Kayzen

Teatrda qazandığı uğuru kinofilmlərdə də təkrarlamağı bacarmaq sənət yanğısı və parlaq istedad sahibi olmaq deməkdir. Həyatını sənətə həsr edən, Türkmənistanda doğulub, adını Azərbaycanın teatr və kino salnaməsinə yazdıran Əməkdar artist Ətayə Əliyeva belə sənətkarlardan olub.

Ətayə Qulam qızı Əliyeva 1920-ci ildə Aşqabad şəhərində dünyaya göz açıb. Atası onu kiçik yaşlarında teatra aparır və onda səhnə sənətinə maraq yaranır. Məktəblərində yaradılan dram dərnəyinə yazılır. Gənc Ətayənin məqsədi teatr ənənələrinə malik olan Bakıda sevdiyi sahə üzrə təhsil almaq idi. Bu niyyətlə Bakıya gəlib Teatr Texnikumunda təhsil alır. Tələbə vaxtı Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrına tamaşalara dəvət olunur. 1936-cı ildə bir qrup aktyorla İrəvandakı Azərbaycan teatrına göndərilir. On il bu teatrda çalışır, maraqlı, mürəkkəb xarakterli obrazlar yaradır. 
Davamı →

Valideynləri onun böyük qardaşları üçün hər şey edirdilər, amma balaca Mariya Luizanın işi öz qardaşları üçün geyim daşımaqdan, arxalarınca yığışdırmaqdan ibarət idi. O, Siciliyada anadan olmuşdu. Orda isə qadın olmaq kişilərə tabe olmaq deməkdir. Mariya böyük çəkmələri ilə palçığın içində gəzir, yerlə sürünən uzun, qara şalvarını hər zaman əli ilə tutmaq məcburiyyətində qalaraq özünü çox murdar hiss edər, çox vaxt evlərinin pilləkənində gizli-gizli ağlayardı.

On dörd yaşında and içərək özünə söz verdi ki, mütləq aktrisa olacaq və heç vaxt ailə qurmayacaq. Tezliklə qardaşları Amerikaya, pul dalınca yollandı. Mariya isə Romaya – arzularının ardınca getdi. Dram akademiyasına zəif səs imkanlarını bəhanə gətirərək, onu qəbul etmədilər. Səhəri gün Mariya həkimin qəbulunda oldu və yalvararaq ondan səsində heç bir problem olmadığına dair arayış almağı bacardı. Həkim bu qeyri-adi gözəllik qarşısında valeh olmuşdu. Bir il sonra artıq Mariya akademiyada təhsil alırdı. Özünə Monika Vitti adı seçərək yeni həyatına addım atdı.
Davamı →

Jan-Luk Qodarın filmlərini yada salmaqla özlüyünüzdə Anna Karinanın simasını təsəvvür edə bilərsiniz.
Devid Tompson kitabında yazırdı: “Qodarın Karina ilə işbirliyi onun yaradıcılığının pik nöqtəsi oldu. Bununla o, digər filmlərində çatışmayan “emosional parıltı”nı kəşf elədi”. Aktrisa fransız kinematoqrafiyasında “Yeni dalğa” epoxasının ikonası hesab edilir. Yeri gəlmişkən, sentyabrın 22-də aktrisanın doğum günü olub. Tamaşaçı 20 ildən çox ekranda parıldayan aktrisanı heyranedici qara saçları ilə xatırlayır...

Hanna Karin Blarke Bayer – Qodarın gələcək ilahəsi Anna Karina 1940-cı ildə məhz bu adla Danimarkada doğulub.

Uşaqlıqdan aktrisa olmağı arzulayırdı. Əvvəlcə Karina yaradıcılığına model kimi başlayır və bir neçə Danimarka moda jurnallarının üz qabığına çəkilir. Hanna onu tərbiyə edən nənəsi ilə birlikdə kastinqlərə qatılır. 1957-ci ildə rəqs məktəbini bitirir. Elə həmin ildə də “Başmaqlı qız” filmində ilk debütünü edir. Film Kann kinofestivalına təqdim olunur və Hanna qərara gəlir ki, Parisdə şöhrət qazanmalıdır.
Davamı →

Avtomobil. Yaşlı kişilərin sevimli oyuncağı.

Müharibə. Kim müharibədə olmayıbsa onun müharibə haqqında danışmağa haqqı yoxdur.

Uşaqlıq. Xatirələr anbarıdır. Mavi, incə obrazlar ildən-ilə, aydan-aya, gündən-günə daha da güclənərək yenidən və yenidən geriyə baxmağa məcbur edir.

Cins geyim. Bəzi şəhərlər və yerlər ona görə xoşuma gəlir ki, mən orda cins geyə bilirəm.

Mehribanlıq. Mehriban olmaq çox sadədir. Kimisə mühakimə etməmişdən qabaq özünü sadəcə onun yerinə qoymaq lazımdır.

Həyat. Təkcə bayramlardan ibarət deyil. Başqa cür düşünənlər çox bayramları nəzərə almır.
Davamı →

Hindistandan Hollivvuda uzanan yollar
1905-ci ildə iyirmi yaşlı Ernest Ricard Xarli işləmək üçün İngiltərədən Hindistanın Kəlküttə şəhərinə gəlir. Evlənmək haqqında düşünməyən gənc elə həmin ərəfədə Gerturuda Robinson Yakji ilə tanış olur. Gerturudanın gözəlliyi Ernesti onunla evlənməyə məcbur edir. 1911-ci ildə ailə quran cütlük Kəlküttdən çox da uzaq olmayan dağlarla əhatə olunmuş Darcilingdə yaşamağa başlayırlar. 1913-cü il noyabrın 5-də onların Vivyen adlı qızları doğulur. Vivyenin səhnəylə ilk tanışlığı çox erkən yaşlarından başlayır. Üç yaşı olanda səhnədə şeir deyir.

Vivyenin anası savadlı qadın olduğu üçün hələ uşaq yaşlarından onda ədəbiyyata, musiqiyə maraq oyadır. Ona Hans Andersonun, Redyard Kiplinqin nağıllarını oxuyur. Yunan mifologiyası ilə tanış edir.

1920-ci ildə Vivyenin yeddi yaşı tamam olmağına az qalmış valideynləri onu Londonun qərbində yerləşən “Roxemptonun müqəddəs ürəyi” monastrına qoyurlar. Monastrın ən kiçik şagirdi olan qızcığaz orda özünə çoxlu rəfiqələr tapır. Lakin, sonralar o, gələcəkdə aktrisa olacaq Morin O Sallivan ilə möhkəm dostluq edir.
Davamı →

Səhnədən “Persona”ya…
Liv Ulman 16 dekabr 1939-cu ildə Tokio şəhərində norveç əsilli ailədə dünyaya göz açıb. Məktəb təhsilini bitirdikdən sonra sənədlərini Londondakı İncəsənət Dram məktəbinə verib. Oranı bitirdikdən sonra ailəsi ilə birlikdə Norveç şəhərinə köçür. Sənətə teatrdan gələn aktrisanın ilk rolu 1957-ci ildə Stavanqere şəhərində fəaliyyət göstərən “Roqaland” teatrında olur. Tamaşa zamanı Livi səhnədə görən rejissor İnqmar Berqman aktrisa ilə tanış olub onu çəkəcəyi “Persona” filminə dəvət edir. Həddindən artıq utancaq və sadə xasiyyətli Liv İnqmar Berqmanın bu təklifinə hədsiz şad olsa da çox həyəcanlanır.

Həmin vaxt Livin iyirmi beş Berqmanın isə qırx altı yaşı olur. “Persona” filminin çəkilişləri vaxtı onlar bir-birlərinə aşiq olurlar. Liv daha gənc olduğundan hislərini daha tez biruzə verir. Xatirələrində hər səhər göz yaşları içərisində ayılıb çəkilişə getdiyini deyən Ulman rejissorun da ona biganə qalmadığını qeyd edir: “Çəkiliş arası fasilələrdə mən həmişə bir kənara çəkilib kitab oxuyurdum. Operatorla Berqman isə elə hey məşğul olurdular. Onlar kameradan uzqlaşmasalar da mən hərdən bir onlar tərəfə nəzər yetirəndə Berqmanın daima mənə tərəf baxdığını görürdüm. Bu isə mənim xoşuma gəlirdi.”
Davamı →

Atasının etirazına rəğmən aktrisa olmaq arzusu ilə evdən qaçır, ilk uğursuzluq onu ruhdan salmır. Satıcı işləsə də, sonda arzusuna çatır. Bu, Rusiyanın Əməkdar artisti Lyusena Ovçinnikovadır.

Lyusena Ovçinnikova 1931-ci ildə Olevsk (Ukrayna) şəhərində anadan olub. Atası sərhədçi zabit, anası evdar qadın olub. Atasının işi ilə əlaqədar yaşayış yerini tez-tez dəyişiblər, Kareliya, Gürcüstan, Türkmənistan və s. yerlərdə yaşayıblar. Lyusenanın 6 yaşı olanda anası vəfat edib. Atası ikinci dəfə evlənib. Lyusenanın ögey anası ilə münasibətləri çox yaxşı olub, bir müddətdən sonra onun bir ögey bacısı da dünyaya gəlib.

Məktəb illərində utancaq olan, hətta teatr dərnəyinə yazılmaqdan çəkinən Lyusena buna rəğmən aktrisa olmaq arzusunda idi. Orta məktəbi bitirən kimi sənədlərini incəsənət institutuna vermək istəsə də, atası etiraz edir. O isə evdən qaçır və atasına məktub yazır ki, “ata, məni bağışla, lakin mən aktrisa olmaq istəyirəm”.
Davamı →

Vera Alentova. “Moskva göz yaşlarına inanmır” filmində oynadığı rolu ilə böyük şöhrət qazanan bu aktrisa mənim də yeniyetmə yaşlarımdan pərəstiş etdiyim sənətkarlardan biridir. Aktrisa həmin filmdə canlandırdığı kənddən böyük şəhərə gələn, həyatın çətinlikləri ilə üzləşən, xəyanət görən, lakin buna rəğmən zavodda fəhlə işləməklə bərabər əzmi, iradəsi sayəsində institut bitirən, daha sonra karyera qazanan, zavodun direktoru vəzifəsinədək yüksələn, qızını tək böyüdən Katerina Tixomirovanı milyonlarla tamaşaçıya sevdirməyi bacardı.

O, 1942-ci il fevralın 21-də Arxangelsk vilayətinin Kotlas şəhərində anadan olub. Valideynlərinin ikisi də teatr aktyoru olub. Vera 4 yaşında ikən atası dünyasını dəyişir. Anası həmişə ona təsəlli verərək deyirdi ki, qorxma, sənin bütün işlərin yaxşı olacaq. Çünki Allah yetimlərə kömək edir. Bir müddətdən sonra onlar Ukraynaya köçürlər. Geniş fantaziyaya malik Vera qonşu uşaqlarla birgə səhnəciklər düzəldir, köhnə pərdələrdən paltarlar tikir və onları güllərlə, yarpaqlarla bəzəyirdi. Anası teatrla qastrollara getdiyindən onlar müxtəlif şəhərlərdə olurdular. Vera məktəbə Ukraynada getsə də, orta təhsilini Altayda bitirir, Barnaul şəhərində tibb institutuna daxil olur.
Davamı →

Ötən əsrin 40-cı illərinin parlaq siması olan Rita Xeyvort yalnız adi aktrisa deyildi, o, həmçinin, kino tarixinin ilk “seks-simvol”u idi.

O, hamının qəbul etdiyi “sevgi ilahəsi” idi, onun gözəlliyi insanları dəli edirdi… İri gözləri, kürən gur saçları, inanılmaz dərəcədə qadınlıq keyfiyyəti, gözəl bədən quruluşu və kübarlıq – o, peşəkar rəqqasə idi. Təəccüblü deyil ki, Ritanı ekranda görən hər kəs — adi əsgərdən tutmuş məşhurlara qədər hər kəs bu gözəlliyin qarşısında ağlını itirirdi...

26 yaşlı Orson Uellsin Ritanı ekranda görər-görməz başqa heç nə barədə düşünə bilməməsi də təəccüblü görünməməlidir. – “Bu qadın mənim həyat yoldaşım olacaq”- o söyləyir. Rita onunla tanış olmaq istəmirdi. Orson isə fasiləsiz olaraq ona zəng edirdi. Rita zənglərə cavab vermirdi. Bu zaman Uells açıq hücuma keçir. O, axşam saat altından səhər saat altıya qədər onun evinin yanında keşiş çəkir. Nə Hevvortun əri, nə jurnalistlər – heç kim onu yerindən tərpədə bilmir. Nəhayət, Rita onun inadının qarşısında tab gətirmir. O, aşağı düşüb, Orsonun evlənmək təklifini qəbul edir. Cadsona isə boşanmaq qalır. İnsanlığın ən ali arzusu yerinə yetir: ölkənin ən arzuolunan qadını zamanının ən istedadlı kişisinin xanımına çevrilir.
Davamı →

Kinoda beş dəfə ərə getmişəm, üç uşağım və sonsuz evlilik təkliflərim olub. 

Aktyor olmaq müşahidə etməyi bacarmaq deməkdir... 

Məni yaxşı kitab, yaxşı qida və dostlarla görüş xoşbəxt edir.

Yəqin, bunu demək ağılsızlıqdır, amma heç vaxt uşaq olmaqdan xoşum gəlməyib. Həmişə istəmişəm ki, insanlar məni daha ciddi qəbul etsinlər. 

İyirmi səkkiz yaşım tamam olanda düşündüm: “Bax belə, yəqin, bu gün böyüdüm. On yaşımdakı şəkli əlimə aldım. Əynimdə cins kombinezon vardı. Dərhal qərarlaşdırdım ki, eyni kombinezondan yenisini alım. Birdən kimsə mənə pəri qanadları hədiyyə etdi. Bir sözlə, 28 yaşımı arxasında qanadları olan cins kombinezonda keçirdim. Heç vaxt belə xoşbəxt olmamışdım.
Davamı →