Kayzen

Bir qadının ən böyük haqqı ana olmaq istəməsidi. İstəməməsi də haqqıdı. Təkrar edirəm, bir qadın ana olmaq istəmirsə, bu, onun haqqıdı. Ancaq istəyirsə, mental olmazlarla buna əngəl yaratmaq, mütləq “ərə getməlisən” şərti qoymaq vəhşilikdi. Biz kimik başqa birinə yaşam şərtləri qoyaq. Təsəvvür edirsiz, biz kiminsə necə yaşamalı olduğuna qərar veririk. İnsana deyirik ki, ərə getmədən ana ola bilməzsən. O da ailə qura bilməyəndə düşür problemin içinə. Heç nədən olur bədbəxt. Halbuki dünyada həyatı gözəlləşdirən min bir mətləb var. Adamları əzab içinə salmağa nə haqqımız var? Kimik biz? 

Bir qadın evli deyilsə, ana olmalı deyil deyə bir qayda yoxdu təbiətdə. İnsan dünyaya nigah kitabçası ilə gəlməyib. Nigah kitabçası qanuni seçimlərindən biridi. Şərt deyil. Qanun deyil. Seçimdi. Təbiət demir ki, evli olmadan analıq haqqın yoxdu. Bir qadın təkdisə, elə tək də olmalıdı qanunu yoxdu.
Davamı →

Yazıçı Nicki Roberts feminizm üzərinə araşdırma aparır və fahişəliyin tarixini incələyir. «Qərbdə fahişəliyin tarixi» adlı kitab yazır. Bu kitabı oxuyanda belə bir nəticəyə gəlirsən: Patriarxat gerçək dəyərləri, doğruçu əxlaqı gizlətmək üçün bütün əxlaq kodeksini azad həyat sürən, kölə olmaq istəməyən qadına yükləyib. Adını da “fahişə” qoyub. Dolayısıyla, azadlığın bir adı fahişəlik kimi təqdim edilib. Gözdən salınıb.

Patriarxat bunu niyə edib soruşa bilərsiz. Bir şirkət düşünün. İşçiləri yalnız bir cinsdən ibarətdi. İşçilərin niyə yalnız bir cinsdən ibarət olması da ayrıca mövzudu. Deməli, şirkətin qaydalarına görə alıcını aldatmaq, saxta mal istehsal etmək, işçilərdən rəhbərə söz daşımaq, kiminsə “torbasını tikmək”, asan yolla pul qazanmaq, rüşvət almaq və bu kimi qaranlıq işlər etmək olmaz. Amma insanın təbiətdən gələn yırtıcı xisləti var – tez və nə yolla olur olsun əldə etmək istəyir. Bütün mədəni cəmiyyətlər bu yabanı yoldan keçib tərbiyələnib, sivilləşiblər.
Davamı →

Bir kişi sizlə evlənib deyə özünüzü ona borclu saymayın. Evlənmir evlənməsin. Evlənir evlənsin, özü bilər. Ailə qurmamağı özünüzə dərd etməyin. O zaman mütləq ailə quracaqsız. Tək qalmağı kimsə sevmir. Hər kəs həyatında başqa birinə ehtiyac duyur. Adamlar buna görə evlənirlər. Ancaq bu, insanın xoşbəxtlik qarantı deyil. İnsanı xoşbəxt edən tək səbəb onun özü ilə vəhdətidi. Özü ilə rahatlığıdı. Içindəki xoşbəxtlik anlayışıdı. Bir gün qarşısına bunları paylaşa biləcəyi kimsə çıxırsa, həyat bir az da gözəlləşir, çıxmırsa, dərd deyil. Tək qalmaq kimləsə vəhdətdə olmadan yaşamaqdan daha rahatdı.

Ətrafa baxanda, insanlararası münasibətlərə diqqət edəndə bunları görmək olur. Kimlər daha rahatdı, kimlər daha bədbəxt? Psixoanalitiklər deyirlər ki, əks energetikalı, bir-birini anlamayan adamların birliyi cəmiyyətin əsas stress mənbəyidi. Buna görə dövlətlər ailə mövzusunu xüsusi proqramlarla işləyiblər.
Davamı →

Bütün cəmiyyət olaraq elə yanaşmağımız gərəkdi ki, qadın hazırda çox ciddi bir işin altına girdiyini hiss etsin. Qadın anlamalıdı: O, özü üçün uşaq doğmur. Dünyaya insan gətirir. Dünyaya insan gətirmək “dünya üçün doğmaq” deməkdi. Qadın doğmasa insanın nəsli kəsilər.

Bu, çox vacib detaldı. Ona bunu hiss etdirmək önəmlidi. Hamiləliyinə həm də bəşəri bir hadisə, bir iş kimi yanaşmaq doğru olar. Bir ölkə üçün vətəndaş doğulur. Necə ciddi bir hadisədi. Hamı üçün doğulur. Bir xalqın yaşaması, davam etməsi üçün doğur onu qadın.
Davamı →

Bir axşam qızlarımızdan biri inboxuma sual yazdı. “Necə belə gənc qalırsız?”
Bu sualı çox adamdan eşitmişəm. Cavabı haqda heç vaxt düşünməmişəm. Çünki bu dünyada düşünəcəyim ən sonuncu şey yaş ola bilər. Bizim qadın çox tez qocalır. Bu da ayrıca izah istəyən mövzudu. Bu dəfə düşündüm. Çünki sualı bir feminist verirdi. Onu da bu məsələ maraqlandırıbsa, demək, hər şey fikirləşdiyimdən də maraqlıdı.

Qıza bilmədim nə deyim. Yalandan özümdən nə uyduraydım? Özəl bir reseptim yox, “cavanlıq proqramım” yox.  İlk səbəbi tapdım deyəsən: – Yaş haqda düşünməmək.
Davamı →

Əziz qadınlar, üzərinizdə işləyin. Zəkanızı itiləyin. Vaxtınızı mətbəxə, məişətə çox sərf etməyin. Özünüzü məişət quluna çevirməyin.

Bütün günü sevgilinizi güdməyin. Sağlamlığınıza fikir verin.
Keçmişdən qopmağa çalışın. Hərlənib — fırlanıb eyni şeyləri danışmayın. Mənası yoxdu.
Özünüzü mənasızlığa qapdırmayın. İnsanın çata biləcəyi yüksəlişə çatmağa çalışın. Qeybətdən, dedi-qodudan uzaq olun.  Yalnız geyim, ayaqqabı, kosmetika, salon haqda düşünməyin.

Baxımlı olmaq gözəldi. Ən gözəli ağıllı olmaqdı. Ən baxımlı qadını belə ağılsızlıq çirkin göstərir. Təbiiliyinizi qorumağa çalışın. Çox yeməyin.
Davamı →

Evdə həmişə ağa olmağa öyrəşən, macal tapanda aciz arvadını aşağılayan, onun üstünə yüngül desək, bağıran, həmişə də qohumların dəstəyini alan ər günlərin birində həmin o aciz qadının müdafiəçisi ilə üz-üzə qalır. Gözləri dörd olur. Çünki bu qadını heç vaxt heç kim müdafiə etməyib. Həmişə ər haqlı olub.

Çünki qadını müdafiə edən adamdan bunu heç vaxt gözləməzdi. Bu müdafiəçi kim idi? Oğlu. Hə, o böyüyüb. Artıq ananı qoruyan var. Bunları mənə gənc dostum danışdı. Atasıyla ciddi problemləri olduğunu dedi.
Davamı →

Hər şey ondan başladı ki, bir vaxtlar “filankəslərdən uzaq dur, onların heç bir mənəvi dəyəri yoxdu” deyən rəfiqəmi məndən uzaqlaşıb həmin filankəslərlə qol-boyun olan gördüm.
Hər şey ondan başladı ki, sevib seçdiyim dəyərlər bir-bir xəyanətkar çıxdı.
Nəyə qəlbimi verdimsə, pula, şöhrətə, bayağılığa satdı “bizi” . 
Bir tək quru canını sevdiyim o adam.
Dəli kimi təmənnasız sevdiyim o iş. Dəyərlərini sevdiyim o rəfiqə.
Davamı →

Incestus latınca günah deməkdi. Sonradan bu sözü din, fəlsəfə və ədəbiyyat insest kimi istifadə etməyə başlayıb. Çox yaxın qohumların cütləşməsini günah adlandırıblar.

Qədim Misirdə, Romada bacı-qardaş, ana-oğul seksi yasaq deyildi. Romada olmasa da, Misirdə bacı-qardaş evliliyinə icazə verilirdi. Sivilizasiya inkişaf etdikcə, qohum evliliklərinin faciələri ortaya çıxır, elm buna yasaq qoyur.

Xala, bibi, əmi, dayı uşaqlarının evliliyini tibb yasaq edib. Səbəb ciddidi. Döl ata-anadan gen alır. Fərqli genlərdən yaranan genə hetereziqot — dəyişik gen, eyni genlərdən yaranan genə homoziqot deyilir. İmbridinq deyilən bir anlayış var. İnsest onun bir qoludu. Xalauşaqlarının, bibiuşaqlaırnın və sairənin cütləşməsidi.

Davamı →

Heç yerdə qadınlar bizimkilər kimi dodaq şişirtməyə meylli deyillər. Harda üzü-gözü əyilmiş qadın görsən, dərhal bizimki olduğunu bilirsən. Azərbaycan qadını artıq sifətindəki deformasiya ilə tanınır.

Bir neçə il öncə Türkiyəyə müayinəyə gedirdim. Gözləmə zalında oturmuşdum. Birdən tanımadığım bir xanım üstümə cumdu. Sevincək “Aysell, nə yaxşı gördüm səni, gör nə vaxtdı görüşmürük” dedi. İstanbula uçursan? Əla oldu, mən də tək darıxırdım bayaqdan”. Xanıma key-key baxdım, kim olduğunu heç cür xatırlaya bilmədim. Özü də hiss etdi. “Tanımadın? Filankəsəm də, nə qədər görüşmüşük”.
Davamı →