Kayzen

İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində müharibənin simvoluna çevrilən Anna Frankın bu gün 85 yaşı olan uşaqlıq dostu Nanette Konig ötən günləri unuda bilmir. Nannette bu yaxında “National Geographic” kanalının jurnalistlərini öz evində qəbul edib və onlara xatirələrindən danışıb.  

Nannette ilə Anna iksi də Alman hakimiyyətindən qaçan yəhudi ailələrinin qızları olub. Onlar Hollandiyada birlikdə oxuyublar. Müəllimləri də yəhudi olub. Və o da qaçaq…  

Nanette və Anna çox yaxın rəfiqə idilər. Bütün yəhudi şagirdlər kimi onlar da “ikinci qrup adam” hesab olunduqlarının fərqində idilər. Onlar bir-birinə dəstək olaraq pis günlərə sinə gərməyə çalışırdılar. Bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən əmin idilər, hətta öldürülə də bilərdilər. Nannette bu günləri hələ də dünən kimi xatırlayır.  

 Beləliklə, Anna Frankın rəfiqəsinin onunla bağlı xatirələri:  

“Anna ilə yanaşı otururduq, çox yaxşı dost idik. Gələcəkdə yaşayacağımız gözəl günlərin xəyalını qururduq. Bu da həyatda qala bilmək səbəblərimizdən biri idi. Onun həmişə populyar olmaq istədiyini xatırlayıram. Həyat eşqi ilə dolub-daşan bir uşaq idi. Danışmağı sevir və oğlanlarla qurduğu dialoqlardan tez-tez bəhs edirdi. Ümumiyyətlə, sinifimizdıkilər bir-biri ilə çox yaxşı yola gedirdi. Hamımız məlum səbəblərə görə orda idik və bir-birimizə dəstək olurduq. Evlərimizdən didərgin düşmüşdük. Heç vaxt geri qayıtmama ehtimalımızın olduğunu da yaxşı dərk edirdik”.  

Üçüncü Reyx barədə çox danışılıb, çox yazılıb. Bu mövzuda bədii və sənədli filmlərin, kitab və oçerklərin, məqalə və araşdırmaların sayı-hesabı yoxdur. Amma hitlerçilərin, xüsusilə də faşist Almaniyası rəhbərinin yadplanetlilərlə münasibəti barədə məlumat azdır.

 Yəqin ki, bir çox səbəblərə görə mövzu barədə çoxları susmağa üstünlük verir. Bundan başqa, hitlerçilərin hərbi-texnologiyasının qələbə əldə etmiş müttəfiqlərdən məhz hansına çatdığı da dəqiq məlum deyil. Müttəfiqlərdən hər biri faşistlərin gizli biliklərinə sahib olmaq üçün maksimum səy göstərib.

 Hamıya məlumdur ki, müttəfiqlər Hitler Almaniyasına qarşı savaşın bütün mərhələlərində bir-birinə qəti inanmayıblar. Sovetlərin – Stalinin müttəfiqləri aldadaraq Berlinə ilk girməsi buna sübutdur. Sovet komandanlığı əmin idi ki, Amerika Birləşmiş Ştatlarının xüsusi xidmət orqanları gizli laboratoriya və tədqiqat mərkəzlərindəki bütün materialları ələ keçirib.

 Amma bununla belə, 1945-ci ilin mayında müttəfiqlər arasında ixtilaf heç bir tərəfə sərf etmirdi. Çünki Almaniyadan sonra növbədə Yaponiya idi və yapon ordusu da darmadağın edilməli idi. Bununla belə, müttəfiqlik münasibətlərinin qorunub saxlanılması amerikalılara faşistlərlə mübarizə vəzifəsini həyata keçirərək atom bombası icad etməyə mane olmadı.