Hindistanda mövcud olan dinlər

Əhalisinin 1,3 milyard olduğu Hindistanda nə qədər dinin olması maraq doğurur. Çindən sonra dünyanın ən çox əhalisi olan ikinci ölkəsi dinlərinin çoxluğu ilə də fərqlənir. Hindistanda dinlərin müxtəlif ibadət formaları var. Vaxtilə müsəlmanların nəzarətində olan bu ölkə sonralar İngiltərə müstəmləkəsi olub, indi isə hinduların hakimiyyəti altındadır.

Davamı →

Raşidi xəlifələr dövründəki dövlət təşkilatı

İslam Peyğəmbəri Hz. Məhəmməd (s.ə.s) miladi 571-ci il aprelin 20-də Məkkədə doğuldu, 632-ci il iyunun 8-də Mədinədə vəfat etdi. Beləliklə Peyğəmbər dövrünün İslam tarixi sona çatdı. Artıq müsəlmanlar Hz. Peyğəmbərin həyatda olmadığı bir dövrə girdi. Bu dövrdə müsəlmanlar Hz. Peyğəmbərin məşhur səhabələri tərəfindən idarə edildilər. Hz. Əbu Bəkr, Hz. Ömər, Hz. Osman və Hz. Əlinin dövlət başçısı olduqları bu otuz ilə yaxın dövrə İslam tarixində Raşidi Xəlifələr dövrü deyilir.

Davamı →

Rəsulullahın (s.ə.s) Vəfatının Əshabi-Kiram Üzərindəki Təsiri

Rəsulullahın (s.ə.s) vəfat etdiyi dərhal eşidildi. Bu xəbər, əshabi-kiram üzərində dərin hüzn meydana gətirdi. Daha səhər ayağa qalxmış halda görmüşlər, yaxşılaşır deyə sevinmişdilər. Gözlənilməz acı xəbər, hər kəsi təşvişə saldı. Yola çıxmaq üçün hazırlanan Üsamə ordusu da ordugahdan döndü, komandirlik bayrağı Rəsulullahın (s.ə.s) qapısı önünə sancıldı. Hicrətdə Rəsulullahın (s.ə.s) Mədinəyə girdiyi gün, ən böyük bayram sevinci yaşanmışdı. Bu gün ən böyük ağrılı bir matəm yaşanırdı. Münafiqlər isə, ‘Məhəmməd haqq peyğəmbər olsaydı, ölməz idi...” kimi həyasızca sözlər söyləmişlər, ortalığı bulandırmışdılar. Bu vəziyyətə əsəbiləşən Hz. Ömər, qılıncını çəkərək:

Davamı →

Ayətullahları Allahdan və peyğəmbərindən çox sevənlər

Azərbaycanlılar iki cür dindar olur: ya özləri də bilmədən yaşadıqları coğrafiya, doğulduqları ailənin inanclarını mənimsəyir (təklif edirəm ki, buna genetik dindarlıq deyək), ya da müəyyən yaşdan sonra kimlərinsə təsirinə düşüb sürü psixologiyası ilə müəyyən şeylər qarşılığında dindar olurlar (bu adamlara da casus dindarlar deyək).

Davamı →

Elmilik, fəlsəfilik və bədiilik

İnsan mənəviyyatı əsrlər boyu ən çox fəlsəfə, din və ədəbiyyatda təcəssüm olunmuşdur. Əmək bölgüsü və ixtisaslaşma genişləndikcə, ilkin sinkretik biliklər də bölünmüş, insan təbiətin fəthi sahəsində çox irəliyə getmiş və şəxsi həyatın mənimsənilməsi arxa planda qalmışdır.
Elm və onun problematikası insandan, onun gündəlik həyatından və mənəvi əsaslardan  uzaqlaşdıqca, bilik və əxlaq, təlim və tərbiyə də getdikcə daha çox  ayrı düşmüşdür.

Davamı →

Dini lağa qoyanlar

Uzun müddətdir fikir verirəm, bir sıra yazarlar, jurnalistlər sosial şəbəkələrdə də, real həyatda da diqqət cəlb eləmək, gündəmə gəlmək, söz-söhbətin mərkəzində olmaq üçün inanclı insanların hissləri ilə oynayır, onları alçaltmaqdan zövq alırlar. Dinlə məzələnirlər, orucu tutanları ələ salırlar, namaz qılanlara gülürlər… Guya özləri çox inkişaf edib, dünyanın yaranışını, gəlişini-gedişini dərk ediblər, indi də inanclı insanlara dırnaqarası baxırlar.

Davamı →

Müasir Misir nəsrində Xristianlıq və İslam

Baha Tahir təkcə vətənində deyil, ölkə sərhədlərindən kənarda da məşhur olan Misir yazıçılarından biri hesab edilir. Onun 1991-ci ildə nəşr edilən «Xalam Safiya və monastır” romanı bir çox ədəbiyyatçıların marağına səbəb olmuşdur. Bu roman əsərdəki təhkiyəçinin bədii zaman strukturunda bəhs etdiyi uşaqlıq illəri haqqındadır.
Roman Safiya adlı gözəl qızın qohumu Hərbiyə qarşı olan nakam məhəbbətindən bəhs edir. Lakin Hərbi konsul məqamına yüksələn altmış yaşlı əmisinin Safiyə ilə nişanlanmasına vasitəçilik edir. Qız nikaha razılıq verir və onun sevgisi ərinə yönəlir. Lakin bu sevgi səmimiyyətdən uzaqdır. Qəlbində Hərbiyə qarşı nifrət yaranan Safiyə onu məhv etmək qərarına gəlir.

Davamı →

 Yalançı hüzur

Xaosla kosmos arasındakı məsafə demək olar ki, mövcud deyil. Bu məsafə həm də fərq və müqayisə anlamına gəlməkdədir. Kainat həqiqətən də bir simulyasiyadan ibarətdirsə, o zaman bütün keyfiyyət və kəmiyyət göstəricilərinin bir müəllifi var — o da insan düşüncəsidir. Fərdilik o qədər mühüm, o qədər qaçılmaz bir gerçəklikdir ki, konkret olaraq, xaosla kosmosun nə demək olduğunu sadəcə anlamaq mümkün deyil. Fərdi düşüncə toplumsal zorakılığa yol açdığı zaman keyfiyyət və kəmiyyət göstəriciləri ortaya çıxır. Halbuki, yaradılış qanunsuzluqdan qanuna deyil, qanundan qanunsuzluğa doğru istiqamətlənmişdir — əgər yaradılış deyə bir şeyin mövcudluğuna inansaq.

Davamı →

Dinin aciz qaldığı dönəm olubmu?

Rəbbinə bəndə olmaq istəyənlər üçün dünya hər dəfə müxtəlif imtahanlarla dolu olub. Elə bir dönəm olmayıb ki, əsil ixlas əhli o dönəmdə ciddi bir imtahan verməmiş olsun. Həzrət Adəmdən (ə) ta bu günə kimi bu cür olub, axirəz-zəmana kimi də bu cür olacaq. Çünki, dünyanın formulası, düzəni bu cür nizamlanıb...
Allaha sığınmaq, dinin qaydalarına tam riayət etmək – insanı bu cür aciz qaldığı durumdan xilas olmağa yardımçı olub. Tarixdə insanların dəstə-dəstə dinə gəldiyi dönəmləri araşdırsaq, görərik ki, insanlar əsasən ən sıxıntılı günlərində çarəni Allaha sığınmaqda görüblər. Çünki, zatən insanın fitrəti bunu tələb edir.

Davamı →

Din və mədəniyyət

Sizin əvvəlki siniflərdən dinlər və onların mədəniyyətlərdə öz əksini tapan mərasimləri barədə məlumatınız var. Bilirsiniz ki, dinlərin ortaq və oxşar cəhətləri vardır. Dini dəyərlər əxlaqımızda və mədəniyyətimizdə öz izini qoyur. Bütün dinlərin ortaq cəhəti insanları əxlaqlı və dürüst olmağa səsləməkdir. Bu cəhətlər mədəniyyətlərin formalaşmasında və mədəniyyətlərarası münasibətlərin yaranmasında mühüm rol oynamışdır.Din mədəniyyətlərə təsir edərək memarlıq üslubundan tutmuş, bədii ədəbi nümunələrədək hər bir sahədə özünü göstərir. Dünyanın bütün ölkələrində insanları əxlaqa dəvət edən kitablar, müxtəlif bədii incəsənət nümunələri, əsərlər, filmlər və s. dini dəyərlərə əsaslanır.
Davamı →