlərimə inana bilmirəm. Pəncərəmin qarşısında hüdürboylu, yaraşıqlı, qarasaç, qaragöz bir oğlan var-gəl edir. Bığlarına söz ola bilməz! O, artıq beşinci gündür ki, sübh tezdən ta gecə yarısınacan gözlərini pəncərəmizdən çəkmir. Özümü elə göstərirəm ki, guya buna diqqət yetirmirəm.

Davamı →

Gecə saat on ikiydi.
Mitya Kuldarov coşğulu, saçları pırtlaşdırılmış halda tələm-tələsik valideynlərinin yaşadığı mənzilə gəldi, sonra tez otaqbaotaq gəzdi. Valideynləri yatmağa hazırlaşırdılar. Bacısı çarpayısında uzanmışdı və oxuduğu romanın axırıncı səhifəsindəydi. Gimnazist qardaşlarısa yuxudaydılar.

Davamı →

Elə həqiqətlər var ki, kimisə ona inandırmaq kifayət etmir. Bəzi həqiqətləri hiss etdirmək də lazım gəlir.
Şarl Lui Monteskyö
Həyat və yaradıcılığına azdan-çoxdan bələd olduğum yazıçıların niyə yazdıqlarını, nə üçün yaşadıqlarını, həyatdan nə istədiklərini aşağı-yuxarı tuta bilmişəm. Tutmaqda olmazın çətinliyin çəkdiyim iki adam var. Bu iki adamdan biri Jan Jak Russodur.

Davamı →

Çexov və Çar
Çexov heç vaxt çar fərmanlarını oxumazmış, çar haqda filmlərə də baxmazmış, heç çarlar haqda kitabları da əlinə almazmış, bir sözlə çar onu zərrəcə də maraqlı deyildi. Elə çar özü də Çexovu sevməzmiş, nədən ki, Qoqolu oxuyanda gülürsən, Saltıkov-Şedrini oxuyanda yenə gülürsən, düzdür bir az qəzəb də yaranır, Çexovun da yazdıqları adamın üzündə təbəssüm yaradır, amma di gəl ki, onun həqiqətləri insanı elə dərin bir kədərə bürüyür ki, bu dünyadan başını götürüb qaçmaq istəyirsən. Buna görə də Çexovla Çar heç vaxt bir-biri ilə söhbət etməyiblər.

Çexov və xəstə
Günlərin bir günü Çexovun yanına bir xəstə gəlir, başlayır ki, dişim də ağrıyır, qarnım da ağrıyır, başım da ağrıyır, qabırğalarım da ağrıyır, oynaqlarım da ağrıyır, gözlərim qaralır, barmaqlarım isə taqətsizdir. Xəstəyə kömək etməkistəyən Çexov soruşur:
Davamı →

Gələcəyin yazıçısı Rusiya İmperiyasının cənubunda sadə ailədə anadan olmuşdu. Onun babası Yeqor Mixayloviç Çexov keçmiş təhkimçi kəndli idi. Beləliklə Anton, onun qardaş və bacıları nəsillərinin təhkimli ailədə doğulmayan ilk azad nümayəndələri idilər.

Sonralar o, məktublarının birində bu haqda belə yazırdı:

“Dvoryan yazıçıların təbiətdən müftə qazandıqlarını raznoçinlər cavanlıqları hesabına əldə edirdilər. Təhkimçi kəndlinin, keçmiş dükançı, gimnazist, tələbə, böyüklərə ehtiram ruhunda böyüdülmüş, keşiş əli öpən, başqalarının fikrinə itaət edən cavan oğlunun öz canından qul xislətini damcı-damcı çıxarmasından və bir gün oyanıb daha damarlarında qul qanı yerinə əsl insan qanı axdığını görməsi barədə bir hekayə yazın.”
Davamı →

Hörmətli kayzençilər. Çox sevdiyim yazıçı Çexovun ən yaxşı hekayələrindən birini təqdim edirəm.   

 Qəsəbə balaca idi, kənddən də pis idi. Burada, demək olar ki, ancaq qocalar yaşayırdı. Onlar da elə gec ölürdülər ki, adamın buna acığı tuturdu. Həbsxanada və xəstəxanada ki, tabut çox az tələb olunurdu.

Xülasə, işlər xarabdı. Əgər Yakov İvanov quberniya şəhərində tabutçu olsaydı, yəqin ki, onun öz evi olardı və ona Yakov Matveiç deyərdilər. Qəsəbədə isə ona eləcə Yakov deyirdilər. Küçə təxəllüsü də nədənsə Bronza idi. O, kiçik, köhnə bir daxmada, adi kəndi kimi, yoxsul bir həyat keçirirdi. Daxma təkcə bir otaqdan ibarət idi. Otaqda da o özü, Marfa, peç, ikiadamlıq çarpayı, tabut, dəzgah və bütün avadanlıq yerləşmişdi.

   Yakov yaxşı və möhkəm tabut qayırırdı. O, kəndlilərin və meşşanların tabutlarını öz boyuna görə hazırlardı və heç də yanılmazdı, çünki yetmiş yaşı olsa da heç yerdə, hətta həbsxanada da ondan hündür və möhkəm adam yox idi. Kübarlara və qadınlara tabutu ölçüb düzəldirdi, ölçüsü də dəmir arşın idi. Uşaq tabutlarının sifarişini çox könülsüz qəbul edir, onları ölçüsüz və nifrətlə qayırırdı, hər dəfə də bunun üçün pul aldıqda deyirdi:

Ardı →

1860-cı ildə üçüncü gildaya aid olan tacirin evində oğlan uşağı dünyaya gələndə heç kim onun Rusiyada, eləcə də dünyada tanınmış yazıçı olacağını güman etmirdi.
Ailə Taqanroqda yaşayırdı. Cavan oğlan gimnaziyaya qəbul olunanda atası onları birdəfəlik tərk edərək Moskvaya gəlir. Sonralar Anton varlı qohumların evinə nahar  etmək üçün getdiyini, aclıq ucbatından dərslərinə mütəmadi gedə bilmədiyini və kasıblığın yaratdığı digər acıları kədərlə xatırlayırdı.
Davamı →