Kayzen

Anton Çexov
Rus yazarları arasında öz dərin intellektiylə tanınan A.Çexov uşaq ikən dərslərə çox da maraq göstərmirmiş. Bioqrafları bu günahı yazarın atasının ayağına yazırlar. Onun işlətdiyi dükandakı rəflərdə ərzaq məhsullarıyla (çay, konfet, sabun, duzlu balıq) yanaşı, kerosin, dərmanlar, civə, azot turşusu, strixnin və bu kimi mallar qarmaqarışıq halda düzülərdi.
Davamı →

Politexnik məktəbinə girə bilməyən Evarist Qalua kral liseyləri üçün müəllim buraxan hazırlıq məktəbinə girməyə məcbur oldu. Evaristdən qəbul imtahanı götürən fizika müəlliminin verdiyi rəy insan axmaqlığına və nadanlığına nümunə ola bilər. Rəydə deyilirdi: Qalua mənə pis cavab verən yeganə adamdır. O, heç nə bilmir. Ondan bir vaxt yaxşı müəllim çıxacağına heç inanmağım gəlmir.

Evarist Qaluanın rəy üçün Akademiyaya göndərdiyi elmi məqaləni akademiklər Lakrua və Puasson başa düşməmişdilər. Puasson rəyində açıqdan-açığa belə yazmışdı: «Biz müsyö Qaluanın sübutlarını başa düşmək üçün var-qüvvəmizi sərf etdik. Onun mülahizələri kifayət qədər aydın və müfəssəl deyildir və buna görə də onların nə dərəcədə dəqiq olması barədə fikir yürütməyə imkan vermir. Biz hətta bu rəyimizdə də əsər haqqında mühakimə yürütmək iqtidarında deyilik.

Ardı →

Amerikan yazıçı Kurt Vonnequt 16 aylıq evli olduğu hamilə arvadı ilə 1947-ci ildə bir razılaşma imzalayıb. Razılaşma, uşaq doğulana və arvadının əvvəlki gücünü bərpa edənə qədər Vonnequtun öhdəliklərindən ibarətdir.

Yazıçının “Kurt Vonnequt: Məktublar” adlı kitabında nəşr olunmuş sözügedən razılaşma:

“Mən – Kurt Vonnequt aşağıdakı öhdəlikləri yerinə yetirəcəyimə söz verirəm:

1)  Razılaşmaya görə, arvadım bundan sonra deyinməyəcək, sözümü kəsməyəcək, işləyəndə məni narahat etməyəcək, mən də bunun qarşılığında həftədə bir dəfə öz seçdiyim gün və saatda mətbəxin, hamamın döşəməsini silməyə söz verirəm.

 Bundan başqa, işimi axıracan və nöqsansız edəcəyəm, vannanın altını,  unitazın arxasını, soyuducunun altını, küncləri, yerindən qaldırıla bilən əşyaların altını yaxşıca siləcəyəm, işimə başdansovdu yanaşmayacağam.  Təmizlik nə qədər çətin də olsa, söyüş söyməyəcəyəm. Əgər bunları yerinə yetirməsəm, arvadım deyinməkdə, sözümü kəsməkdə, təmizlik edilməyənə qədər məni narahat etməkdə sərbəstdir.

Ardı →

İntihar ənənəsi taleyə itaətdən daha çox iradə və ağla inanan qədim filosoflara məxsusdu. Stoik məktəbinə rəhbərlik edən müdriklər qibtə ediləcək qədər uzunömürlü olublar, amma bununla bahəm, demək olar ki, hamısı həyatla könüllü şəkildə vidalaşıb. Bir sözlə, taqətdən düşmələrini və ağıllarının azmalarını gözləməyiblər.

Lakin tarixə həyatlarının heç də qürub çağları ucbatından deyil, müxtəlif səbəblərdən özünə qəsd edən, özü də bu aktı təkbaşına yox, cüt həyata keçirən məşhurlar da məlumdu. 

Ardı →

Alfons Alle dünyanın ən qəribə, ən ekssentrik insanı olub desək yanılmarıq.
Hələ Kazimir Maleviçdən əvvəl o məşhur Qara Kvadrat şəklini çəkmiş və adını “Qaranlıq gecədə zəncilərin mağarada döyüşü” qoymuşdu. Qara rəngdən savayı tabloda heç nə görməsən də heç olmazsa mağaranı təsəvvür edirsən, zəncilərin məhz gecəyarısı orda nəyə görə vuruşması haqda düşünürsən:

Davamı →

Dahilərin gündəlik həyatda, məişətdə və intim həyatda qəribəlikləri həmişə anlaqsız qarşılanıb. Çünki hamıya elə gəlir ki, onların tam qüsursuz və insanlar üçün nöqsansızlıq timsalı olmalıdır. Həqiqətdə isə bu qeyri-mümkündür – dahilər də bizim kimi insandır. 

1. Onore de Balzak – kofe! 
Fransız ədəbiyyatının ən tanınmış siması Onore de Balzak əsl “qəhvə xəstəsi” imiş. O gün ərzində 50 fincana yaxın qəhvə içirmiş. Hələ bu azmış kimi yazıçı iri qəhvə dənələrini üzünü belə turşutmadan rahatlıqla çeynəyirmiş.

Qəhvə dahi yazıçıya əsərlərini yazmaq üçün ayıq qalmağa kömək edirmiş. Ancaq bu vərdiş yazıçının sağlamlığına təsirsiz ötüşməyib. Balzak yüksək qan təzyiqindən, ürəkdə və qarnında ağrılardan əziyyət çəkirmiş. Hətta yazıçının qəhvənin tərkibindəki kofeindən zəhərlənərək öldüyü güman olunur. 
Ardı →

Məşhur psixiatr Lambrozo iddia edir ki, dahilik və dəlilik həmişə yanaşı addımlayırlar. Aşağıda göstərilən faktları nəzərə alsaq, bu iddianın yanlış olmadığı qənaətinə gəlmək olar…

Ölüm ayağında olan Malerb baxıcının nitqindəki qrammatik səhvləri düzəldirdi. O, səlis danışa bilməyən keşişin vida duasından da imtina etmişdi.

Kornel, Dekart, Virgili, Addison, Lafonten, Drayden, Nyuton, Mansoni auditoriya qarşısında, demək olar, danışa bilmirdilər.

Dalamber və Menaj ən əzablı cərrahi əməliyyatları sakit qarşıladıqları halda yüngülcə tənqiddən dəhşətə gəlirdilər. Ayağı kəsilərkən Lüçio de Lanseval gülürdü, ancaq Jofruanın tənqidini oxuyub ağlayırdı.
Ardı →

Suvorov-Böyük rus sərkərdəsi A.B.Suvorov doğulanda çox zəif və çılız uşaq olmuşdur. Lakin özünü müntəzəm surətdə möhkəmləndirmək sayəsində o səhhətini tam bərpa etmişdi. Belə ki, Suvorov hətta yetmiş yaşında ikən misilsiz yürüşlərə çıxmış və ordusu ilə birlikdə Alp dağlarını aşmışdı. Ondan başqa Alp dağlarından yalnız Hannibal və Napoleon keçmişdi.
Suvorov adəti üzrə qəbul günlərində bütün medallarını döşünə taxarmış. Onu gözü götürməyən generalların arvadları bir qəbul zamanı marşalla rastlaşıb: «Ah, Aleksandr Vasilyeviç, siz bu qədər zəif adam olduğunuzdan, yəqin ki, bu medallar sizə ağırlıq edir!» – demişlər. Suvorov onlara: «Çox ağırlıq edir, o qədər ağırlıq edir ki, onu qaldırmağa sizin ərlərinizin gücü çatmaz!» — deyə cavab vermişdi.

Ardı →

Zenon Qədim yunan filosofu dialektikanın yaradıcısı Zenon (e.ə.VI) Eley tiranı Nearxa çarına sui-qəsddə iştirakına görə tutulub dindirilərkən o, camaata tərəf dönərək: «Tiranın qabağında niyə susursunuz, sizə əzab verəcəyinizdənmi qorxursunuz?» — demiş və dişiylə dilini parçalayıb Nearxın üzünə tüpürmüşdür. Bunu görən camaat həyəcana gəlib tiranı daş-qalaq edib öldürmüşlər.

Aristotel. Hava dəyişmələri haqqında ilk dəfə məlumat verən Aristotel olmuşdur. XIX əsrdə alman alimi Vilhelm Dove, Aristotelin fikirlərini inkişaf etdirmiş və hava dəyişmələri haqqında nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Lakin havanın proqnozu haqqında elmi cəhətdən əsaslandırılmış ilk nəzəriyyə Ç.Darvin və admiral Fite-Roya aiddir. Fite-Roy cavanlıqda havanın dəyişməsi ilə, dəniz fırtınası və hava hadisələri ilə maraqlanmış və 1848-ci ildə bu barədə məqalə dərc etdirmişdir. O, 1857-ci ildə sinoptik xəritə düzəltmiş, 1861-ci ildə bir gün əvvəl havanın dəyişiləcəyi haqqında proqnoz vermişdir. Ancaq onun söylədiyi proqnoz bəzən düz çıxmırdı, odur ki, bəzi ingilislər onu dələduzluqda günahlandırırlar. Buna görə də Fite-Roy 1865-ci ildə özünü öldürür. Ölümündən sonra ayrılmış xüsusi yoxlama qrupu Fite-Royun fəaliyyətinə yüksək qiymət vermişdir. Lakin artıq gec idi.
Deyilənlərə görə, Aristotel (Ərəstu) qısaboylu, kiçikgözlü adam olmuş, iki dəfə evlənmiş, iki uşağı (qız, oğlan) olmuşdur. Makedoniyalı İsgəndərin ölümündən sonra (e.ə.322) Aristotel Afinanı tərk edir və həmin ildə də Xalkidada ölmüşdür.

Ardı →

KİNO VƏ TEATR

Teatr sahibkarı rus səhnəsinin məşhur artisti Samarini (1817-1885) danlayaraq demişdi: «Dünən Otello rolunu oynayarkən qeyri təbii öldün!» Samarin ona belə cavab vermişdi: «Mən özüm də təəccüb edirəm. O maaşı ki, sizdən alıram onun müqabilində təbii ölmək çətin deyildir!» — demişdir.

«Nəyi özünüzə əsas peşə hesab edirsiniz?» — sualına Adriano Çelentano belə cavab vermişdi: «Mən özümü hər şeydən əvvəl oynamağı sevən bir insan hesab edirəm. Nə vaxt ki, bunu etmək istəyirəm, onda özümü heç nə ilə məhdud edib saxlaya bilmirəm və ağlıma gələn hər şeyi edirəm.»

XIX əsr italyan səhnəsinin məşhur artisti Salvini (1829-1916) bir tamaşa zamanı səhnədə oynayarkən əsərin qəhrəmanı adından «At gətirin mənə, at!» — deyə salona müraciət etmişdir. Bu vaxt tamaşaçılardan biri: «At yoxdur, eşşək var, gətirib gəlim?» — deyə cavab verdikdə: «Gəl, gəl eşşək də olar!» — deyə artist özünü itirməmişdi.
Ardı →