Kayzen

Belə fikirləri tez-tez eşidirik: "Əgər din doğrudursa və ya Allah varsa, niyə adətən alimlər, ateist və ya dinsiz olur?
Cavab verək.
Əvvəla bunu deyənlər, belə deməklə, bu fərziyyəni, yüzdəyüz doğru qəbul etmiş olurlar: "İnsanların çoxluğunun düşüncəsi=doğru" Və ya; «Alimlərin çoxluğunun düşüncəsi=doğru».
Elə isə doğrudanmı alimlərin, bir məsələ barədə ortaq qənaətə gəlməsi, həmin şeyin, mütləq düz olduğunu göstərir?

Əvvəla, «alimlər=həqiqət» kimi bir «aksiom»u iddia etmək, «alimlər, əsla yanılmaz» anlamına gəlir.
Bəs, alimlər, gerçəkdən yanıla bilməzlərmi?.. Onlar, səhvsiz insanlardırlarmı, hər düşündükləri doğrudurmu?

Ardı →

Bu gün ilk imam, İslam Xilafətinin 4-cü xəlifəsi Həzrət Əli əleyhissalmın şəhadət günüdür. O Kufə məscidində Hicri-Qəməri təqvimi ilə 40-cı il, Ramazan ayının 19-da, sübh namazını qıldığı zaman sui-qəsdə məruz qalaraq, başından zəhərli qılıncla vurulub.

İmam Əli (ə) Miladi təqvimlə 600-cü ildə Məkkə şəhərində yerləşən müqəddəs Kəbə evində dünyaya gəlib. İmam (ə) əziz İslam peyğəmbəri Həzrət Muhəmmədə (s) ən yaxın şəxslərdən və onun gətirdiyi dinə ilk iman gətirənlərdən olmuşdur.

İmam Əli (ə) Peyğəmbərin (s) qızı Xanım Fatimeyi-Zəhranın (ə) həyat yoldaşı, İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynin (ə) atasıdır. Məşhur rəvayətə görə, Quranda Əhli-Beytə (ə) dair ayə nazil olduqda (bax: surə 33, ayə 33), Həzrət Peyğəmbər (s) Əlini, eləcə də qızı Fatimə və nəvələri Həsən ilə Hüseyni əbasının altına alaraq, “bunlardır mənim Əhli-Beytim” deyə buyurub.
Ardı →

Dünyanın ən qəribə dinlərindən biri də amerikan əsgərinə pərəstiş dinidir. John Frum adlı bu din 1940-cı illərin əvvəllərində, Amerikan əsgərlərinin müasir Vanuatunun ərazisinə yerləşdirildiyi zaman yaranıb. O zaman, Sakit Okeanın dünyadan təcrid olunmuş və aborigenlərin  texnika haqqında anlayışı olmadığı Tanna adasına müasir texnologiyalar gətirildi.

 

Ardı →

Bir ərəbdən soruşursan ki, sən kimsən?
Deyir: – Ərəb!
-Sən nə dindəsən?
—İslam.
—Nə dildə danışırsan?
—Ərəb.
İslam olmayan ərəbdən də bu sualları etsən, cavabında deyər ki, mən ərəbəm, dinim xristian dinidir, dilim ərəb dilidir.
Bir farsdan da bu əhvalatı soruşsan, deyər ki, mən farsam, dinim islam dinidir, dilim fars dilidir. Bir ləzgidən də bunu soruşsan, deyər ki, özüm ləzgiyəm, dinim əlhəmdülillah, islamdır, dilim də ya alaz, ya əmdi, ya qumuk, ya çərkəz və s. dilidir. Həmçinin rus, erməni və sairə. Amma bizim bir nəfərimizdən sor ki,
—Sən kimsən? Deyər müsəlmanam.
—Hansı millətdənsən?
—Müsəlman millətindən.
—Nə dinindəsən?
—Müsəlman dinindən.
—Nə dili danışırsan?
—Müsəlman dili.
Halbuki özü türkdür, dini islam dinidir, dili də türk dilidir. Daha burasını düşünən yoxdur ki, müsəlman adında millət yoxdur, müsəlman adında dil yoxdur, müsəlman– yəni islam dinini qəbul etmiş bir adam deməkdir. Din başqa, dil başqa. Din başqa, milliyyət başqa. Dində dil yoxdur, dində milliyyət də yoxdur. Əgər bu gün yaponlar islam dinini qəbul etsələr, onlar ancaq din cəhətincə müsəlman olarlar, amma dil və milliyyətcə yapon qalırlar.

Üzeyir Hacıbəyov
Davamı →

      Müqəddəs Qurani-Kərimin 14-cü surəsində adı çəkilən İbrahim Peyğəmbər Kitabi-Müqəddəsə görə

1. Kimin oğludur?
2. Neçə yaşında sünnət olunmuşdur?
3. Sünnət kim tərəfindən həyata keçirilmişdir?
4. Neçə yaşında vəfat etmişdir?
5. Harada dəfn olunmuşdur?
6. Məhşər günü yeri haradadır?
7. Məhşər günü vəzifəsi nə olacaq?

Davamı →

1. Balıq
Balıq ilk xristian simvollarından biri olmuşdur. O İsanın rəmzi mənasını daşıyırdı. Buna səbəb şəkildə göstərilən yunan hərflərinin abreviaturasıdır (İXTUS). Bu abreviatura yunan dilində «Xilaskar İsa Məsih Tanrının oğludur» sözlərinin birinci hərflərindən yaranmışdır. "İXTUS" sözü isə yunanca balıq deməkdir.Eyni zamanda İsanın ilk ardıcıllarının bir neçəsi balıqçı olmuşdur. Buna görə xristianlar özlərini «insan ruhunu tutanlar» adlandırırdılar.
Ardı →

858-ci ildə Konstantinopolis kilsəsinin patriarxı vəzifəsinə Fotius (Photius) adlı dünyavi bir adam təyin olunmuşdu. Patriarx olması üçün onu, altı günün ərzində qiraətçidən yepiskopa qədər bütün kilsə rütbələrindən keçirmişdilər. Ondan öncəki patriarx İqnatius (Ignatius) isə, imperator III Mixaellə birlikdə imperiyanı idarə edən, dayısı Varda ilə olan ixtilafdan sonra  vəzifəsindən getmişdi. Lakin onun tərəfdarları buna qarşı etiraz edərək, Fotiusu qəsbkar elan etmişdilər.

Bundan sonra kilsədə parçalanma baş vermişdi. 859-cu ildə Konstantinopolisdə (İstanbulda) yığılan Kilsə Məclisi İqnatiusun tərəfdarlarını pisləmişdir. Lakin, onlar Roma papazına müraciət edərək, 861-cı ildə daha bir Kilsə Məclisinin yığılmasına nail oldular. Bu dəfə də onların mövqeyi pislənmişdi. Lakin Roma papazı Nikolas 863-cü ildə hər iki Kilsə Məclislərinin qərarlarını etibarsız elan etdi. Bundan sonra Qərb və Şərq Kilsələri arasında ilk dəfə olaraq, və sonda kilsənin parçalanmasına gətirən, bir ixtilaf baş vermiş oldu. Papaz Nikolas bu addımı Bolqarıstan Kilsəsinin üzərində hakimiyyəti əldə etmək və bu Kilsəni bizans patriarxlarının  hakmiyyətindən almaq üçün atmışdı. Əslində isə, xristian Kilsəsinin bölünməsi artıq bir zərurətə çevrilmişdi. Məsələ bundadır ki, həm Roma papazları, həm də Konstantinopolis patriarxları bütün xristian dünyası üzərində başçılıq etmək istəyirdilər və onların arasındakı rəqabət getdikcə dərinləşirdi.
Ardı →

Şərq Xristianlığında Tanrının mistik cəhətdən duyulması hissi ilahiyyatla sıx münasibətlərdə idi və onlar bir-birini inkar etmirdi. Buna görə də, Qərb ilahiyyatından fərqli olaraq, ilahiyyat sxolastik elmə çevrilməmişdir. Qərbdə Aristotel təlimi ilə tanış olmayan mistikləri ciddi qəbul etmirdilər və onlara münasibət heç də bir mənalı deyil idi. XIII əsrdən sonra Müqəddəs Kitabların məntiq nöqteyi-nəzərindən təhlil edilməsi, Qərb ilahiyyatının prioritet istiqamətinə çevrilmişdir.

Ardı →

Xristian rahibliyinin vətəni Misir hesab olunur. Rahibliyin yaradıcısı Böyük Antonius (251-356) olmuşdur. Onun həyatı haqqında İsgəndəriyyəli Atanasios məlumat vermişdir. Antonius Misirdə, xristian ailəsində anadan olmuşdu. İyirmi yaşında olarkən, onun valideynləri vəfat etmişdirlər. Bu itkidən kədərlənən Antonius kilsədə olarkən, bir keşişin “hər şeyi buraxıb İsanın ardınca getmək” çağırışını eşitmişdi. Bu çağırışa səs verən Antonius öz əmlakını kasıblara paylayıb, rahib həyatına qədəm qoymuşdur. Əvvəlcə o, bir rahibin tələbəsi olmuşdu, sonra isə onu buraxıb, səhrada həyatını davam etmişdi. Orada o təklikdə, düşüncələrə qapılaraq, 26 il ərzində, yalnız dostları tərəfindən gətirilən quru çörəklə qidalanaraq, ibadətlə məşğul olmuşdur.

Ardı →

Avqustinus Aureliusdan sonra Avropada fəlsəfi, siyasi-ictimai fikir tənəzzülə uğramışdır. Müqəddəs ataların fikirləri və kitabları Kilsə təliminin əsasını təşkil etmişdir və ehkam şəklində tədris edilirdi. Antik fəlsəfə, demək olar ki, sıxışdırılıb, unudulub, ortadan çıxarılmışdır. Antik ədəbiyyat isə, xristian təəssübkeşləri tərəfindən məhv edilmişdi, bir qismi isə, kilsə kitabxanalarında qalıb, tamamilə unudulmuşdu.

Ardı →