Kayzen

Z.Freuda (Freyd) görə dil altşüur və şüurdanqıraq haqqında ifşaedici məlumatlar verir. Başqa sözlə, sənin qeyri-şüurlu dünyan necədirsə, dilin, daha doğrusu, danışığın da o cürdür. J.Lacan (Lakan, 1901-1981) isə bu əlaqəni tərsinə çevirir: Fərdin alt-şüuru və şüurdanqıraq dünyası onun dili ilə qurulur. Başqa sözlə, sən necə danışırsansa, alt-şüurun da o cürdür. Bu, elmdə inqilabi yeniliklərdən biridir.

Mən burada Azərbaycan dilinin bəzi gündəlik təkrarlanmaları üzərində dayanıb, Lakanın açdığı pəncərədən dilimizə baxaraq altşüurumuza boylanacağam. Beşcə dənə dil faktı göstərəcəyəm.
Davamı →

Türkiyə Cumhuriyyətinin banisi Atatürk deyirdi: “Müəllim bir şama bənzər,özünü əridərək başqalarına işıq verər”.

Həqiqətən müəllimlik müqəddəs peşədir. Bir nəfər bilgilərini, düşüncələrini və enerjisini onlarla və yüzlərlə insanlarla bölüşərək, həmin şəxslərin formalaşmasına, yetişməsinə nail olur. Nəticədə o şəxslər, bir müəllimin və ya müəllimlərin yaratdığı təsir gücü ilə sabah cəmiyyətdə, ailə içində və hətta ictimaiyyət daxilində belə mühüm, sanballı, öz müsbət keyfiyyətləri və bilgiləri ilə xeyirli insan olub, müsbət imic yarada bilərlər.
Davamı →

İngiltərədən olan dostlarım var, Bakıda işləyirlər. Bir dəfə söhbət edərkən, mənə dedilər ki, bəs Azərbaycana gələrkən onlara bir xatırlatma ediblər. Xatırlatma ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda olarkən hamının sizə verdiyi hər sözə və vədə inanmayın. Əks halda aldana bilərsiniz. Onların sizə dönə-dönə verdiyi sözü icra etmək ehtimalı həmişə müsbət olmaya bilər. Ona görə etibar etdiyiniz adamlarla sövdələşməyə çalışın.

Xatırlatma da, nə xatırlatma. Utandım, yerə girdim. Bu cür “nümunə” ilə yadda qalıb, xatırlatma və xəbərdarlıq aldığım bir ölkənin vətəndaşı olduğuma görə xəcalət çəkdim. Axı niyə belə mənfi obraz və nümunələrlə xatırlanmalıyıq?
Davamı →

Çətin proseslərdən keçirik. Ölkədə külli miqdarda problem var. Xalq olaraq problemlər dəryasındayıq və 90 faizimiz üzə bilmir. Batmaq üzrəyik. Düzdür, hələ batmamışıq. Vücudları vicdan və ədalət duyğuları ilə dolu əzmkar insanların mənəvi qolları və təşəbbüsü hesabına bizi tam batıra bilməyiblər. Onlar bir çoxumuz üçün də təhlükəsizliyi təmin edən hava balonu rolunu oynayırlar. Ümid edirəm, uduzan, batan tərəf biz olmayacağıq.

Bu cür batmağımıza səbəblər o qədər çoxdur ki… Tənbəllik, laqeydlik, yaltaqlıq, qorxaqlıq, ümumi passivlik – bu ünsürlərin hər biri öz-özlüyündə bu gün bizə bu sularda üzməyimizə mane olan, ağırlıq yaradan şeylərdir.

Sadaladığım ünsürlərin hər biri insanın bütövləşməsinin qarşısını alır və onun həyat dənizində batmasına xidmət edir. Bu xoşagəlməz şeyləri, üzərində daşıyan insan isə çox zəif xarakterli və ya xaraktersiz biri sayılır.
Davamı →

Bu yaxınlarda çox pis xəstələnmişdim. Soyuqdəymə bədənimə elə işləmişdi ki, xəstəlikdən beynim də dumanlanmışdı. Halsızlıqdan yataqdan dura bilmirdim. Ən sevdiyim məşğuliyyət sayılan mütaliə ilə də məşğul ola bilmirdim. Kitabı əlimə götürüb iki-üç cümlə oxuyan kimi vəziyyətim lap ağırlaşırdı. Həm də oxuduqlarımı heç dərk edə bilmirdim. 

Xəstəlik, düşüncələrimdə mənə yad olan nəsnələr yaratmışdı. Bəlkə də “yaratmaq” əvəzinə “məhdudlaşdırmaq” ifadəsini işlətsəm, daha yerinə düşər. Adətən tez-tez xəstələnən biri deyiləm və immunitetim yaxşıdır. İndi birdən-birə belə olmağım, halımı lap yaman eləmişdi. “Məhdudlaşdırmaq” məsələsini isə məhz onunla bağlayıram ki, həmin xəstəlik vaxtı ətrafa, mənə tamamilə yad tərzdə olan baxışlarım meydana çıxmışdı.
Davamı →

Incestus latınca günah deməkdi. Sonradan bu sözü din, fəlsəfə və ədəbiyyat insest kimi istifadə etməyə başlayıb. Çox yaxın qohumların cütləşməsini günah adlandırıblar.

Qədim Misirdə, Romada bacı-qardaş, ana-oğul seksi yasaq deyildi. Romada olmasa da, Misirdə bacı-qardaş evliliyinə icazə verilirdi. Sivilizasiya inkişaf etdikcə, qohum evliliklərinin faciələri ortaya çıxır, elm buna yasaq qoyur.

Xala, bibi, əmi, dayı uşaqlarının evliliyini tibb yasaq edib. Səbəb ciddidi. Döl ata-anadan gen alır. Fərqli genlərdən yaranan genə hetereziqot — dəyişik gen, eyni genlərdən yaranan genə homoziqot deyilir. İmbridinq deyilən bir anlayış var. İnsest onun bir qoludu. Xalauşaqlarının, bibiuşaqlaırnın və sairənin cütləşməsidi.

Davamı →

Heç yerdə qadınlar bizimkilər kimi dodaq şişirtməyə meylli deyillər. Harda üzü-gözü əyilmiş qadın görsən, dərhal bizimki olduğunu bilirsən. Azərbaycan qadını artıq sifətindəki deformasiya ilə tanınır.

Bir neçə il öncə Türkiyəyə müayinəyə gedirdim. Gözləmə zalında oturmuşdum. Birdən tanımadığım bir xanım üstümə cumdu. Sevincək “Aysell, nə yaxşı gördüm səni, gör nə vaxtdı görüşmürük” dedi. İstanbula uçursan? Əla oldu, mən də tək darıxırdım bayaqdan”. Xanıma key-key baxdım, kim olduğunu heç cür xatırlaya bilmədim. Özü də hiss etdi. “Tanımadın? Filankəsəm də, nə qədər görüşmüşük”.
Davamı →

Nəyəsə görə, hansısa maraqları əldə əsas tutub, bir çox əsaslı və əsassız səbəblərə söykənib pis romana yaxşı roman, pis insana yaxşı insan deyə bilərəm, amma əsla dadsız yeməyə dadlı yemək deyə bilmərəm. Bu prinsip məsələsidi. Ona görə də çox adamla düşmən olmuşam. Hansı formada deyilməyindən asılı olmayaraq qadının bişirdiyi yeməyə tənqidi münasibət göstərdinsə oldun ömürlük onun düşməni. Bağışlanılmaq şansı yoxdu. Gec-tez hərlədib-fırladıb qisasını alacaq. Əgər istəyirsənsə səni bir evdə yaxşı qarşılasınlar, üzünə yaxşı baxsınlar, gərək o evdə yediyin yeməyi layiq oldu-olmadı tərifləyəsən. Bu mənada dilimi dinc saxlaya bilmirəm. Obyektiv rəyimi bildirirəm və nəticədə düşmən qazanıram.

İş və tale elə gətirib ki, lap erkən yaşlarımdan kafelərdə, restoranlarda, pavilyonlarda, yeməkxanalarda, stolovoylarda sözün həqiqi və məcazi mənasında sülənmişəm. Özümü yeməkdən başı çıxan adam kimi tanıyıram. Görüntüyə, restoranın adına deyil, həmişə dada üstünlük vermişəm.
Davamı →

Ölkədə yaranan yeni qurum və təşkilatlara ad tapmaqda çətinlik çəkirik. Hətta bu işin bəzi bürokratik əngəlləri də var. Misal üçün, qanuna görə dövlət tarixi-milli adların, etiketlərin və işarələrin istifadəsinə nəzarət etməlidir. Buna görə bəzi anlaşılmazlıqlar və problemlər ortaya çıxır. Bəs bu işi necə tənzimləməli? Sözü gedən sahə ilə məşğul olan insanlara kömək məqsədilə ədəbiyyatımızın ən məşhur ad və ifadələrindən istifadə edərək bəzi təkliflər irəli sürmüşük. Buyurub baxa bilərsiniz.


“Darıxma, düzəlməyəcək” – psixiatriya mərkəzi

“Qara paltarlı qadın” – gəlinlik dükanı

“Qəbrim damır, ağlama” – beton-konstruksiyalar zavodu

“Salam, dar ağacı” – taxta-şalban sexi

“Topal Teymur” – qaçış kursları

“Qılınc Qurban” – dəmir-dümür mağazası

“Şahbaz bəy” – xaricdə təhsil mərkəzi
Davamı →

Hal hazırda cəmiyyətimizdə sonsuzluq çox ciddi həm tibbi, həm də sosial problemə çevrilib.

Uzun illər ərzində sonsuzluğu müalicə edən və heç bir nəticə almayan ailə cütlükləri çoxdur. Təəssüf ki, belə ailə cütlüklərin vəziyyətlərindən süi-istifadə edərək haram pul qazanan insanlar də az deyil. Bu insanların bir hissəsini müxtəlif "şəfavericilər", «ara həkimlər» təşkil edir. Bu insanların böyük əksəriyyəti insan anatomiyası və fiziologiyasından tam bixəbərdir. Belə «həkimlər» sonsuzluğu yalnız bir üsulla «bel çəkdirməklə» müalicə edir. Sonsuzluğu olan qadın müraciət etdikdə, "şəfaverici" ilk baxışdan ona «bel boşluğu» diaqnozu qoyur. Bu diaqnozun «mənasını» soruşduqda isə heç bir məntiqli izahat vermir. "Şəfavericilərin" elmdən, tibbdən və  ümumillikdə adi məntiqdən uzaq olan ifadələrdən belə anlamaq olur ki, sonsuzluğun yeganə səbəbi qadında belin «zəif» olmasıdır. Onlar isə bu zəifliyi aradan götürür, əyri uşaqlığı düz edir, «yerinə qoyurlar». Bu cəfəngiyatdır.

Ardı →