Kayzen

Azərbaycanın bütün ərazisində yayılmışdır, quru yеrlərdə bitir. Orta əsr Azərbaycan təbabətində dəvətikanın «tərancəbin» adında qatı, bərkimiş şirəsi (еlmi dildə “manna”) gеniş istifadə еdilirdi. Məhəmməd Mömin (vəfatı 1697-ci il) yazır ki, dəvətikanının mannası cinsi həvəsi artırır, öskürəkdə, sinə ağrılarında, ürəkbulanmada, güclü titrəmə-qızdırmada və susuzluqda xеyirlidir. Kərə yağı ilə manna sidik tutulmasında da xеyirlidir. Dalaq üçün zərərlidir. Onun zərərini tamarind toxumları və innab aradan qaldırırlar. Dozası: 32 – 135 q. Onu söyüd mannası əvəz еdir.

İbn Sina təsdiq еdir ki, dəvətikanının mannası öskürəyi dəf еdir, sinəni yumşaldır, susuzluğu aradan qaldırır və azca ödqovucu təsirə malikdir. Bir dəfədə 45-90 q su ilə içilir. Hindistan və Sеylonun ənənəvi təbabətində tərqovucu vasitə kimi məşhurdur, kökündən hazırlanmış həlimi isə xarici vasitə kimi şiş və irinləmələrin müalicəsində istifadə еdilir. Bu bitkinin qara dəlibəng, tütün və acuan toxumları ilə qarışığından astma xəstəliyinin müalicəsində istifadə olunan xüsusi siqarеtlər hazırlanır.
Davamı →

Allaha həmd olsun ki, sonsuz sayda nemətləri biz insanların istifadəsinə vermişdir. Bu nemətlərin biri də çuğundur yarpağıdır ki, bəlkə də çoxumuz bundan xəbərsizik. Çuğundur yarpağının faydası saymaqla bitməyən bir nemətdir. Sadəcə onu nəzərinizə çatdırım ki, yarpaqların ya şirəsi çəkilib içilməli, ya da yarpaqlar salatlara doğranılıb, istifadə olunmalıdır. Yarpaqları qaynadıb istifadə etmək faydalarını azaldır.

Çuğundur yarpağında dəmir çuğundurun özündən 3 dəfə çoxdur, ona görə də dəmir defisit anemiyaların müalicəsində çuğundur yarpağının şirəsi əvəzolunmazdır. Bundan başqa mədə-bağırsaq yaralarında gündə yeməkdən əvvəl 1 stəkan çuğundur yarpağı ilə kök şirəsinin qarışığını içmək çox faydalıdır. Çuğundur yarpağının tərkibində nadir vitaminlərdən olan zəngin U vitamini vardır ki, U vitamini mədəsi yara olan insanlarda həmişə çatışmır. Mədə-bağırsaq qanamalarında hər yeməkdən 1 saat əvvəl 1 stəkan çuğundur yarpağı şirəsi içmək həm qanazlığını aradan qaldırır, həm yeni qan yaradır, həm də qanı laxtalandırır qanaxmanı dayandırır.
Davamı →

Turşəngin yaxın qohumu olan rəvənd xoş, turşməzə dada malikdir. Rəvənd xarici görünüşə görə pıtrağa oxşayır.

Bitkinin yarpaqları yeyilmir, yalnız gövdələrdən istifadə olunur. Rəvəndin qırmızımtıl gövdələri əsl vitamin və mineral mənbəyidir. Rəvənd B qrupu, A, C, E, P vitaminlər, orqanik turşular, mineral duzları, pektinlər, dəmir, maqnezium və s. faydalı maddələlə zəngindir. Rəvəndin istehlakı hipovitaminozun qarşısını alır, gümrahlıq verir, orqanizmi tonuslaşdırır, immun sistemini möhkəmləndirir.
Davamı →

Əvvəllər qulançar delikates sayılırdı və onu yalnız krallar, varlı kübar insanlar yeyirdi. Həqiqətən faydalı xüsusiyyətlərinə görə qulançar (mərəcüyüd) əsl «krallar yeməyi»dir.

1. Qulançar «asparagin» adlı maddə ilə zəngindir. Bu maddə damarları genişləndirir və qan təzyiqini aşağı salır. Həmçinin qulançar ürək əzələsini stimullaşdırır ki, bu səbəbdən həkimlər onu ürək xəstəliklərindən əziyyət çəkən və infarkt keçirmiş insanlara yeməyi tövsiyə edirlər.

2. Qulançar görməyə müsbət təsir edir.

3. Fol turşusu ilə zəngin olan qulançar anemiya (qanazlığı) zamanı çox faydalıdır.
Davamı →

Qədim yunanlarda bu ətirli ot güclü afrodiziak (cinsi gücü artıran ot) sayılırdı. Həmçinin qədim təbiblər bu otun köməyi ilə əsəb sistemi pozulmaları, həzm problemləri, müxtəlif ağrıları, damaq problemlərini (o cümlədən, sinqanı) müalicə edirdilər.

Ərəblər bu otun müalicəvi gücünə o dərəcədə inanırdı ki, hətta ona «marijamie» — «tayı-bərabəri olmayan» adını veriblər. Orta əsrlərdə Avropada bu ot ədviyyat kimi yüksək giymətləndirir və müxtəlif xörəklərə və içkilərə əlavə olunurdu.

Mərzənin çox zəngin kimyəvi tərkibi var — vitaminlər (B qrupu, askorbin turşusu, A, E, K), orqanik turşular, efir yağları, büzücü maddələr, minerallar və s.
Davamı →

— Antioksidantdır;
— Antiseptikdir;
— Antiperiyodik bir tonik xüsusiyyətinə malikdir, yəni bəzi narahatlıqların təkrar ortaya çıxmasına mane olur.
— Göbələk infeksiyalarını əngəlləyir və bədəndəki iltihablanmaların qarşısını almağa kömək edir.
— Bakteriyalarla mübarizə aparır.
— C vitamini ilə zəngindir.
— Qızdırmanı salmağa kömək edir.
— Buxar üsuluyla bronxit və astmanı sağaltmağa yardımçı olur.
— Ayaq və ümumi bədən qoxularını aradan qaldırmağa kömək edir.
Davamı →

Baharda insan bədənindəki xəstəliklər üzə çıxır, yorğunluq və halsızlıq insanı əldən salır. Bəs bahar aylarında yaranan yorğunluqdan necə xilas olmalı?

Mütəxəssislər yaşıl çay, ihlamur, çobanyastığı, razyana və melisa otunun yorğunluğu aradan qaldırdığını bildirirlər. Bəzi bitkilər  həzm sistemi, halsızlıq, yuxusuzluq, başağrısı kimi xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Məsələn, yaz aylarında qara çay yerinə, yaşıl çay daha faydalıdır.
Davamı →

Əksəriyyətimizin əyləncə, bəzək əşyası kimi baxdığı şam ağacı qozası əslində sağlamlıq üçün çox faydalı imiş.

Qozaları qaynadıb, balla dadlandıraraq için. Böyrək daşı və qumun təmizlənməsində kömək olur.

Təzə yetişən qozanı qaynadıb, balla dadlandıraraq isti halda içmək, yaxud qarqara etmək səs tellərindəki zədələnməni aradan götürür.

Qoza yarpaqlarını qaynadıb balla qarışdırın və için. Mədəyə faydalıdır.

Qozanın qabığını sirkə ilə qaynadıb qarqara edin. Dişinizin ağrısı kəsəcək.

Qoza qabıqları üyüdülüb yaraların üzərinə sürtsəniz, daha tez sağalar.
Davamı →

Zəyərək (kətan) toxumu çox faydalı müalicə məhsuldur. Zəyərək toxumu mədə-bağırsaq sistemi üçün xüsusilə faydalıdır. Həzm sisteminə bürüyücü, iltihab əleyhinə, ağrıkəsici və işlədici təsir göstərir.

Kətan toxumu xroniki qastrit, mədə və onikibarmaq bağırsağın peptik xorası, xroniki enterit, kolit zamanı əlavə müalicəvi vasitə kimi çox geniş istifadə olunur.

Zəyərək toxumu qəbizlik zamanı çox yaxşı təsir edir. Qidalı liflərlə zəngin olan zəyərək toxumu bağırsaqlarda şişir və bağırsaqların peristaltikasını (hərəkətlilik) artırır ki, nəticədə bu qəbizliklə mübarizə etməyə kömək edir. Həmçinin kətan toxumu dəmləməsi seliklə zəngindir ki, bu selik bağırsaqların fəaliyyətini asanlaşdırır.
Davamı →

Palıd, hündürlüyü 40-50 çatan, bəzi halarda diametri 2 m-dən çox olan uzunömürlü ağacdır. Palıd qozalarının qeyri-adi müalicəvi xüsusyyətləri və kulinariyada çoxlu istifadə formaları var. Ondan qoza qəhvəsi və qoza unu hazırlayıb çörək və bulka məmulatlarına, həmçinin sıyıqlara əlavə etmək olar. Yüksək qidalandırıcı xassəsinə görə palıd qozası müharibə və aclıq illərində xilaskar rolu oynayıb.

Faydalı xüsusiyyətləri-palıd qozasının qida məhsulu və müalicəvi vasitə olduğu qədim dövrlərdən məlumdur. Hələ 5 min il əvvəl qozadan qida məhsulu kimi istifadə edilib. Palıd qozasının tərkibində zülallar, karbohidratlar, taninlər, şəkərlər, piyli yağlar, aşı maddələri və çox miqdarda nişasta var.
Davamı →