Kayzen

Van Qoq hər zaman özünəməxsus əsərləriylə olduğu kimi, həyat tərzi, seçimləri, həyata baxışı və çılğın fikirləri ilə də digər rəssamlardan fərqlənirdi. Yaşadığı travmalar, xoşbəxtliklər, itkilət onu bəzən tutqun bəzən də səma kimi açıq əsərlər yaratmağa ruhlandırırdı. 
Bu gün sizə dahi rəssam Van Qoqun «The bedroom» (Yataq otağı) əsərinn kiçik hekayəsini danışacağıq.
Davamı →

Van Qoq əsərlərinin gözəlliyi, emosionallığı və parlaq rənglərilə məşhur post-impressionist (fəlsəfi incəsənət yönümlü) rəssamdır. O, həyatı boyu psixi xəstəliklərlə, yoxsulluqla mübarizə aparmış və sağlığında tanınmamışdı.
Bəs sağ ikən qədir-qiyməti bilinməyən Van Qoqu anidən məşhurlaşdıran nə oldu?
Bir rəssam kimi Van Qoqun tanınmasında təkcə tablolarının yox, həyatında baş verən hadisələrin, xüsusilə də, 1888-ci ildə yaşadıqlarının böyük rolu olub.

Davamı →

1888-ci ilin fevral ayında çətinliklərlə dolu bir yolu geridə qoyduqdan və öz məqsədini tapdıqdan 10 il sonra, Vinsent van Qoq (30 mart 1853 — 29 iyun 1890) onu öz mənzərəsi ilə heyran edən Fransanın cənubundakı Arl qəsəbəsinə köçdü. 

Beləliklə, rəssamın həyatında 200-dən çox yağlı boya tabloları, 100-dən çox suluboya və karandaş ilə çəkilmiş əsərləri və yaradıcılığının zirvə nöqtəsi olan məşhur “Günəbaxanlar” əsəri ilə anılan fövqaladə məhsuldar dövr başlamış oldu. Lakin bu dövr həmçinin yoxsulluq və özünə xəsarət verməsi hadisəsi ilə yadda qalan psixi-həssas sıxıntılar yaşadığı bir dövr olmuşdu.

Bədii sərxoşluqdan və kofeindən hədsiz kömək alan rəssam qardaşı Teoya “Bitkin olduğumu fikirləşirəm. Demək olar ki, hələ də pulunu vermək məcburiyyətində olduğum çörək və dörd gün ərzində içdiyim 23 fincan qəhvə ilə yaşayıram” deyə yazmışdı.
Davamı →

Məşhur rəssam Vinsent Villem Van Qoq 30 mart 1853-cü ildə Hollandıyanın Breda şəhəri yaxınlığındakı Qrut-Zundert məntəqəsində anadan olub. 1869-1876-cı illərdə Haaqa, Brüssel, London, Paris kimi şəhərlərdə rəssamlıq müəssisələrində adi satıcı vəzifəsində çalışıb. 1876-cı ildə İngiltərədə müəllim işləyib. Müəyyən dövrlərdə teologiyanı öyrənib, Belçikanın Borinaj şəhərində dini xadim kimi çalışıb. 1880-ci illərdən başlayaraq, təsviri incəsənətlə məşğul olmağa başlayır. Brüssel (1880-1881) və Antverpendə (1885-1886) rəssamlıq akademiyalarında oxuyur, Haaqada dövrünün tanınmış rəssamı A.Mauvedən məsləhətlər alır. Məhz bu məsləhətlər onun gələcək iş üslubuna təsir edir.

1880-ci illərdə onun əsərlərində tünd rənglərə, kəskin keçidlərə, «qəmgin» mövzulara rast gəlinir. Bu, həmin dövrdə rəssamın həyatında yaşanan dərin psixoloji problemlərə və gərginliklərə işarədir.
Davamı →

Miqren, katarakta və şizofreniya sadəcə günümüzün problemi deyil. Bir çoxunun iş-gücünü, gündəlik həyat tərzini ciddi şəkildə ləngidən bu xəstəliklər dahilərin öz əsərlərini yaratmalarını əngəlləyə bilmədi.

Pablo Pikasso miqrendən, Klad Mone ilə Van Qoq kataraktadan, Luis Vein şizofreniyadan əziyyət çəkib. Əsərləri bu gün milyonlarla ölçülən bu dahiləri adi insanlardan ayıran sadəcə istedadları idimi? Tablolarında xəstəliklərinin təsiri var idimi? İddialara görə Van Qoqun sarısı, kölgəli işıqları, Pikassonun üzü parçalanmış tabloları əslində xəstəliklərinin təsirindən qaynaqlanır.

Göz büllurcuğunun görmə qabiliyyətinin zəifləşməsinə və korluğa səbəb olan donuqlaşması ilə nəticələnən göz xəstəliyinə katarakta deyilir. Bütün dünyada ən çox rast gəlinən, görmə qabiliyyətinin itirilməsinə səbəb olan bu xəstəliyin qarşısı müalicəylə alına bilər.
Davamı →

Van Qoqda şəxsiyyətin ikiləşməsi hiss olunurdu – o, ailə və uşaqlar haqda arzulayırdı, lakin özünü incəsənətə həsr etmişdir. Psixi xəstəliyi ömrünün son illərində özünü daha çox biruzə verirdi: Van Qoq gah güclü ağıl çatışmazlğı sindromları keçirirdi, gah da, çox məntiqli və ağıllı düşünürdü. Rəssamın psixi xəstəliyində sirli məqamları çox idi. Məlumdur ki, psixi sarsıntılar zamanı rəssam əsəbi olurdu, boyaları yeyirdi, saatlara otağında qaçır və donub yerində dayanırdı. Van Qoqun öz sözlərinə görə, o, həmin zaman çəkəcəyi rəsimləri görürdü.

Həkimlərin rəssamın xəstəliyi haqqında fikirləri müxtəlif idi. Feliks Rey hesab edirdi ki, Qoq, epilepsiya xəstəsidir. Sen – Remi psixiatrik klinikasının həkimi Peyrom düşünürdü ki, rəssam kəskin ensefalopatiyadan əziyyət çəkir. Rəssamda psixozun yaranma səbəbi qəbul etdiyi absent (alkoqollu içki) idi. Bu maddə insanın orqanizminə daxil olanda əsəb sinirlərinə toxunur və psixi xəstəliyinin əlamətləri müşahidə olunmağa başlayır.
Davamı →

Dünya rəngkarlıq sənətinin daim yaşar əfsanəsi Vinsent Van Qoqa aid «Məhbusların gəzintisi» rəsm əsəri.

Rəsm əsəri Van Qoq tərəfindən 1890-çı ilin fevralında Qüstav Dorenin «Dustaqxana» qravürası əsassında çəkilmişdir. Hal hazırda Moskvada Puşkin muzeyində saxlanılır.

Rəsm əsərində məhkum olunmuş dustaqların balaça və dar türmə həyətində zənçirvari hərəkəti təsvir edilib. Rəsm göy-yaşıl qammada yaradılıb.

Məhbusların gəzintisi rəssamın ideyasına görə bağlı dairə olan həyatı simvolizə edir. Ön plandaki mərkəzi fiqur simaları yalnız bir rənglə çəkilmiş digər məhbuslardan fərqli olaraq daha individuallaşdırılmışdır. Bu personajda Van Qoqun öz əlamətləri sezilir.
Davamı →

Van Qoq bütün dünyanın tanıdığı məşhur holland rəssamıdır. O, incəsənət tarixi boyu çətinliklərlə dolu bir ömür yaşayan simalardandır. Ən azı, həyatını sui-qəsd ilə bitirməsi buna danılmaz sübutdur.
Dahi rəssam 1880-ci illərdən başlayaraq, təsviri incəsənətlə məşğul olmağa başlayır. 1880-1881-ci illərdə Brüssel və 1885-1886-ci illərdə isə Antverpendə rəssamlıq akademiyalarında təhsil alır, Haaqada dövrünün tanınmış rəssamı A.Mauvedən məsləhətlər alır. Məhz bu məsləhətlər onun gələcək iş üslubuna təsir edir.

1880-ci illərdə onun əsərlərində tünd rənglərə, kəskin keçidlərə, “qəmgin” mövzulara rast gəlinir. Bu, həmin dövrdə rəssamın həyatında yaşanan dərin psixoloji problemlərə və gərginliklərə işarədir. O, həyatı boyu 2000-dən artıq şəkil, eləcə də, 3000-ə yaxın rəsmin müəllifidir. Onun əsərlərinin təsviri üçün sözlər kifayət etmir, ən azı, ona görə ki, hər bir insanın bu əsərlərin seyrindən sonra keçirdiyi hisslər müxtəlifdir. O, hər bir insanın zövqünü oxşaya biləcək tərzdə yaradıb. Burada hər şey insanın qavrayışından, həssaslığından, emosionallığından asılıdır.
Davamı →

Tarixdə istedadı, bacarığı, qəribəlikləri ilə ad qoyan, tanınan və bundan sonra yüz illər keçsə belə, insanların yaddaşında qalacağına əmin olduğumuz çox şəxsiyyətlər var. İstedadlı insanın bəxti o zaman gətirir ki, o, cəmiyyət tərəfindən yaxşı qəbul olunub, lazım olan qiyməti alır. Vay o gündən ki, sənətkarın istedadını nə dostları, nə ən yaxınları, nə ətrafdakılar, nə də cəmiyyət anlaya və ya qəbul edə bilir. Amma bu insanların cəmiyyət tərəfindən qəbul olunması, sevilməsi bəzən onlar həyatdan köçdükdən və hətta üzərindən yüz illər ötdükdən sonra başlayır. Lap elə bizim qəhrəmanımız dahi Van Qoq kimi…

Çətin və anlaşılmaz həyatın başlanğıcı
1852-ci ildə Hollandiyanın Breda şəhəri yaxınlığındakı Qrut-Zundert məntəqəsində Anna Kornelia Karbet və kilsə rahibi Teodor Van Qoqun ailəsində bir oğlan dünyaya gəlir. Yeni doğulmuş körpənin ailəyə böyük qələbələr və uğur gətirməsi üçün adını rahib babasının şərəfinə Vinsent, yəni “Qalib” qoyurlar. Lakin çox keçmir ki, yeni doğulmuş körpə dünyasını dəyişir. Baş vermiş hadisədən sarsılmalarına baxmayaraq, gənc valideynlər ümidlərini itirmirlər və nə az, nə çox,  düz bir ildən sonra ailəyə yenidən üçüncü bir üzv qatılır. Bu dəfə də uşağa Vinsent adını verirlər. Bəlkə valideynlər elə bununla özləri belə bilmədən böyük bir səhvə yol açırlar. Ölmüş övladlarının adını yeni doğulan körpəyə verməklə sanki  övladlarının öncədən qəmli və həzin bir həyat yaşamasına imza atırlar. Vinsentin daha bir qardaşı və üç bacısı vardı.
Davamı →

Van Qoq qulağını özü kəsib? Bu ağılabatmaz qənaət illərdir ki, hamı tərəfindən yekdilliklə qəbul edilməkdədir. Almaniyalı araşdırıcılar isə tamamilə başqa bir nəticəyə gəldiklərini, Van Qoqun qulağının başqa bir əlin «güdazına» getdiyini bu yaxınlarda elan etmişlər. Yaxşı, onda 1888-ci ilin 24 dekabrında doğrudan da bəs nə baş vermişdi? Fransanın kiçik Art şəhərində Van Qoqun «qulağını kəsmək» fikrinə kim düşübmüş?
Və onun qulağına «müştəri» çıxmışdı? Bu haqda mübahisələr yüz ildən çoxdur ki, səngimək bilmir. Əslində isə bu «tarixi hadisənin» özünün giriş hissəsinə zəmin yaradan xüsusi tarixçəsinə fikir verməyənlər az qalar Van Qoqu bir "əzabkeş" kimi qəbul etməyi təklif edirlər.
Davamı →