Kayzen

XII yü­zil ədə­biy­ya­tın­da mədh müx­tə­lif li­rik janr­la­rın baş­lı­ca möv­zu ob­yek­ti ol­sa da, əsas eti­ba­rı ilə qə­si­də­lər­də da­ha qa­ba­rıq ifa­də olun­muş­dur. Məd­hə əs­ri­nin par­laq zə­ka­sı, hu­ma­nist sə­nət­kar da­hi Ni­za­mi Gən­cə­vi də mü­ra­ci­ət et­miş­dir. Mə­lum­dur ki, da­hi şai­ri məhz sa­ray­da ol­ma­dı­ğı­na gö­rə, məd­hiy­yə qə­si­də­lə­rə az mü­ra­ciə­ti ba­xı­mın­dan əsr­lər uzu­nu çağ­da­şı ol­du­ğu şa­ir­lər­dən «ayır­mış­lar”. Ni­za­mi Gən­cə­vi­nin di­va­nın­da və „Xəm­sə”si bo­yu məd­hin ma­raq­lı ifa­də­si ilə rast­la­şı­rıq. Təd­qi­qat­çı­la­rın ək­sə­riy­yə­ti Ni­za­mi ya­ra­dı­cı­lı­ğın­dan bəhs edər­kən da­hi şai­rin mədh möv­zu­su­na bi­ga­nə ol­du­ğu­nu xü­su­si vur­ğu­la­mış­lar. Ni­za­mi­nin qə­si­də­lə­ri V.Fey­zul­la­za­də­nin, X.Yu­si­fo­vun, N.Aras­lı­nın və bu sə­tir­lə­rin mü­əl­li­fi­nin təd­qiq­lə­rin­də araş­dı­rıl­mış­dır. V.Fey­zul­la­za­də “Ni­za­mi­nin qə­si­də ya­ra­dı­cı­lı­ğı” ad­lı mə­qa­lə­sin­də onun dün­ya­gö­rü­şün­də az rol oy­na­ma­yan məd­hiy­yə­lə­rin təh­li­li­ni ver­miş­dir.

Hə­mid Aras­lı­nın ilk gənc­lik döv­rü XX əs­rin 30-cu il­lə­ri­nə, yə­ni Azər­bay­can­da to­ta­li­tar so­vet re­ji­mi­nin ağır ke­çid mər­hə­lə­si­nə tə­sa­düf edir. Mə­lum­dur ki, 30-cu il­lə­rin so­nu­na doğ­ru dəh­şət­li rep­res­si­ya ma­şı­nı bir çox zi­ya­lı­la­rı, ədə­biy­yat xa­dim­lə­ri­ni küt­lə­vi tə­qib və məh­və mə­ruz qoy­du­ğu bir dövr­də, sağ qal­ma­ğa ma­cal ta­pan­lar Azər­bay­can xal­qı­nın mə­də­niy­yət və ədə­biy­ya­tı­nı ya­şat­dı­lar, təd­qiq və təb­liğ edə­rək, gə­lə­cək nə­sil­lə­rə ər­mə­ğan et­di­lər. O ağır 1937-39-cu il­lər­də bö­yük Azər­bay­can şai­ri Ni­za­mi Gən­cə­vi ir­si­nin öy­rə­nil­mə­si və təb­li­ği işi ədə­bi ic­ti­ma­iy­yə­tin qar­şı­sın­da du­ran əsas və­zi­fə­lər­dən bi­ri idi.

Prezident İlham Əliyevin qədim və zəngin Azərbaycan mədəniyyətinin nadir simalarından sayılan dahi şair, humanist mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyinin ölkəmizdə və dünyada il boyu təntənə ilə qeyd edilməsi ilə bağlı  yaxın günlərdə imzaladığı sərəncam hər yerdə milli-mənəvi dəyərlərimizin dövlət səviyyəsində himayə edilməsinin növbəti parlaq nümunəsi kimi qarşılanıb. Qüdrətli söz və fikir ustadının insanları daim əxlaqi kamilliyə çağıran və yüksək mənəvi keyfiyyətlər aşılayan zəngin yaradıcılığının bəşər mədəniyyətinin nailiyyəti kimi müstəsna əhəmiyyətini nəzərə alaraq dövlət başçısı 2021-ci ili ölkəmizdə “Nizami Gəncəvi ili” elan edib.